Joost Ector
Copyright: Maarten van Haaff

Ik laat me graag overtuigen

2 september, 9:00
Nederlandse kiezers vestigen hun hoop graag op de nieuwkomer. Diens frisse blik gaat een einde maken aan alle onrecht, stilstand, spelletjes en gedoe. Zodat we weer vooruit kunnen! Deze keer is de verlossersrol voor Henri Bontenbal en dat kan ik begrijpen. De sympathieke, weldenkende, orgel spelende CDA-leider maakt intelligente, rake opmerkingen met een prettige Rijnmondse tongval en lijkt een realist, bruggenbouwer en aanpakker te zijn. Dat is hard nodig, want oplossingen kunnen alleen nog uit het midden komen. Ik zou Henri graag glorieus zien slagen als verbinder en motor van een brede middencoalitie, een stabiel team dat voortvarend werk maakt van échte problemen en dus ook de woningmarkt vlot trekt.

Maar hoe? Daarover zwelt de springvloed van opinies gestaag verder aan. Veel ervan gaan over quick fixes en het wegnemen van praktische hobbels: gewoon meer en sneller bouwen, kortere procedures, minder inspraakmogelijkheden, straatjes erbij, dat soort werk. Interessanter zijn de diepere, cijfermatig onderbouwde analyses die kunnen helpen om de root causes aan te pakken en problemen fundamenteel op te lossen. Recent las ik twee interessante.

In De Correspondent hekelde Jesse Frederik de vrijblijvende politieke beloftes van ‘betaalbare’, duurzame prachtwoningen. Zo’n betaalbare woning kost de huurder €680 per maand, maar dat dekt volgens Frederiks maar de helft van de kosten. Corporaties worden met ‘prestatieafspraken’ gedwongen om sterk verlieslatend te bouwen en maken – zo lang de kapitaalmarkt meewerkt – daartoe onverantwoorde schulden. Bovendien slopen ze wérkelijk goedkope, onterecht als ‘achterhaald’ bestempelde woningen, wat de netto toename niet bevordert. Streefaantallen worden dan ook bij lange na niet gehaald. Wie protesteert moet niet zeuren: wonen is een grondrecht, geen verdienmodel. Die situatie is noch effectief, noch houdbaar, noch duurzaam. Frederik bepleit een eind aan de symboolpolitiek en herstel van de relatie tussen woonkwaliteit en (huur-)prijs.

Ook aan de andere kant van de woningmarkt zit iets scheef – schever dan gedacht zelfs. Jasper Lukkezen toonde in het FD dat Nederland tegelijk een woningtekort én een overschot aan woonruimte heeft. Starters en middeninkomens zitten gevangen in de (krimpende) vrije huursector, waar de huur hun inkomen grotendeels opslokt en sparen om te kopen praktisch onmogelijk is. Wie al een huis heeft is – zoals bekend – spekkoper. Belastingvoordelen, vooral de hypotheekrenteaftrek, maken ‘koopwonen’ de helft goedkoper dan huren. Ook hier dus een verstoorde relatie tussen prijs en kwaliteit. CBS en OESO signaleren hierdoor een overconsumptie van woonruimte, met een onderbezette woningvoorraad tot gevolg. Van de Nederlandse woningeigenaren woont maar liefst 60% te groot, in Europa alleen overtroffen door de Ieren – in hun acht keer dunner bevolkte land.

Dus wat nu? Ik ben geen politicus, maar het lijkt mij dat er twee manieren zijn om middenpolitiek te bedrijven. De eerste probeert uiteenlopende coalitiepartners aan boord te houden door iedereen wat te gunnen. Dus: wel verlieslatende corporatiewoningen beloven, maar niet te veel. Wel de subsidiëring van het eigen woningbezit ‘heroverwegen’, maar niet te snel of te concreet. Voilà: het CDA-verkiezingsprogramma. De andere mogelijkheid vergt meer moed van iedereen. Wie kiest voor het radicale midden – ooit een CDA-term – wil geen allemansvriend zijn, niet pappen en nathouden, maar dwingt respect af door standvastige, brute eerlijkheid. En sloopt dus ook, als dat nodig is, heilige huisjes, in weerwil van de botte oneliners die van alle kanten zullen klinken.

In dat scenario keert de realiteit terug: realistische prijzen voor reële kwaliteit en een eind aan verkapte inkomenspolitiek via de woningmarkt. Links zal moeten erkennen dat je de woonopgave niet simpelweg gedeeltelijk buiten de economie kunt plaatsen. Dat je de rekening niet gratuit kunt outsourcen naar de corporaties en dat je beter kunt samenwerken met die vermaledijde maar onvermijdelijke markt dan die te frustreren. Rechts zal eindelijk moeten toegeven dat het subsidiëren van opgepompt huiseigendom met 12 miljard(!) per jaar al decennialang niet meer te verantwoorden is en dat dit zo snel mogelijk moet veranderen.

De grote vraag nu: is Bontenbal de aanvoerder van de zachte heelmeesters of misschien toch die moedige radicale middenman? U snapt waar ik op hoop. Al stelt de titel van zijn aankomende boek “Het kan echt anders” (niet te verwarren met Rob Jettens onlangs verschenen “Hoe het wél kan”) niet bepaald gerust… Over drie weken ligt het in de winkel. Misschien is er dan nog net voldoende tijd om daar “Het moet echt anders” van te maken. Of nog liever: “We gaan het écht anders doen.” Grijp die kans, zou ik zeggen. Ik laat me graag overtuigen.
 
 
Joost Ector is architect-directeur van Ector Hoogstad Architecten. Voor Architectenweb schrijft Joost Ector iedere maand een column, waarin hij ontwikkelingen die van invloed zijn op het architectenvak van duiding voorziet.

Trefwoorden

joost ector sociale woningbouw column woningmarkt hypotheekrenteaftrek wooncrisis

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein
24 december, 9:00

Concrete ontwerpt woongebouw in Philadelphia met gevelkunst door tattoo-artist Henk Schiffmacher
23 december, 12:00

Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen
22 december, 11:20

Den Haag ziet ruimte voor meer woningen in gebied Laakhavens-Hollands Spoor
19 december, 3:15

Fijne feestdagen en een gelukkig, gezond en succesvol 2026!
24 december, 1:00

Provincie Zuid-Holland: stroom van zee via Hoek van Holland naar Rotterdamse haven
23 december, 5:00

DNR geactualiseerd naar hedendaagse praktijk
19 december, 4:03

Inschrijving voor tiende editie Architectuurprijs Nijmegen geopend
19 december, 1:17

Tweede Kamer schuift aanpassing huurwet door naar nieuw kabinet
19 december, 9:13

Faillissement V&D laat nog altijd sporen na in winkelgebieden
18 december, 12:03
Ga naar het nieuws-archief
Joost EctorArchitect
ATAG Nederland
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Kingspan Light & Air
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
Houthandel van Dam
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
wienerberger
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
BEWI IsoBouw
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf B.V.
Saint-Gobain Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
VOLA Nederland BV
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Holonite B.V.
AXOR + hansgrohe
Tata Steel Colorcoat®
Ontwerpers
Lidmaatschappen
Nieuwsbrieven
Leveranciers
Lidmaatschappen
Adverteren

Architectenweb
Over ons
Contact

© 2002 - 2025 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan