Joost Ector

Beloof gouden bergen

4 mei 2021, 9:15

Aan crises geen gebrek in de eenentwintigste eeuw. Het zal niemand ontgaan zijn, maar de woningmarkt in Nederland is een puinhoop. De prijzen rijzen de pan uit, starters komen niet meer aan de bak – we hebben het zelfs alweer over woningnood – en verduurzaming gaat langzamer dan we ons kunnen veroorloven. Gelukkig is vlak voor de verkiezingen door een grote groep partijen op de woningmarkt het Woonakkoord gepresenteerd. De ondertekenaars gaan ons helpen door in de komende tien jaar een miljoen woningen te realiseren. Het enige dat ze nog nodig hebben is een nieuw kabinet dat een zak geld op tafel legt en verder niet al te moeilijk doet.

Als reactie daarop – zo las ik het althans – schreef architect Ninke Happel een aardig opiniestuk in de NRC met de pakkende titel “Stop met die kiloknallers van steen” (16 april 2021). Het is een aanklacht tegen een door winstmaximalisatie geobsedeerde markt die wegkomt met een te lage kwaliteit tegen een te hoge prijs, terwijl de overheid vanaf de zijlijn toekijkt en haar plicht verzaakt om fatsoenlijk wonen als ‘grondrecht’ te waarborgen. Happels artikel is een persoonlijke hartenkreet van een gepassioneerd architect die terecht vindt dat het beter moet en weet dat het beter kan. Haar stuk eindigt met een oproep om het probleem aan te pakken vanuit een breed waardensysteem gebaseerd op duurzaamheid en rechtvaardigheid.

Dat Happel geen eenvoudige oplossing aandraagt, hoeven we haar niet kwalijk te nemen. Het probleem is er gewoon te ingewikkeld voor, daar is iedereen het over eens. Maar ze heeft gelijk: als we doen wat we deden, krijgen we hooguit wat we al hadden. Op een of andere manier moet het roer dus om. De vraag hoe dan wel, is er een die door de nieuwe regering zal moeten worden beantwoord.

Dat de politiek het momenteel vooral druk heeft met zichzelf is zorgelijk. Het geeft weinig hoop op een doortastend nieuw kabinet met lef, en dat is wat we in dit dossier de komende jaren nodig hebben. Want we moeten op de eerste plaats de opstellers van het Woonakkoord laten weten dat we niet van plan zijn om simpelweg te tekenen bij het kruisje. Natuurlijk is het probleem urgent, maar desondanks – of misschien juist wel daarom – willen we alles: we willen meer woningen, die groter, duurzamer, mooier én goedkoper zijn. Met minder kunnen we namelijk geen genoegen nemen. En ondanks de hoge nood zijn we niet bereid om rondom dat eisenpakket compromissen te sluiten.

Geen van de opstellers zal het toegeven, maar het Woonakkoord is gebaseerd op de veronderstelling dat we met de rug tegen de muur staan en daarom snelheid nu zó belangrijk vinden dat we bereid zijn om in te leveren op alle denkbare vormen van kwaliteit. Laten we de partijen achter het Woonakkoord daar vriendelijk voor bedanken en kiezen voor precies het tegenovergestelde. Allereerst moeten we ons juist een duidelijk beeld vormen van de kwaliteit die ons voor ogen staat, ons collectieve droomhuis zogezegd, want die is allesbepalend. De woningen die we nu nodig hebben zullen tenslotte zo ongeveer eeuwig meegaan. Vervolgens accepteren we alleen de hulp die ons écht brengt wat we zoeken.

Laten we riante kortingen, subsidies en belastingvoordelen bieden aan marktpartijen die deze kwaliteit leveren of zelfs overtreffen. Met dezelfde soort maatregelen voeden we tegelijkertijd de consument op, zodat die ondanks de krapte op de markt tóch besluit om te kiezen voor het allerbeste. Zo stimuleren we enerzijds innovatie en appreciatie voor kwaliteit anderzijds. Juist door dit in tijden van crisis te doen, ontstaan er enorme kansen voor aanbieders die besluiten om te willen uitblinken, bijvoorbeeld met de hulp en creativiteit van de allerbeste architecten. Ik zou zeggen: ga ervoor!

Het is mode geworden om alles wat er momenteel in de wereld mis is te wijten aan het monster dat kapitalisme heet. In haar stuk zwicht ook Ninke Happel voor die verleiding en legt ze alle schuld bij een markteconomie die draait om risicomijdend gedrag en winstmaximalisatie. Op dat vlak scheiden onze wegen, want het lijkt me een al te makkelijke verklaring. Bovendien ontbreekt er een zinnig alternatief. Zelf zou ik liever zien dat een nieuw kabinet het systeem op een slimme manier naar zijn hand zet door het uit te dagen. Van Eisenhower is de quote: “Leadership is the art of getting someone to do something you want done because he wants to do it.” Wat mij betreft liggen voor degenen die ons op een duurzame manier uit de woningcrisis helpen gouden bergen in het verschiet. Ze verdienen het.

Het opiniestuk van Ninke Happel – Stop met die kiloknallers van steen – is (voor leden) te lezen op nrc.nl.

Joost Ector is architect-directeur van Ector Hoogstad Architecten. Voor Architectenweb schrijft Joost Ector iedere maand een column, waarin hij ontwikkelingen die van invloed zijn op het architectenvak van duiding voorziet.

Trefwoorden

column ninke happel woningbouw joost ector

1	Koschuch Architects ontwerpt woontoren in Haarlem Schalkwijk woensdag, 6 december
2	3XN ontwerpt luxe woongebouw aan Derde Haven in Scheveningen vrijdag, 8 december
3	MIX architectuur ontwerpt blok met woningen en supermarkten in Crooswijk woensdag, 6 december
4	Tien Nederlandse bureaus vallen in de prijzen bij Archello Awards maandag, 4 december
5	AM gaat Ritmeesterlocatie in Veenendaal herontwikkelen maandag, 4 december

Beloof gouden bergen

Trefwoorden

Best gelezen

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

Cepezed geselecteerd voor nieuw gemeentehuis Buren

Abe Bonnema Architectuurprijs 2023 toegekend aan de Kunstwerf

Veertigjarig oeuvre Mecanoo centraal in monografie

Anterieure overeenkomst BuitenStad Hoorn ondertekend

SWOV: succes 30 km-wegen hangt af van inrichting rijbanen

Bewoners Zuid-Limburg vragen om betere bescherming tegen water

Provincie Zuid-Holland: 29.000 woningen erbij door optoppen

Rotterdam onderzoekt mogelijke fraude bij renovatie Boijmans en De Doelen

Overijssel dreigt te stoppen met PPLG als Rijk niet betaalt

World Food Center Experience in Ede verdeelt de Gelderse politiek