Joost Ector

Snap out of it

3 november 2020, 9:15

De millenniumbug bleek een fabeldier, maar wel een met voorspellende gaven. De eenentwintigste eeuw is op weg de eeuw van de crisis te worden. Nu is het de Covid-pandemie, daarvoor was het de stikstofcrisis, die het stokje had overgenomen van de vluchtelingencrisis, de opvolger van de bankencrisis, die volgde op de terreurcrisis. Op de achtergrond speelde al die tijd de klimaatcrisis. We hebben ze geen van alle onder controle. Eén ding is zeker: struisvogelpolitiek is niet de oplossing.

Interessant genoeg blijkt iedere nieuwe crisis steeds in staat om het volledige podium voor zichzelf op te eisen. Al maandenlang zijn de tafels van de talkshows avond na avond gevuld met virologen die popsterren zijn geworden en popsterren die ineens virologen blijken te zijn. Ze discussiëren eindeloos over mondkapjes en lockdown-maatregelen, maar worden het nooit eens. Als pauzenummer mag een Amerika-deskundige helpen aftellen naar bloedstollend spannende presidentsverkiezingen. Alsof de wereld tijdens een lockdown al niet klein genoeg is, kiest de publieke opinie ervoor om zich te gedragen als een kapotte grammofoonplaat. Terwijl we ons dat nu helemaal niet kunnen veroorloven.

U heeft het niet gelezen, want het heeft de voorpagina bij lange na niet gehaald, maar het klimaatbeleid van het huidige kabinet is faliekant aan het mislukken. De doelstelling, 49% reductie (ten opzichte van 1990) in de uitstoot van broeikasgassen in 2030, wordt nog niet eens bij benadering bereikt. Als we niet drastisch ingrijpen, dan blijven we steken op 34%. Ook is hoogst onzeker of we de verplichting van het Urgenda-vonnis zullen halen, en dat terwijl we nauwelijks nog vliegen en het woon-werkverkeer is gedecimeerd. Dit gaat helemaal niet goed. Wat we moeten doen? Verder kijken dan corona lang is, nu daadkrachtige toekomstplannen maken en daarbij verstandig prioriteren, stel ik voor.

Zo rond deze tijd worden de programma’s voor de verkiezingen gepubliceerd. Van coalitiepartijen ChristenUnie en D66 kennen we inmiddels de inzet. D66 toont de meeste ambitie door op te schalen naar 55% reductie in 2030, maar overtuigt vooralsnog niet in de uitwerking. De toelichting begint met maatregelen als belastingverhoging en afschaffing van subsidies. Het CU-programma bevat op zich een heldere prioritering, met verduurzaming op plek vier, na ‘gezin’, ‘zorg’ en ‘integratie’. Toch besluit de samenvatting met deze tenenkrommende zin: “Als we vandaag beginnen[!] met verduurzamen, pakken we zonder twijfel een fikse voorsprong[!] in technologische innovatie en vergroten we onze kansen op export.” Ik moest hier even van bijkomen.

Het CDA presenteerde dit weekend een niet-openbaar conceptprogramma. Volgens berichtgeving lijkt angst voor symboolpolitiek niet ongegrond. De energiemix moet verder worden verduurzaamd en wat het CDA betreft worden daarom samen met de markt plannen ontwikkeld voor nieuwe kerncentrales. Daarnaast wordt verantwoordelijkheid doorgeschoven naar de provincies, die allemaal een ‘icoonproject’ moeten aandragen. Veel zal afhangen van de VVD, veruit koploper in alle peilingen, die op 6 november haar concept presenteert. Ik ben benieuwd.

De laatste maanden blijken we voor crisisbestrijding zomaar ineens te kunnen beschikken over tientallen miljarden euro’s. Willen is dus tóch kunnen. Dat biedt perspectieven! Bedenk eens wat we daar in de bouwkolom mee kunnen doen: versneld naar klimaatneutrale nieuwbouw – niet bijna, maar helemaal. Of we kunnen er circulair materiaalgebruik mee aanmoedigen. Of investeren in slimme financieringsconstructies waarmee we verduurzaming van de bestaande voorraad écht een boost kunnen geven, en we tegelijkertijd een enorme economische spin-off genereren.

De vorige verkiezingen waren opmerkelijk. In weerwil van de toenmalige programma’s, waarin het nog bij vrijwel alle partijen een ondergeschoven kindje was, werd verduurzaming dankzij het publieke debat een van de topthema’s in de verkiezingsstrijd. Het resultaat was het groenste kabinet ooit, dat nog groener had kunnen zijn wanneer GroenLinks niet precies de fout had gemaakt waarvoor ik nu waarschuw. Ze lieten zich afleiden door de actualiteit van de vluchtelingcrisis – ook een reëel drama, begrijp me niet verkeerd – en misten een historische kans om een doorslaggevend groen verschil te maken.

Ook corona is een reële ramp, en de recessie die zal volgen ook. Maar juist nu komt het erop aan om leiderschap te tonen of op zijn minst af te dwingen. Als we er niet voor waken zien de talkshows en de voorpagina’s er de komende weken als volgt uit: eerst komt het juridische gevecht om het presidentschap van de VS, vervolgens de discussie over het hoe, wanneer en waarom van de heropening na de tweede golf. Voor de broodnodige afwisseling warmen we de Pietendiscussie nog eens op, storten we ons aansluitend op het onmenselijke onrecht van een eenzame kerst en gaan we zitten mokken omdat we niet mogen gaan skiën.

Pas in januari gaat het dan over onze eigen verkiezingen. En als we niet oppassen wordt ook dat weer zwartepieten (kan en/of bestaat deze uitdrukking nog?) over de aanpak van de pandemie. Dat mogen we niet laten gebeuren. Daarom een dringende oproep: herover je toekomst op het coronavirus. Ofwel (want in het Amerikaans klinkt dat nog altijd het best, en het is tenslotte toch 3 november 2020): snap out of it!

Joost Ector is architect-directeur van Ector Hoogstad Architecten. Voor Architectenweb schrijft Joost Ector iedere maand een column, waarin hij ontwikkelingen die van invloed zijn op het architectenvak van duiding voorziet.

Trefwoorden

duurzaamheid column joost ector coronacrisis

1	Koschuch Architects ontwerpt woontoren in Haarlem Schalkwijk woensdag, 6 december
2	3XN ontwerpt luxe woongebouw aan Derde Haven in Scheveningen vrijdag, 8 december
3	MIX architectuur ontwerpt blok met woningen en supermarkten in Crooswijk woensdag, 6 december
4	Tien Nederlandse bureaus vallen in de prijzen bij Archello Awards maandag, 4 december
5	AM gaat Ritmeesterlocatie in Veenendaal herontwikkelen maandag, 4 december

Snap out of it

Trefwoorden

Best gelezen

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

Cepezed geselecteerd voor nieuw gemeentehuis Buren

Abe Bonnema Architectuurprijs 2023 toegekend aan de Kunstwerf

Veertigjarig oeuvre Mecanoo centraal in monografie

Anterieure overeenkomst BuitenStad Hoorn ondertekend

SWOV: succes 30 km-wegen hangt af van inrichting rijbanen

Bewoners Zuid-Limburg vragen om betere bescherming tegen water

Provincie Zuid-Holland: 29.000 woningen erbij door optoppen

Rotterdam onderzoekt mogelijke fraude bij renovatie Boijmans en De Doelen

Overijssel dreigt te stoppen met PPLG als Rijk niet betaalt

World Food Center Experience in Ede verdeelt de Gelderse politiek