Dit komt niet vanzelf goed

5 april 2016, 10:35

Heeft de e-forie u ook te pakken? Gaat uw groene hart ook sneller kloppen van die elektrische succesverhalen over nul-op-de-meter-woningen en keynotes van mensen als Elon Musk? Ze laten immers zien dat we lekker bezig zijn met de energietransitie. Want zie je wel: ‘ze’ lossen het op, alles komt goed, het is hooguit een kwestie van tijd.

De duurzaamheidsrevolutie gaat een gevaarlijke fase in. Optimisme is goed, maar misplaatst optimisme leidt tot genoegzaamheid en verlies aan focus, en dat kunnen we ons niet permitteren. Het probleem is er – althans volgens de overgrote meerderheid van ’s werelds wetenschappers – te ernstig en te urgent voor.

De cijfers zijn weerbarstig. Regelmatig hoor je weer die oneliner dat de zon ons op elk moment tienduizend keer meer energie levert dan we verbruiken. Gewoon opvangen! Een bevriende wetenschapper trok laatst tijdens een etentje de rekensom verder door. Die ging als volgt.

Om met zonne-energie in de volledige wereldenergiebehoefte te voorzien is minstens 15 TeraWatt vermogen nodig. Als we heel Spanje bedekken met zonnecellen, ongeveer 1 miljoen vierkante kilometer, levert dat (uitgaand van 10% overall rendement, dus rekening houdend met zo’n 8 opbrengsturen per etmaal, gemiddeld over zomer en winter) tussen de 20 en 40 TeraWatt op. Mooi!

Maar dan: bij een gemiddelde levensduur van 20 jaar moet je jaarlijks 50.000 km² aan zonnecellen produceren om Spanje te kunnen vullen en zo een ‘steady state’ te bereiken. De grootste ‘oppervlakte’-industrie die we wereldwijd kennen is de glasindustrie, die per jaar naar schatting zo’n 5.000 km² glas aflevert. LCD-schermen zijn gezien de vergelijkbare complexiteit een betere vergelijking. Daarvan verlaat jaarlijks slechts 250 km² de fabriek. De productiecapaciteit voor zonnecellen zou dus 10 keer zo groot moeten worden als van glas, en zelfs 200 keer zo groot als die van LCD-schermen. En dan nog: stel dat we vandaag over die capaciteit konden beschikken, dan nog ligt Spanje pas in 2035 vol. En we hebben het dan nog niet over ruimtebeslag, milieu-impact, energie benodigd voor productie, en zo voorts.

Ga er zelf maar eens mee aan de slag. Verander ergens een percentage, sjoemel een beetje hier en daar. Het maakt niks uit, dit brei je niet recht. Voor windenergie is het nog minder gunstig. Ontnuchterend? Nogal. Maar zonder alternatief is de enige mogelijke conclusie: maximaal versnellen op de ingeslagen weg. Vraag creëren dus.

Op politiek niveau is min of meer duidelijk wat te doen, hoewel niet eenvoudig. Stimuleren van onderzoek en industrie, verplichten tot maximale duurzaamheid (niet in 2050 – vandaag nog!) en serieus werk maken van overgangsoplossingen als CO₂-opslag en kernenergie, hoe impopulair ook. Wellicht dwingen partijen als Urgenda actie en voortgang af, hopelijk met behoud van draagvlak.

Maar de hamvraag blijft: waarom doen we niet uit ons zelf alles wat in ons vermogen ligt? Energieneutraal bouwen is geen tovenarij maar een ontwerpkeuze; veel gebouwen zouden zelfs netto leveranciers van energie kunnen zijn. Maar dan mogen we geen steken laten vallen. Niet kiezen voor suboptimale oplossingen, zoals nieuwe cellen met ‘mooiere’ kleuren maar inferieure opbrengsten, want dan verspillen we productiecapaciteit.

Opdrachtgevers moeten het willen. Letterlijk. Je kan niet enerzijds het probleem erkennen en anderzijds nalaten alles te doen wat in je vermogen ligt om het op te lossen. Wegkijken is kiezen voor escalatie. En nee, het gaat niet om geld. Deze maatregelen verdienen zichzelf terug, en bovendien: if not, so what? Mag het oplossen van dit probleem niks kosten? Ruil dan gewoon wat ruimte of afwerkingskwaliteit in voor iets dat nóg belangrijker is. Neem verantwoordelijkheid en word snel deel van de oplossing, want we hebben haast.

Slechts enkele architecten kunnen het zich permitteren alleen te willen werken voor opdrachtgevers met maximale duurzaamheidsambities. Maar de rest van ons mag niet achteroverleunen. We hebben de ondankbaardere taak onze opdrachtgevers te overtuigen, te verleiden, op te voeden, hoe je het ook noemen wilt. Doen! Want het komt niet vanzelf goed en wie er niet voor vecht heeft echt wat uit te leggen.

Joost Ector is architect-directeur van Ector Hoogstad Architecten en bestuurslid van de BNA. Voor Architectenweb schrijft Joost Ector iedere maand een column, waarin hij ontwikkelingen die van invloed zijn op het architectenvak van duiding voorziet.

Trefwoorden

transitie joost ector duurzaamheid column

1	Rotterdam Architectuurprijs 2025 voor Hart van Katendrecht en Milieupark + De HER vrijdag, 6 juni
2	Het Binnenhof – in voormalig hotel opent nieuw café aan Statenpassage dinsdag, 10 juni
3	Architectuurkritiek dinsdag, 10 juni
4	CULD en VOA winnen tender stationsomgeving Goffert met ‘Groene waarden, stadse praktijken’ woensdag, 11 juni
5	Amsterdam zoekt ontwikkelaar voor kavel bij The Pulse en Stepstone woensdag, 11 juni

Gerelateerde nieuwsberichten

De Gele Hesjes tegen de Groene Khmers

8 januari 2019

Het schaamteloze monument

4 februari 2020

Verleden voltooid

3 december 2019

Computer says no

6 september 2022

Bouw goed of bouw niet

4 oktober 2016

Help

7 juni 2016

Tijdbom

10 januari 2017

Architectuur van bijna niets

3 april 2018

De schijn van duurzaamheid bedriegt

7 maart 2017

Waarom springen we niet?

3 oktober 2017

Smart

7 november 2017

Geen Nazomerdagdroom

6 september 2016

Ruimte als instrument

6 december 2016

Omdat het kan!

3 mei 2016

Klimaatverdrag Parijs vrijdag ondertekend

21 april 2016

De Leefbare Stad

5 december 2017

Het moet weer eens gezegd

5 september 2017

Inclusief is het nieuwe exclusief

1 november 2016

Aftrap energiedialoog verricht

7 april 2016

Architecten verwachten meer omzet

17 november 2016

Een (on)mogelijk overmorgen

5 januari 2016

Schouders onder World Expo Rotterdam 2025!

1 maart 2016

Joost Ector start als columnist op Architectenweb.nl

4 januari 2016

Fantastic Voyage

2 februari 2016

Laat je niet gek maken

2 oktober 2018

Het eind van het begin

6 november 2018

De erfenis van premier Halsema

4 december 2018

Want ik geloof

5 maart 2019

Het bijna-gelijk van Baudet

2 april 2019

Adopteer een leek

7 mei 2019

Liefde in beton gegoten

4 juni 2019

De tweede helft

3 september 2019

Het ontroerendste gebouw dat ik ken

1 oktober 2019

Faust in Canada

5 november 2019

We gaan het oplossen

7 januari 2020

Op naar een succesvolle crisis

3 maart 2020

Kleine openbaringen

7 april 2020

De oplossing wordt het volgende probleem

6 mei 2020

Stronteigenwijs

2 juni 2020

Ook maar een mens

1 september 2020

Ontwerpen tegen de eenzaamheid

6 oktober 2020

3 november 2020

1 december 2020

5 januari 2021

2 februari 2021

2 maart 2021

Dividend und Verbrechen

6 april 2021

4 mei 2021

1 juni 2021

7 september 2021

5 oktober 2021

2 november 2021

7 december 2021

2021 in tien columns door Joost Ector

27 december 2021

Een zorg minder

4 januari 2022

Hoofdletter A

1 februari 2022

Architectural Masters of the Metaverse

1 maart 2022

Op blote knieën naar Groningen

5 april 2022

Klein leed

3 mei 2022

Het nieuwe minimalisme

4 oktober 2022

Geen druppel

1 november 2022

Belgische toestanden

6 december 2022

2022 in tien columns door Joost Ector

27 december 2022

De goede kant

10 januari 2023

Plagiaat

7 februari 2023

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Natrufied Architecture realiseert opvallende biobased woning met lokaal hout

4 uur geleden

Op een kavel, grenzend aan het oude Heilooërbos is een opvallend woonhuis gerealiseerd naar ontwerp van Natrufied Architecture. De woning is volledig gebouwd in hout, waarbij het bureau samen met de organisatie PWN een bijzonder experiment aanging.

Lange balkons verbinden sociale woningbouw met omringend landschap

Vandaag, 16:30

Tussen de strokenbebouwing in Haarlem Oost heeft Hoogeveen architecten een ensemble van vier woongebouwen ontworpen, waarbij de vierde ook de hoogte in gaat.

Nieuw tentoonstellingspaviljoen Cruquius Museum officieel geopend

Vandaag, 11:19

Het gebouw naar ontwerp van Braaksma & Roos Architectenbureau voegt zich in een ensemble met het monumentale gemaal en een theepaviljoen.

Gouden A.A.P. 2025 voor Nationaal Holocaustmuseum en Station Wildeman

Gisteren, 22:00

Woensdagavond zijn de winnaars van de Amsterdamse Architectuurprijs 2025, ook wel bekend als de Gouden A.A.P., bekendgemaakt.

Amsterdam: per 1 juli vergunning nodig voor wonen in middenhuur

3 uur geleden

Mensen die in Amsterdam een woning in de middenklasse willen huren, moeten per 1 juli een vergunning aanvragen.

Uitbreiding stroomnet in deel Nederland loopt jaren vertraging op

Vandaag, 12:06

Uitbreidingsprojecten in Utrecht, de Flevopolder en Gelderland duren veel langer dan gepland.

Nederlandse woningsector introduceert juridische vastlegging met BIM Legal

Gisteren, 16:01

Hiermee wordt Nederland wereldwijd het eerste land dat juridische informatie over vastgoed driedimensionaal vastlegt en ontsluit via digitale bouwmodellen.