Merci

7 september 2021, 9:15

De rust is wedergekeerd in het wonderschone Zandvoort. Eindelijk werd daar afgelopen zondag een sportief gevecht geleverd, nadat de aanloop tot het evenement al was uitgegroeid tot een stammenstrijd naar Oer-Hollands recept, met andere woorden: fel, bij vlagen hypocriet en uiteindelijk zinloos. Met een uitzonderlijk brede mix aan ingrediënten dit keer, waaronder duurzaamheid, volksgezondheid, mobiliteit, klassenjustitie en symboolpolitiek, met als kers op de taart de betrokkenheid van een heuse prins.

En ook de kunsten ontbraken niet. De musici onder mijn vrienden delen op sociale media al jaren een oproep van een foute restauranthouder, die in zijn zaak muzikanten de ‘kans’ biedt om gratis te spelen voor echt publiek en zo misschien wel ontdekt te worden! Kennelijk was de prins zo dom en onbeschoft geweest om te proberen met dezelfde truc op een goedkope manier zijn racefeestje op te luisteren. Bovenop exclusieve vip-tickets en het vooruitzicht van heel veel publiciteit leek een beloning – een echte, waarvan je je vaste lasten kunt betalen – hem onnodig royaal. De man heeft dringend een andere pr-adviseur nodig, dat is duidelijk.

Niet alleen de podiumkunsten hebben van tijd tot tijd te maken met indecent proposals. Ik ken ook voorbeelden van dergelijke voorvallen bij grafisch ontwerpers, kunstenaars, modeontwerpers en mensen in andere creatieve beroepen. Die zijn er op de een of andere manier wel minder open over. Ongetwijfeld krijgen ook architecten hiermee te maken, dat kan bijna niet anders. En toch hoor je er in onze branche zelden iets over en ken ik, vreemd genoeg, eigenlijk maar een paar voorbeelden.

Zo was er die oprichter van dat privémuseum, die trots aan me vertelde dat het ontwerp voor zijn gebouw hem nagenoeg niets had gekost, aangezien hij zo slim was geweest om (kennelijk met medeweten van de betreffende onderwijsinstelling) zijn opdracht aan te bieden als onderwerp van een wedstrijd voor tweedejaars architectuurstudenten. Het ontwerp van de ‘winnaar’ werd doorgesluisd naar een aannemer en gerealiseerd. De naam van de ontwerper werd in het verhaal niet eens meer genoemd, en evenmin is bekend of deze persoon nog iets van haar of zijn intenties herkende in het gebouwde resultaat.

Of die man die bij ons kwam aanwaaien met een soortgelijk idee: een interne ideeënprijsvraag tussen de architecten van ons bureau, voor het ontwerp van een clubhuis voor zijn commerciële golfbaan. Ter vergoelijking van mijn eigen naïviteit: ons werd steeds voorgehouden dat het de opmaat zou zijn naar een daadwerkelijke opdracht en we hadden geen redenen om daaraan te twijfelen. Maar toen de resultaten werden gepresenteerd bleek dat we genoegen zouden moeten nemen met een laffe doos Merci.

Dat laatste geval is natuurlijk gewoon misleiding, waarvoor we beter op onze hoede hadden moeten zijn. Evenmin gaat het me hier over vrijwillige deelname aan tenders of prijsvragen, mits bij winst een reële prijs in het verschiet ligt. Ik heb het over die gevallen waarin opdrachtgevers om niet (of hooguit voor een lullige tegenprestatie) een substantiële inspanning verwachten en waarin architecten de bewuste maar foute afweging maken om dit soort uitbuiting met hun medewerking te belonen. Vermoedelijk zijn het voornamelijk jonge architecten die hopen op dat éne opstapje naar een vurig verlangde doorbraak, maar ik durf niet uit te sluiten dat de groep groter is.

Begrijp me niet verkeerd: degene die misbruik maakt van de ander treft veruit de grootste blaam. Maar ook degenen die zich laten misbruiken gaan in zulke gevallen niet vrijuit, want ze zijn welbeschouwd medeplichtig. Ze werken willens en wetens mee aan een vorm van valse concurrentie die we in onze branche, waarin de vergoedingen en de salarissen toch al niet bepaald vorstelijk zijn, kunnen missen als kiespijn. Maar de schade is nog groter, want ze werken ook mee aan een devaluatie van de waarde van ons werk. En bovendien verlenen ze geloofwaardigheid aan een beeld waarin wij architecten zoveel van ons werk lijken te houden dat we het desnoods voor een grijpstuiver willen doen of zelfs helemaal gratis. We vinden het toch zeker hartstikke leuk om te ontwerpen? Dat laatste zal ik niet tegenspreken, maar het is lastig rondkomen van voldoening alleen, dat weet ik wel.

Natuurlijk snap ik hoe het werkt. Het lijkt veel heroïscher om tijdens de jacht naar succes en erkenning je schaamte opzij te zetten en in stilte je zakelijke verlies te nemen. Naar buiten toe speel je mooi weer en presenteer je het in architectonisch opzicht ongetwijfeld opmerkelijke resultaat als een ronkend succes. Wie weet waar het toe leidt. Maar echt, mensen, doe het niet. Wees eerlijk – ook tegen jezelf. Al komt die ‘gouden kans’ van de koning zelf, laat je niet gebruiken én corrumperen tegelijk. En besef dat je iedereen een dienst bewijst als we één lijn trekken en stuk voor stuk in zo’n situatie het enige antwoord geven dat op zijn plaats is: Nee, hier werk ik niet aan mee. Merci.

Joost Ector is architect-directeur van Ector Hoogstad Architecten. Voor Architectenweb schrijft Joost Ector iedere maand een column, waarin hij ontwikkelingen die van invloed zijn op het architectenvak van duiding voorziet.

Trefwoorden

joost ector column

1	Woontoren door KAAN Architecten in Eindhovense wijk De Caai opgeleverd woensdag, 28 mei
2	Nijmegen kiest voor plan Stadgoed DUUX van ZUS en Koschuch Architects woensdag, 28 mei
3	Corruptie bij de NEN? dinsdag, 27 mei
4	Beeldkwaliteitsplan voor grootschalige Flora Campus Westland vastgesteld dinsdag, 27 mei
5	Het Binnenhof – nieuwe publieksentree is tegelijkertijd verwelkomend en veilig maandag, 2 juni

Gerelateerde nieuwsberichten

Tussenconclusie

7 juni 2022

Computer says no

6 september 2022

2023 in tien columns door Joost Ector

25 december 2023

Architectuurkoning

2 mei 2023

Praise the Lord

6 juni 2023

Managementsamenvatting

3 oktober 2023

7 november 2023

5 december 2023

9 januari 2024

6 februari 2024

Hier is over nagedacht

5 maart 2024

Vergrijsd

2 april 2024

De ideale stad

7 mei 2024

Woontop

4 juni 2024

Een zekere mate van voortreffelijkheid

3 september 2024

1 oktober 2024

5 november 2024

3 december 2024

7 januari

Ontwerpen voor democratie

4 februari

4 maart

1 april

6 mei

1 juni 2021

4 mei 2021

Dividend und Verbrechen

6 april 2021

2 maart 2021

2 februari 2021

5 januari 2021

1 december 2020

3 november 2020

Ontwerpen tegen de eenzaamheid

6 oktober 2020

Ook maar een mens

1 september 2020

Stronteigenwijs

2 juni 2020

De oplossing wordt het volgende probleem

6 mei 2020

Kleine openbaringen

7 april 2020

Op naar een succesvolle crisis

3 maart 2020

Het schaamteloze monument

4 februari 2020

We gaan het oplossen

7 januari 2020

Verleden voltooid

3 december 2019

Faust in Canada

5 november 2019

Het ontroerendste gebouw dat ik ken

1 oktober 2019

De tweede helft

3 september 2019

Liefde in beton gegoten

4 juni 2019

Adopteer een leek

7 mei 2019

Joost Ector: 'We vinden het moeilijk om geld aan onszelf uit te geven'

8 april 2019

Het bijna-gelijk van Baudet

2 april 2019

Want ik geloof

5 maart 2019

Eenvoud

5 februari 2019

De Gele Hesjes tegen de Groene Khmers

8 januari 2019

De erfenis van premier Halsema

4 december 2018

Het eind van het begin

6 november 2018

Laat je niet gek maken

2 oktober 2018

Vergeet het ‘Bilbao-effect’

4 september 2018

Genereuze Architectuur

5 juni 2018

Hoog tijd voor hout

1 mei 2018

Architectuur van bijna niets

3 april 2018

De vergeten groente onder de deugden

6 maart 2018

Aantoonbare architectuur

6 februari 2018

Ik wens je een wild plan

9 januari 2018

De Leefbare Stad

5 december 2017

Smart

7 november 2017

Waarom springen we niet?

3 oktober 2017

Het moet weer eens gezegd

5 september 2017

Varkens

6 juni 2017

De geruststellende domheid van slimme systemen

2 mei 2017

De Zaak Naturalis

4 april 2017

De schijn van duurzaamheid bedriegt

7 maart 2017

Stoïcijnse Schoonheid

7 februari 2017

Tijdbom

10 januari 2017

Ruimte als instrument

6 december 2016

Inclusief is het nieuwe exclusief

1 november 2016

Bouw goed of bouw niet

4 oktober 2016

Geen Nazomerdagdroom

6 september 2016

Help

7 juni 2016

Omdat het kan!

3 mei 2016

Dit komt niet vanzelf goed

5 april 2016

Schouders onder World Expo Rotterdam 2025!

1 maart 2016

Fantastic Voyage

2 februari 2016

Een (on)mogelijk overmorgen

5 januari 2016

5 oktober 2021

2 november 2021

7 december 2021

4 januari 2022

1 februari 2022

Architectural Masters of the Metaverse

1 maart 2022

Op blote knieën naar Groningen

5 april 2022

Klein leed

3 mei 2022

Het nieuwe minimalisme

4 oktober 2022

Geen druppel

1 november 2022

Belgische toestanden

6 december 2022

2022 in tien columns door Joost Ector

27 december 2022

10 januari 2023

7 februari 2023

7 maart 2023

4 april 2023

5 september 2023

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Een wit interieur met spijlen en vloeiende lijnen

4 uur geleden

Een groot, wit armatuur met spijlen en led-letters trekt de aandacht in de etalage in de Stokstraat van Maastricht. Het object is een voorproefje van het interieur dat Maurice Mentjens ontwierp voor een nieuwe winkel van Kiki Niesten.

Maurits de Hoog belicht Amsterdamse stadsontwikkeling van afgelopen vijftig jaar

Vandaag, 12:14

Op donderdag 12 juni wordt officieel het boek Stadsontwikkeling Amsterdam 1975-2025 gepresenteerd.

Woningbouwproject Binck City Park in Den Haag opgeleverd

Vandaag, 11:17

Het blok bestaat uit vier torens van 43,5 tot 75 meter hoog, die tezamen goed zijn voor 896 woningen en duizend vierkante meter aan commerciële ruimte.

Stuur nu jullie project in voor de prijs voor Zorggebouw van het Jaar 2025

Vandaag, 09:00

Hebben jullie een zorggebouw in Nederland ontworpen dat in de periode van 1 september 2024 tot en met 31 augustus 2025 opgeleverd of voltooid is? Stuur dat dan nu in voor de Architectenweb Awards 2025! Deadline is 27 juni 2025.

Investeerders kopen duurdere woningen door nieuwe regels

28 mei, 2:03

Particuliere investeerders kopen door de veranderde regels op de huizenmarkt steeds vaker duurdere woningen. Het gemiddelde aankoopbedrag lag afgelopen kwartaal 35 procent hoger dan een jaar geleden.

DOEN Participaties en Fair Capital Impact Fund investeren in CrowdBuilding

28 mei, 12:00

Het platform Crowdbuilding faciliteert collectieve zelfbouw. Met deze investering kan het missiegedreven platform opschalen.

Stefan Kolen nieuwe directeur Heembouw Architecten

27 mei, 4:14

Stefan Kolen is benoemd tot directeur Heembouw Architecten per 1 juli 2025.

Nederlands Expo-paviljoen in Osaka krijgt tweede leven op Japans eiland

27 mei, 12:17

Het Nederlands paviljoen op de Expo 2025 in Osaka krijgt een nieuw leven na afloop van de wereldtentoonstelling.

Raad van State ziet risico’s bij verhogen stikstofgrens

26 mei, 4:47

In een advies over het voorstel om de ‘rekenkundige ondergrens’ te verhogen met een factor 200, noemt het adviesorgaan dit voorstel “kwetsbaar”.

Royal HaskoningDHV heet voortaan Haskoning

26 mei, 11:20

Het internationaal opererende advies- en ingenieursbureau heet vanaf vandaag kort en krachtig: Haskoning. Het bedrijf behoudt het predicaat Koninklijk.

Ga naar het nieuws-archief