Joost Ector
Copyright: Maarten van Haaff

Dicht bij huis

7 januari, 9:00
Altijd lastig, de eerste column van het jaar. Nu meer dan ooit, want dit jaar staat ons schijnbaar heel wat onheilspellends te wachten. Hoe ver kom je dan met wat naïeve beste wensen? Optimisme kan sowieso niet meer. Volgens activistische opiniemakers leidt het tot zelfgenoegzaamheid en verslapt daardoor de vastberadenheid waarmee we de polycrisis te lijf moeten. Een call to action dan maar? Overbodig; we weten inmiddels wel wat ons te doen staat. Laat ik dichter bij huis blijven en vertellen over drie momenten waarin ik onlangs de nodige inspiratie vond voor 2025.

Voor een authentieke ‘historische sensatie’ bezochten we op vijfde kerstdag de roemruchte kathedraal van Beauvais, waarvoor de eerste steen in 1225 werd gelegd. Met inwendige hoogte van maar liefst 48,5 meter had deze kerk het letterlijke en figuurlijke hoogtepunt van de gotiek moeten worden. Maar de plannen bleken al snel te ambitieus en na meerdere instortingen werd de bouw nog in de 13e eeuw gestaakt. Drie eeuwen later voegde men nog wel een 176 (!) meter hoge centrale torenspits toe die de kathedraal even het hoogste gebouw ter wereld maakte. Slechts vier jaar na voltooiing stortte ook die in.

Hoewel de kerk nu alleen bestaat uit een koor en twee transepten is ze kolossaal. De schaal van de roosvensters in de noord- en zuidgevel, de enorme maar desondanks fragiel ogende luchtbogen rondom het koor, de duizelingwekkende hoogte binnen; alles is ongekend indrukwekkend. Toch was dat niet wat me het meeste trof. Toen in de jaren negentig het noordelijke transept opnieuw instabiel bleek, zijn binnen grote houten hulpconstructies aangebracht, als gigantische krukken. Ze staan er nog steeds. Onbedoeld vormen ze een prachtig symbool voor de koppigheid waarmee op deze plek al generaties lang in dienst van een hoger doel zowel het voorstellingsvermogen als de natuurwetten worden getart. Zulk hardnekkig geloof, in wat dan ook, vind ik ontroerend.

Iets heel anders. Op 2 januari publiceerde de Triodos Bank verrassende onderzoeksresultaten die uitwijzen dat Nederland inmiddels meer voor- dan tegenstanders kent van de transitie naar een ‘nieuwe economie’, een gezonde economie die klimaatneutraal, circulair en inclusief is en eerlijke, transparante handelsketens kent. Volgens de bank liggen inmiddels op meerdere vlakken duurzame kantelpunten binnen handbereik. Dat we momenteel worden geregeerd door ‘stoere’ klimaatrelativisten beschouwt ze als een laatste stuiptrekking van luidruchtige tegenstanders; een snelgroeiend deel van de maatschappij ziet de noodzaak en is bereid tot handelen.

Enkele uren later drong het pas echt tot me door. In het Victoria & Albert Museum zag ik een prachtige foto van Alfred Stieglitz uit 1902. We zien een spooremplacement op een grijze, zwaarbewolkte dag met op de achtergrond troosteloze industriële bebouwing. Midden in beeld stoot een stoomlocomotief een vette zwarte rookpluim uit. Mensen ontbreken in dit extreem sombere beeld, maar bepaald niet in de profetische titel: ‘The hand of man’. Stieglitz wist het toen al, honderddrieëntwintig jaar geleden. Het nieuws van die ochtend werd er extra hoopgevend door.

Tot slot die wandeling door Rotterdam op eerste kerstdag. De stad lag er uitgestorven bij, op één plek na: op de Overblaak wemelde het van de toeristen die de wereldberoemde kubuswoningen met eigen ogen wilden zien. Met het hoofd in de nek staarden ze omhoog naar die rare huisjes, bijna allemaal met een brede glimlach op het gezicht. Voor de ‘kijkkubus’ stond een lange rij. Ik zag de plek ineens met een hernieuwde blik en deelde in de verwondering.

Het was me ontgaan dat 2024 een ‘Piet Blomjaar’ was: het was zijn vijfentwintigste sterfjaar, de Rotterdamse kubuswoningen vierden hun veertigste verjaardag, die in Helmond én de Hengelose Kasbah zelfs hun vijftigste. Ik had hem graag ontmoet. Ik stel me een man voor me die eindeloos zit te pielen met blokjes en stokjes, die hij uiteindelijk speels aan elkaar lijmt tot een bos. Een fantastisch bos waar mensen in de kronen van de bomen wonen, tussen de stammen winkeltjes zijn en overal kinderen spelen. Blom was enorm lastig, schijnt, maar zijn opdrachtgevers voelden grote bewondering, net als ik. Een fundamenteel experiment dat vijftig jaar later nog springlevend is en blijvend voor verbazing en een glimlach zorgt; zoiets kun je alleen ontwerpen als je mensen snapt en écht van ze houdt.

2025. Ik ken iemand die bewust het nieuws niet meer volgt. Of ik dat zou willen, als ik het al kon, weet ik niet. Wel denk ik dat het zin heeft om te zoeken naar een andere balans. Je niet meer voortdurend laten frustreren door het woeden der gehele wereld (Maarten ‘t Hart), maar vooral gewetensvol te zorgen voor je eigen tuintje (Voltaire). In onzekere tijden is dat – hopelijk – nog een betrouwbare weg naar een gelukkig nieuw jaar.


Joost Ector is architect-directeur van Ector Hoogstad Architecten. Voor Architectenweb schrijft Joost Ector iedere maand een column, waarin hij ontwikkelingen die van invloed zijn op het architectenvak van duiding voorziet.

Trefwoorden

column beauvais kubuswoningen kathedraal nieuwjaar piet blom joost ector nieuw jaar

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

Een Meccano-doos voor de bouw van de Almeerse fiets- en voetgangersbruggen
28 mei, 5:46

Woontoren door KAAN Architecten in Eindhovense wijk De Caai opgeleverd
28 mei, 11:23

Nijmegen kiest voor plan Stadgoed DUUX van ZUS en Koschuch Architects
28 mei, 9:38

Beeldkwaliteitsplan voor grootschalige Flora Campus Westland vastgesteld
27 mei, 3:01

Investeerders kopen duurdere woningen door nieuwe regels
28 mei, 2:03

DOEN Participaties en Fair Capital Impact Fund investeren in CrowdBuilding
28 mei, 12:00

Stefan Kolen nieuwe directeur Heembouw Architecten
27 mei, 4:14

Nederlands Expo-paviljoen in Osaka krijgt tweede leven op Japans eiland
27 mei, 12:17

Raad van State ziet risico’s bij verhogen stikstofgrens
26 mei, 4:47

Royal HaskoningDHV heet voortaan Haskoning
26 mei, 11:20
Ga naar het nieuws-archief
Joost EctorArchitect
Atag Nederland
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Kingspan Light & Air
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
Houthandel van Dam
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland BV
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
wienerberger
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
IsoBouw Systems bv
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf B.V.
Saint-Gobain Building Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
VOLA Nederland BV
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Holonite B.V.
AXOR + hansgrohe
FALK®
Tata Steel Colorcoat®
Ontwerpers
Lidmaatschappen
Nieuwsbrieven
Leveranciers
Lidmaatschappen
Adverteren

Architectenweb
Over ons
Contact

© 2002 - 2025 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan