Joost Ector
Copyright: Maarten van Haaff

Nooit meer slopen?

1 april, 8:30
Eind vorig jaar ontvingen we een verontwaardigde mail van onze buren aan de Belgische kust, waar we een appartementje hebben. Tijdens de ‘vergadering van eigenaren’ – onze uitnodiging was blijkbaar in de spam beland – had de gebouwbeheerder een bom gedropt. Hij acht draconische investeringen in het gebouw noodzakelijk en adviseert sloop-nieuwbouw. Onze buren zaten op de kast en ik ook. Wát, onze fijne appartementjes laten slopen? Ook mijn innerlijke columnist protesteerde direct: niks ervan, nooit meer slopen!

Ons appartementje kijkt, als onderdeel van de ‘nieuwe Atlantikwall’ van appartementengebouwen, direct uit over zee. Het gebouw uit 1962, van architect Derveaux uit Gent, telt achttien woningen in negen verdiepingen waarvan de onderste half verdiept. Het is een pretentieloos gebouwtje maar het klopt wel; Derveaux wist wat hij deed. De ruimtes zijn klein maar bruikbaar en keurig geproportioneerd, de woonkamer heeft een leuke erker voor extra uitzicht. De gevels zijn bescheiden, de kroonlijst is misschien wat zwaar. Direct na aankoop in 2011 hebben we alles vernieuwd; een mooie grove houten vloer, fraaie kleuren op de wanden en een zelfontworpen postzegelkeukentje dat uitstekend werkt. Leuke meubels en kunst maken het helemaal af. We zijn er graag en vaak, onze families ook, om uit te waaien of voor een workation. Hier voel ik me op mijn plek en kom ik tot rust.

En nu ineens sloop? Zijn ze nou helemaal!? Onze syndicus, Vlaams voor gebouwbeheerder, draagt ook de pet van makelaar en ontwikkelaar (‘promotor’), dus ik was op mijn hoede. Het bestemmingsplan staat op onze plek twee à drie extra verdiepingen en twee meter extra gebouwdiepte toe. Bovendien wordt binnenkort de wandelpromenade voor de deur vernieuwd en vergroend. Zo’n syndicus begrijpt vanzelfsprekend dat dit het uitgelezen moment is om die kansen te verzilveren. Mijn eerste (toegegeven: slechte) gedachte was: over onze rug zeker? In een nieuwe vergadering, vlak voor kerst, zou een cijfermatige onderbouwing volgen. Als buren spraken we af om ons daar niet te laten ringeloren.

Maar ook de syndicus wist wat hij deed. De renovatie werd zonder bewijs afgedaan als onbetaalbaar. Bij sloop-nieuwbouw, daarentegen, zou ons een gebraden kip (‘kieken’) in de bek vliegen. Uit de hoge hoed kwam een mooi plattegrondje met bijbehorende rekensom. Onze appartementen zouden voor bedrag X worden aangekocht. Dit nieuwe appartement zouden ons 2X gaan kosten en direct een marktwaarde van minstens 3X vertegenwoordigen! Blije gezichten, want gratis geld.

Slechts drie eigenaren bleken hiertegen bestand: onze buren, de oudere bewoners van een souterrainwoning en wij. Wacht even, zei ik, waarom wordt er geen serieus renovatie-alternatief gepresenteerd? En snappen jullie wel dat zo’n wisseltruc onverantwoordelijke milieuschade veroorzaakt? Ik keek in ogen vol onbegrip. De syndicus zette me vervolgens vakkundig weg als stereotiep lastige, vrekkige Hollander, kondigde spoedig vervolgoverleg aan en sloot de vergadering.

Terug in ons appartement was het fris. Logisch, het gebouw is nagenoeg ongeïsoleerd en decemberkou is zelfs met elektrische verwarming (op groene stroom!) slecht te verjagen. De koude zeewind die via de tochtende taatsscharnieren van het oer-Belgische verhuis-kantelraam binnenstroomde hielp niet mee. Ik dacht terug aan de eerdere optopstudie, gestrand door een tekort aan constructieve overcapaciteit en doordat de brandweer een extra trappenhuis eist dat nergens past. De huidige situatie, met maar één trap en zonder brandscheidingen, voldoet nu al niet meer, maar dat wordt onbestaanbaar genoeg gedoogd. Gelukkig zitten we niet hoog.

Nieuwbouw zou natuurlijk volledig veilig worden. Ook zouden we dan geen trapje meer op hoeven om de lift te bereiken, wat voor onze ouders inmiddels lastiger wordt en wie weet ooit voor onszelf ook. Een fatsoenlijke lift zou geen luxe zijn; de huidige is piepklein en weigert steeds vaker dienst. Het nieuwbouwplattegrondje belooft ons straks ook een balkon aan de zeezijde, heerlijk borrelen in de avondzon. En glas vanaf de vloer voor nog meer uitzicht. Met twee meter extra diepte zou er zelfs plek zijn voor een volwaardige badkamer, in tegenstelling tot die minimale van nu. In de nieuwe keuken zou zelfs een vaatwasser passen! De onthechting was begonnen…

Zou ik van gedachte mogen of zelf moeten veranderen? Het gebouwtje is charmant, maar feitelijk niets bijzonders. Isoleren kan, maar wordt lastig en dus sowieso niet goedkoop maar wel lelijk. Echt brandveilig maken is sowieso bijna onmogelijk. In hoeveel extra levensduur investeer je dan eigenlijk en is dat werkelijk duurzaam? Of hooguit zolang de Belgische nieuwbouwpraktijk nog zo CO2-intensief is? Bovendien valt te betwijfelen of andere eigenaren, nu de geest uit de fles is, überhaupt nog van renovatie willen weten. In het doemscenario worden we het nergens over eens. Dan wordt investeren steeds duurder en onwaarschijnlijker, ligt verwaarlozing op de loer en verschijnen de speculanten ten tonele.

Ook de andere morele kwestie is uitgesproken lastig. De buurvrouw van het souterrain was oprecht ontdaan. Zij en haar man hebben net de boel opgefrist en hoopten het hier verder te kunnen uitzingen. Maar voor terugkeer in de nieuwbouw hebben ze gewoonweg het geld niet. Dan zouden ze op zoek moeten naar een ander gebouw in een vergelijkbaar precaire staat. Ik had met haar te doen. Aan de andere kant: mocht ik andere eigenaren, voor wie 3X ook niet bepaald niks is, dan hun winst door de neus boren?

Dilemma’s alom. Samen met de buren zouden we heel principieel onze poot kunnen stijfhouden. De Belgische rechter kan alleen ingrijpen wanneer nog maar één enkele eigenaar zich blijft verzetten tegen gedeelde belangen van de rest. We zouden dan de paria’s van het gebouw worden. Hopelijk blijft het in dat geval bij boze blikken en af en toe een woordenwisseling.

We zijn nu drie maanden verder. Taal noch teken van de syndicus – ook niet in de spamfolder. Terwijl het zonniger en warmer wordt geniet ik gelukkig weer van mijn gebrekkige stekje. Maar niet meer zoals eerst. Ondertussen horen we geruchten dat de gemeente bezwaren heeft tegen nieuwbouw. In dat geval zou het probleem zichzelf oplossen. Maar zo makkelijk zal het wel niet worden…


Joost Ector is architect-directeur van Ector Hoogstad Architecten. Voor Architectenweb schrijft Joost Ector iedere maand een column, waarin hij ontwikkelingen die van invloed zijn op het architectenvak van duiding voorziet.

Trefwoorden

sloop-nieuwbouw joost ector slopen column behoud

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

OMA ontwerpt rotsachtig hoofdkantoor Jomoo in Xiamen
Gisteren, 15:55

Inzending projecten voor Jaarboek Architectuur in Nederland 2025/2026 van start
Gisteren, 13:48

MIX architectuur ontwerpt robuust en duurzaam woongebouw voor Leidsche Rijn
Gisteren, 11:55

Powerhouse Company ontwerpt Afrikaans hoofdkantoor Global Center on Adaptation
Gisteren, 11:13

Evelien Peeters nieuwe managing director Witteveen+Bos Belgium
Gisteren, 15:17

VVD wil met fiscale maatregelen koopwoning bereikbaarder maken

8 juli, 11:46

Klimaatvriendelijke investeringen in vier jaar tachtig procent omhoog
8 juli, 9:25

Advies: huurbeleid versimpelen, minder belastingvoordeel koophuis
7 juli, 4:19

Grote steden trekken fors meer kopers, blijkt uit hypotheekcijfers
7 juli, 9:34

Tweede Kamer draait bezuiniging Nationale Parken terug – natuurorganisaties reageren opgelucht
4 juli, 11:30
Ga naar het nieuws-archief
Joost EctorArchitect
ATAG Nederland
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Kingspan Light & Air
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
Houthandel van Dam
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland BV
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
wienerberger
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
IsoBouw Systems bv
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf B.V.
Saint-Gobain Building Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
VOLA Nederland BV
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Holonite B.V.
AXOR + hansgrohe
FALK®
Tata Steel Colorcoat®
Ontwerpers
Lidmaatschappen
Nieuwsbrieven
Leveranciers
Lidmaatschappen
Adverteren

Architectenweb
Over ons
Contact

© 2002 - 2025 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan