Joost Ector
Copyright: Maarten van Haaff

De ultieme stagiair

2 maart 2021, 9:15
De avocado dook onlangs in twee nieuwsberichten op. Het eerste ging over de geëxplodeerde vraag naar de vruchten, het tweede ging over een mijlpaal in de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie. OpenAI, de mede door Elon Musk in 2015 opgerichte AI-denktank, heeft een tool ontwikkeld die in staat is nieuwe beelden te genereren op basis van tekstuele omschrijvingen. De doorbraak van die vertaalslag maakt Dall-E (zo heet de tool, een combinatie van verwijzingen naar de surrealist Dalí en het gevoelige robotje WALL-E uit de gelijknamige Pixar-film uit 2008) tot een grote sprong voorwaarts. Ter illustratie werd een voorbeeld gebruikt van beelden gegenereerd op basis van de tekst ‘een stoel in de vorm van een avocado’. In de beperkte trial-versie kun je zelf naar hartenlust experimenteren met andere combinaties. Je weet niet wat je ziet, laat staat dat je weet wat je ervan moet denken.

Het is moeilijk om met creatieven een goed gesprek te hebben over deze ontwikkelingen, merk ik steeds. De reacties zijn vrijwel zonder uitzondering negatief. Soms wordt die negativiteit ingegeven door een angst voor de toekomst, die ik nog het best verwoord zag als “My God, they’re coming for us!” in de comments bij een online artikel over Dall-E. Deze houding leidt doorgaans tot struisvogelpolitiek. Aan de andere kant is soms juist sprake van een overmatig zelfbewustzijn, dat leidt tot het stellige vertrouwen dat creativiteit iets zodanig diep menselijks is dat AI er tot het einde der tijden een puntje aan zal kunnen zuigen. Beide reacties staan haaks op de verplicht positieve toekomstbeelden van de Tech-goeroes, die deze ontwikkelingen marketen als de ‘democratisering van de creativiteit’, ofwel: straks kan iedereen ontwerpen. Dat gaat er bij de ontwerpersgemeenschap niet in.

Natuurlijk zijn (ook) creatieven – om Kloos te parafraseren – goden in het diepst van hun gedachten. Binnen dat geloof is het idee dat een machine die goddelijkheid zou kunnen evenaren in zichzelf al blasfemisch. Desondanks toch even een voorzichtige suggestie: waarom niet? Zou een kunstmatige intelligentie niet kunnen leren associëren, zelfs met de geavanceerde meervoudige paardensprongen waar we zelf het meest trots op zijn? En misschien is leren voelen inderdaad een stap te ver, maar leren begrijpen hoe onze menselijke gevoelens tot stand komen en wat daarvoor nodig is lijkt me niet bij voorbaat onhaalbaar. Een beetje psycholoog weet daar ook al aardig wat vanaf.

Laten we bovendien eerlijk zijn; niemand van ons scheidt op dagelijkse basis zuiver originele ideeën af. In de meeste gevallen zijn we bezig met het tweaken van bestaande modellen of principes. Alleen al het werken in een traditie, cultuur, mode of een andere code impliceert een omkadering. Een goed idee – origineel of niet – komt daarnaast zelden ineens in afgeronde vorm uit de lucht vallen. Meestal gaat er een vrij rommelig proces aan vooraf waarbij we zoeken en verkennen, proberen en mislukken, en moeten er nogal veel slechte ideeën aan de kant worden geschoven om uiteindelijk uit te komen bij een vondst.

Juist bij het genereren van al die slechte maar bijzonder behulpzame ideeën gaat onze nieuwe vriend en collega Dall-E ons binnenkort helpen. Hij begint als stagiair en wordt al gauw de ideale medewerker, die zonder morren in letterlijk no-time een eindeloze hoeveelheid beelden produceert van een theepot die eruitziet als een gletsjer, een pauw gemaakt van motorfiets (een daadwerkelijke optie in de testmodule), een villa met honderd dakkapellen of varianten voor een houten gevel in de stijl van Kropholler (ik noem maar wat). Geen vraag is hem te bar, hij zit niet in een box en hoeft er dus ook niet eerst uit. In het begin is vrijwel alles wat hij maakt volstrekt waanzinnig, spuuglelijk en waardeloos. Wel moeten we hem nageven: als we de tijd nemen om hem een beetje te begeleiden, luistert hij goed en leert hij vliegensvlug. En wij leren zelf ook. Steeds beter weten we wat we aan hem kunnen vragen en hoe we dat het beste kunnen doen.

Waarschijnlijk zullen we aanvankelijk ontkennen dat hij klusjes voor ons doet, want goddelijkheid blijft de basis van onze geloofwaardigheid. De collega’s die vol trots verkondigen dat ze al met hem samenwerken zal hoon ten deel vallen. De afvallige verraders. Gelukkig zijn we in al onze goddelijkheid verstandig genoeg om op tijd in te zien dat we uiteindelijk zullen (moeten?) toegeven, en dat we tot die tijd de achterstand zo klein mogelijk moeten zien te houden.

Het is nog te vroeg om te voorspellen of Dall-E zich van stagiair zal weten op te werken tot Pritzker Prize-winnaar. Of dat hij eigenhandig alle creativiteit zal uitroeien of voortijdig zal komen te overlijden. Dat is ook niet belangrijk nu. We hoeven niet te weten waar het eindigt om te kunnen zien dat het bijna gaat beginnen.


Joost Ector is architect-directeur van Ector Hoogstad Architecten. Voor Architectenweb schrijft Joost Ector iedere maand een column, waarin hij ontwikkelingen die van invloed zijn op het architectenvak van duiding voorziet.

Trefwoorden

artificial intelligence joost ector column dall-e openai ai

Gerelateerde nieuwsberichten

Gerelateerde video's

Andere nieuwsberichten

BNLA breidt woonhuis uit met uitbouw en 'verborgen schatten' in de tuin
1 uur geleden

Schimmelstraat Amsterdam loopt niet langer dood dankzij woongebouw voor 55-plussers
Gisteren, 16:36

Vormingsjaren van het Nieuwe Bouwen centraal in boek
Gisteren, 15:30

Suikerbrug in Veurne voert gebruikers over hellingbanen langs werelderfgoed
Gisteren, 11:56

Maquette als onderdeel van expositie Amsterdam in Motion wordt geopend
2 uur geleden

Provincies zetten in op natuurherstel tegen stikstofimpasse
Gisteren, 13:27

Renovatie Prinsenhof Delft kost negen miljoen meer dan eerder begroot

Gisteren, 09:33

Oproep aan nieuw kabinet: maak topprioriteit van schoon water
21 oktober, 12:26

Zuid-Holland draagt elf locaties Groene Hart aan voor windturbines
21 oktober, 10:45

Advocaten waarschuwen voor beperken bezwaar bij bouw
20 oktober, 11:54
Ga naar het nieuws-archief
Joost EctorArchitect
ATAG Nederland
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Kingspan Light & Air
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
Houthandel van Dam
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland BV
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
wienerberger
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
BEWI IsoBouw
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf B.V.
Saint-Gobain Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
VOLA Nederland BV
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Holonite B.V.
AXOR + hansgrohe
Tata Steel Colorcoat®
Ontwerpers
Lidmaatschappen
Nieuwsbrieven
Leveranciers
Lidmaatschappen
Adverteren

Architectenweb
Over ons
Contact

© 2002 - 2025 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan