Joost Ector

Ik wens je een wild plan

9 januari 2018, 13:09

Zo rond de jaarwisseling worden we overspoeld door overzichten. Eerst die van het afgelopen jaar, daarna die voor het komende. Daaruit bleek dit keer in wat voor ongemeen spannende tijd we leven. 2017 was, terugkijkend, het jaar waarin op allerlei vlakken het onvoorstelbare gewoon gebeurde: economisch, technologisch, politiek, sociaal, humanitair. En zij die het weten kunnen, wat ik overigens erg knap vind, voorspellen dat 2018 minstens zo roerig wordt.

Spannend, sowieso. Verontrustend ook, in veel gevallen. En vooral frustrerend, vind ik persoonlijk, omdat ik in mijn eigen werk nauwelijks de mogelijkheid zie om van invloed te zijn. Dat geldt schijnbaar niet alleen voor mij. Het grootste deel van al deze dynamiek en verandering gaat aan het architectuurdebat voorbij. Natuurlijk wordt er door heel veel mensen en bedrijven hard gewerkt aan belangrijke innovaties op het vlak van duurzaamheid en dat wil ik zeker niet verwaarlozen. Net zomin als dat van de pioniers die zoeken naar nieuwe bouwtechniek of bijvoorbeeld financieringsconstructies. Toch is er iets opvallend: vooruitgang in de architectuur is momenteel voornamelijk how – om maar weer eens terug te grijpen op The Golden Circle – weinig what en nagenoeg geen why.

Waarom is architectuur, in ieder geval in Nederland, zo apolitiek geworden? Een veelgehoorde verklaring is dat architectuur per definitie gekenmerkt wordt door een traagheid die haar ongeschikt maakt als reactie op de actualiteit. Toch lieten voorgaande generaties architecten zich daar bepaald niet door weerhouden. Ligt het dan aan ons veertigers, opgegroeid als generatie X-architecten, met een zekere afkeer van de moraalridders voor ons? Of is het de overwinning van ‘de markt’, het kapitalisme dat alle andere –ismen elimineert?

Misschien is het wel een illusie dat je als architect écht invloed zou kunnen hebben. In zijn voortreffelijke boek Four Walls and a Roof geeft OMA-partner Reinier de Graaf meteen al in de inleiding zijn antwoord. Hij beschouwt zijn bundel essays als de ontkrachting van de mythe van de architect als held. Architectuur is veroordeeld tot een eeuwigdurend belangenconflict. Geen enkele architect kan zich tenslotte onttrekken aan de machten en kaders die voortkomen uit regelgeving, kapitaal, publieke opinie en zo voort. We zijn allemaal gebonden. Getemd, zou je misschien zelfs kunnen zeggen.

Gelukkig legt niet iedereen zich daarbij neer. Tijdens de uitreiking van de Rotterdam Architectuurprijs hield rijksbouwmeester Floris Alkemade een werkelijk schitterend betoog over de onzichtbare ongelijkheid in onze steden. Hij deed een oproep aan de verzamelde architectengemeenschap om te helpen met het zoeken naar oplossingen voor deze misstanden. Om ook vanuit ontwerpdisciplines te zoeken naar mogelijkheden om de stad eerlijker, veiliger en zorgzamer te maken.

Er is een middel. Ik heb hem hier eerder aangehaald, maar vermeld hem desondanks opnieuw, de strijdkreet van architect Wijdeveld: “Plan the Impossible!” Dat is namelijk zelden verspilde moeite of naïviteit. Zet anderen aan het denken, houd ze een spiegel voor, nodig uit of dwing desnoods tot zelfonderzoek. Kortom: inspireer.

Zoals we goden kunnen zijn in het diepst van onze gedachten, zo kunnen we weldegelijk helden zijn in onze ontwerpen. Een ontwerp hoeft tenslotte niet altijd in opdracht te worden gemaakt en evenmin altijd te worden gerealiseerd. Ga als architect de uitdaging aan. Laat je niet temmen door wie of wat dan ook, maar ga los.

Maak dat plan, formuleer of teken of modelleer je idee, jouw bijdrage om een woelige wereld iets dichter bij je eigen idealen te brengen. Blaas een wedstrijd of een selectieprocedure op door in te zenden wat volgens jou goed is, zelfs als het niet is wat wordt gevraagd of geaccepteerd. Stuur het resultaat op naar de krant, zet het op je timeline en je website. Of op die van Architectenweb of die van het Instituut voor Briljante Mislukkingen. Of zet nóg iets hoger in: De Wereld Draait Door of zelfs Time Magazine. Misschien haalt jouw idee wel het volgende jaaroverzicht! Ik wens iedereen voor 2018 een wild plan.

Joost Ector is architect-directeur van Ector Hoogstad Architecten en bestuurslid van de BNA. Voor Architectenweb schrijft Joost Ector iedere maand een column, waarin hij ontwikkelingen die van invloed zijn op het architectenvak van duiding voorziet.

Trefwoorden

reinier de graaf floris alkemade rotterdam architectuurprijs column joost ector rotterdam architectuurprijs

1	Eerste grootschalige houten woongebouw van Rotterdam opgeleverd dinsdag, 13 mei
2	Office Winhov en Office Haratori herinterpreteren wederopbouw in ontwerp woontoren Opportuna woensdag, 14 mei
3	Fenix, kunstmuseum over migratie, opent zijn deuren donderdag, 15 mei
4	Parametrisch ontworpen lattengevel golft rond Wolder Huus voor Sport en Cultuur maandag, 12 mei
5	Robuust en energiezuinig depotgebouw voor Utrechtse collecties dinsdag, 13 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

De Gele Hesjes tegen de Groene Khmers

8 januari 2019

Verleden voltooid

3 december 2019

Het schaamteloze monument

4 februari 2020

Computer says no

6 september 2022

Tussenconclusie

7 juni 2022

2023 in tien columns door Joost Ector

25 december 2023

Architectuurkoning

2 mei 2023

Praise the Lord

6 juni 2023

Managementsamenvatting

3 oktober 2023

7 november 2023

5 december 2023

9 januari 2024

6 februari 2024

Hier is over nagedacht

5 maart 2024

Vergrijsd

2 april 2024

De ideale stad

7 mei 2024

Woontop

4 juni 2024

Een zekere mate van voortreffelijkheid

3 september 2024

1 oktober 2024

5 november 2024

3 december 2024

Genereuze Architectuur

5 juni 2018

Aantoonbare architectuur

6 februari 2018

De vergeten groente onder de deugden

6 maart 2018

Architectuur van bijna niets

3 april 2018

Hoog tijd voor hout

1 mei 2018

De geruststellende domheid van slimme systemen

2 mei 2017

Tijdbom

10 januari 2017

Stoïcijnse Schoonheid

7 februari 2017

De Leefbare Stad

5 december 2017

Waarom springen we niet?

3 oktober 2017

De Zaak Naturalis

4 april 2017

Varkens

6 juni 2017

De schijn van duurzaamheid bedriegt

7 maart 2017

Smart

7 november 2017

Het moet weer eens gezegd

5 september 2017

Vergeet het ‘Bilbao-effect’

4 september 2018

Laat je niet gek maken

2 oktober 2018

Het eind van het begin

6 november 2018

Floris Alkemade uitgeroepen tot Architect van het Jaar 2018

8 november 2018

De erfenis van premier Halsema

4 december 2018

Eenvoud

5 februari 2019

Want ik geloof

5 maart 2019

Het bijna-gelijk van Baudet

2 april 2019

Adopteer een leek

7 mei 2019

Liefde in beton gegoten

4 juni 2019

De tweede helft

3 september 2019

Het ontroerendste gebouw dat ik ken

1 oktober 2019

Faust in Canada

5 november 2019

We gaan het oplossen

7 januari 2020

Op naar een succesvolle crisis

3 maart 2020

Kleine openbaringen

7 april 2020

De oplossing wordt het volgende probleem

6 mei 2020

Stronteigenwijs

2 juni 2020

Ook maar een mens

1 september 2020

Ontwerpen tegen de eenzaamheid

6 oktober 2020

3 november 2020

1 december 2020

5 januari 2021

2 februari 2021

2 maart 2021

Reinier de Graaf presenteert roman The Masterplan

19 maart 2021

Dividend und Verbrechen

6 april 2021

4 mei 2021

1 juni 2021

7 september 2021

5 oktober 2021

2 november 2021

7 december 2021

2021 in tien columns door Joost Ector

27 december 2021

Een zorg minder

4 januari 2022

Hoofdletter A

1 februari 2022

Architectural Masters of the Metaverse

1 maart 2022

Op blote knieën naar Groningen

5 april 2022

Klein leed

3 mei 2022

Het nieuwe minimalisme

4 oktober 2022

Geen druppel

1 november 2022

Belgische toestanden

6 december 2022

2022 in tien columns door Joost Ector

27 december 2022

10 januari 2023

7 februari 2023

7 maart 2023

4 april 2023

1 april

4 maart

5 september 2023

Schouders onder World Expo Rotterdam 2025!

1 maart 2016

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Nudus en Sweco Architects presenteren stedenbouwkundig ontwerp voor mogelijke nieuwe campus ASML

Gisteren, 14:00

ASML, gemeente Eindhoven, Nudus en Sweco Architects hebben het Voorlopig Ontwerp Stedenbouwkundig Plan gepresenteerd voor een mogelijke uitbreiding van ASML aan de noordzijde van de Brainport Industries Campus.

Antonia Schreiber wint Kazerne Design Award 2025 met circulair pleistermateriaal

15 mei, 12:15

Wat als koeienmest geen probleem is, maar een waardevolle grondstof? Ontwerper Antonia Vincenza Schreiber zette die gedachte om in een concreet project en is nu met ‘Local Shit’ aangewezen als winnaar van de Kazerne Design Award 2025.

Nai010 presenteert architectuurgids Gebouwen door Vrouwen in Rotterdam

15 mei, 11:31

Op zaterdag 7 juni wordt de architectuurgids Gebouwen door Vrouwen: Rotterdam gepresenteerd. In het boek zijn vijftig Rotterdamse gebouwen te zien die door vrouwen zijn ontworpen, of waar ze een flinke bijdrage aan hebben geleverd.

AFFR biedt voorpremière van film Universal Language tijdens Rotterdam Architectuur Maand

15 mei, 10:15

In de film staat de Canadese stad Winnepeg centraal, maar dan in een setting dat Perzisch naast Frans de dominante taal van Canada is.

Ministerie onderzoekt oorzaak van daling nieuwbouwvergunningen

15 mei, 1:29

Het CBS meldde donderdag dat het aantal nieuwbouwvergunningen begin dit jaar met 3500 is gedaald tot 12.500 ten opzichte van het eerste kwartaal van 2024.

PBL: klimaatplannen Hermans onvoldoende voor klimaatneutraal 2050

15 mei, 10:04

Dat constateert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een zogenoemd position paper over het klimaatbeleid dat eind april is aangekondigd.

MOB erkent noodzaak Binnenhofrenovatie, maar hekelt geitenpaadjes

14 mei, 5:51

De milieuorganisatie is echter klaar met “geitenpaadjes” die de overheid volgens haar gebruikt om onder de eigen stikstofregels uit te komen.

Aantal vergunningen voor tijdelijke woningen weer fors gestegen

14 mei, 9:39

Om het woningtekort tegen te gaan komen er in Nederland steeds meer tijdelijke huizen bij. Vorig jaar is voor 6.166 van deze woningen een vergunning verstrekt, meldt het CBS.