Joost Ector

Adopteer een leek

7 mei 2019, 9:29

Mijn missie lijkt vooralsnog mislukt. Vorige maand schreef ik over de verbouwing van het Binnenhof. Om te waarschuwen tegen angstig publiek opdrachtgeverschap dat niet opgewassen zou zijn tegen de voorname taak om het historische en toekomstige centrum van onze democratie op de best denkbare (en haalbare) manier te behuizen. Ook wilde ik protesteren tegen anonieme politici die gemakzuchtig de reputaties besmeurden van gewaardeerde collega’s die zich wegens een dubieuze geheimhoudingsverplichting niet konden verdedigen.

Maar vooral wilde ik een lans breken voor architectuur. Uitleggen dat hoogwaardige architectuur ongetwijfeld iets kost, maar nog veel meer oplevert en dat we dat waard zijn. Ik kreeg zelfs onverwacht de mogelijkheid om op tv mijn punten te maken. Maar het mocht niet baten.

Er volgde geen maatschappelijk debat over de waarde van architectuur, hooguit een naar binnen gerichte architectendiscussie over namen en poppetjes. Who’s in en who’s out, en over welke al dan niet geoorloofde strategieën door wie waren gebruikt om een voet tussen de deur van het Binnenhof te krijgen. In de marge waren er nog wat Hoekse en Kabeljauwse twisten tussen traditionalisten en modernisten. Zinloos gekibbel in een tijd waarin we allemaal zeggen het belang van diversiteit te omarmen, behalve kennelijk op het architectonische vlak.

Zodoende kwam de opdrachtgever met de schrik vrij. Eerst trok de rijksbouwmeester het boetekleed aan voor de misschien toch niet zo handige geheimhoudingsplicht, waarvan twijfelachtig is of die hem aan te rekenen valt. Toen vervolgens de staatssecretaris bekendmaakte welke architecten er precies bij het project betrokken zijn was de storm in het glas water weer geluwd. Nog steeds weten we niet wat er nou eigenlijk moet gebeuren bij deze renovatie of verbouwing. Voor vierhonderd miljoen dakgoten repareren, schilderen en brandmelders vervangen? Wordt ongetwijfeld vervolgd.

Terug naar mijn missie. Ook op een zonnige dag kijken er veel mensen naar Buitenhof, blijkbaar, want met een verbazingwekkend groot aantal had ik de afgelopen weken interessante gesprekken. Daarbij viel vooral één ding op, hoewel niet voor het eerst: hoe moeilijk het onderwerp voor veel mensen is. Zelfs uitgesproken intelligente gesprekspartners kunnen zelden werkelijk inhoudelijk praten over architectuur zonder te vervallen in oppervlakkigheden of simpele smaakkwesties.

Probeer het zelf maar eens. Vraag aan een willekeurig persoon om het gebouw te beschrijven waarin jullie gesprek zich voltrekt. Ik voorspel dat zo’n beschrijving zich meestal beperkt tot kleur, hoofdvorm en -materiaal. En waarschijnlijk volgt er ongevraagd ook nog een niet onderbouwd waardeoordeel – mooi of lelijk, in het laatste geval niet zelden met laatdunkendheid geuit. Terwijl de meeste mensen zichzelf een grote architectonische ervaringsdeskundigheid toedichten blijkt daadwerkelijk inzicht schaars.

Dat is vreemd en jammer. Want onze levens spelen zich af in en om gebouwen. Gebouwen bepalen onze bewegingsvrijheid, een groot deel van onze relaties tot elkaar, de omstandigheden waaronder en de sferen waarin we werken, ontspannen, samen zijn, debatteren. Veruit de meeste mensen zien alleen het topje van de ijsberg. Ze zijn zich niet bewust van de duizenden overwegingen en ontwerpbeslissingen waaruit een gebouw uiteindelijk ontstaat – laat staan dat ze zich realiseren wat de impact ervan op hun leven is. Je zou het een kloof tussen burger en architectuur kunnen noemen – al wil ik vanzelfsprekend waken voor populisme…

Die kloof is natuurlijk niet nieuw, maar berusting in de status quo lijkt me zorgwekkend. Doen we als architecten voldoende om een groot publiek op een begrijpelijke manier uit te leggen wat ons beweegt? Vertellen we duidelijk genoeg over de zorgzaamheid waarmee we ons beijveren om bij te dragen aan de kwaliteit van hun levens? Ik denk dat het beter kan én moet. We moeten ofwel die verantwoordelijkheid nemen ofwel lijdzaam toezien hoe makkelijk we worden weggezet als megalomane egotrippers die monumenten voor zichzelf oprichten.

Daarom nu een grassroots-benadering. Kies iemand in uw omgeving van wie u het jammer en welbeschouwd onbegrijpelijk vindt dat die persoon zo weinig snapt van wat u doet. Adopteer een leek en maak daar als een ware Professor Higgins een erekwestie van. Bezoek met uw leek de genomineerde projecten voor het Beste Gebouw van het Jaar en ga op 17 mei samen naar de prijsuitreiking. Doe uw Eliza het kersverse nieuwe Jaarboek Architectuur in Nederland cadeau, zelfs als uw eigen werk er dit keer niet in staat.

Bekijk, beleef en bespreek die gebouwen. Neem de tijd en leg geduldig uit waarom ze zijn zoals ze zijn en wat daar bewonderenswaardig aan is. Vertel desnoods (als u het echt niet kunt laten) wat er fout aan is en hoe u het beter had gedaan, maar ga in ieder geval in gesprek. Help mee, want het is nodig: breek een lans voor onze diverse, rijke en vooral waardevolle architectuur.

Joost Ector is architect-directeur van Ector Hoogstad Architecten. Voor Architectenweb schrijft Joost Ector iedere maand een column, waarin hij ontwikkelingen die van invloed zijn op het architectenvak van duiding voorziet.

Trefwoorden

binnenhof column joost ector

1	Gerestaureerd pakhuis Santos klaar voor inhuizing van Nederlands Fotomuseum maandag, 28 oktober
2	Sociale huurwoningen met groene buitenruimte in Gelderse Herveld dinsdag, 29 oktober
3	Contouren Parijse metrostations door Benthem Crouwel worden zichtbaar maandag, 28 oktober
4	Groen licht voor hoogbouwproject in Londen door Mecanoo vrijdag, 25 oktober
5	MVSA Architects presenteert ontwerp voor vernieuwde Galgenwaard donderdag, 31 oktober

Gerelateerde nieuwsberichten

‘Pi de Bruijn had vanaf het begin betrokken moeten worden bij de vernieuwing van het Binnenhof’

24 februari 2020

Contract met OMA bij Binnenhof afgekocht voor 2,7 miljoen euro

3 september 2019

Het schaamteloze monument

4 februari 2020

Verleden voltooid

3 december 2019

Computer says no

6 september 2022

Tussenconclusie

7 juni 2022

2023 in tien columns door Joost Ector

25 december 2023

Architectuurkoning

2 mei 2023

Praise the Lord

6 juni 2023

Managementsamenvatting

3 oktober 2023

7 november 2023

5 december 2023

4 juni

9 januari

6 februari

Hier is over nagedacht

5 maart

Vergrijsd

2 april

De ideale stad

7 mei

Een zekere mate van voortreffelijkheid

3 september

Column

Vooruitgang

1 oktober

Joost Ector: 'We vinden het moeilijk om geld aan onszelf uit te geven'

8 april 2019

Het bijna-gelijk van Baudet

2 april 2019

Want ik geloof

5 maart 2019

Eenvoud

5 februari 2019

De Gele Hesjes tegen de Groene Khmers

8 januari 2019

De erfenis van premier Halsema

4 december 2018

Het eind van het begin

6 november 2018

Laat je niet gek maken

2 oktober 2018

Vergeet het ‘Bilbao-effect’

4 september 2018

Genereuze Architectuur

5 juni 2018

Hoog tijd voor hout

1 mei 2018

Architectuur van bijna niets

3 april 2018

De vergeten groente onder de deugden

6 maart 2018

Aantoonbare architectuur

6 februari 2018

Ik wens je een wild plan

9 januari 2018

De Leefbare Stad

5 december 2017

Smart

7 november 2017

Waarom springen we niet?

3 oktober 2017

Het moet weer eens gezegd

5 september 2017

Varkens

6 juni 2017

De geruststellende domheid van slimme systemen

2 mei 2017

Stoïcijnse Schoonheid

7 februari 2017

Tijdbom

10 januari 2017

Ruimte als instrument

6 december 2016

Inclusief is het nieuwe exclusief

1 november 2016

Bouw goed of bouw niet

4 oktober 2016

Geen Nazomerdagdroom

6 september 2016

Help

7 juni 2016

Omdat het kan!

3 mei 2016

Dit komt niet vanzelf goed

5 april 2016

Schouders onder World Expo Rotterdam 2025!

1 maart 2016

Fantastic Voyage

2 februari 2016

Een (on)mogelijk overmorgen

5 januari 2016

Joost Ector start als columnist op Architectenweb.nl

4 januari 2016

Nieuwe partners en stek voor Ector Hoogstad Architecten

8 mei 2019

‘Veiligheidsdoctrine brengt renovatie Binnenhof schade toe’

10 mei 2019

Minder geheimhouding over renovatie Binnenhof

22 mei 2019

Liefde in beton gegoten

4 juni 2019

Pechtold gaat renovatie Binnenhof begeleiden

13 juni 2019

Kabinet keert terug naar oorlogshoofdkwartier

16 augustus 2019

De tweede helft

3 september 2019

Het ontroerendste gebouw dat ik ken

1 oktober 2019

Faust in Canada

5 november 2019

We gaan het oplossen

7 januari 2020

Kaartenhuis

18 februari 2020

Op naar een succesvolle crisis

3 maart 2020

Kleine openbaringen

7 april 2020

Geen renovatie Ridderzaal vanwege vertraging renovatie Binnenhof

1 mei 2020

De oplossing wordt het volgende probleem

6 mei 2020

Stronteigenwijs

2 juni 2020

Nieuw onderzoek naar eeuwenoude graven onder Binnenhof

9 juli 2020

Ook maar een mens

1 september 2020

Ontwerpen tegen de eenzaamheid

6 oktober 2020

'Arib houdt verhuizing naar tijdelijke Tweede Kamer af'

6 oktober 2020

Snap out of it

3 november 2020

Te veel tijd

1 december 2020

Rapport: Binnenhof stap voor stap verbouwen 90 miljoen goedkoper

10 december 2020

Pechtold en Arib staan tegenover elkaar over renovatie Binnenhof

16 december 2020

Wederomhelzing

5 januari 2021

Rampenplannen

2 februari 2021

De ultieme stagiair

2 maart 2021

Dividend und Verbrechen

6 april 2021

4 mei 2021

1 juni 2021

7 september 2021

5 oktober 2021

2 november 2021

7 december 2021

2021 in tien columns door Joost Ector

27 december 2021

Een zorg minder

4 januari 2022

Hoofdletter A

1 februari 2022

Architectural Masters of the Metaverse

1 maart 2022

Op blote knieën naar Groningen

5 april 2022

Klein leed

3 mei 2022

Het nieuwe minimalisme

4 oktober 2022

Geen druppel

1 november 2022

Belgische toestanden

6 december 2022

2022 in tien columns door Joost Ector

27 december 2022

10 januari 2023

7 februari 2023

7 maart 2023

4 april 2023

5 september 2023

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Het Hogeland College in Uithuizen opent vernieuwd schoolgebouw

Gisteren, 16:47

Wiersema architecten maakte een ontwerp met een maximaal behoud van het bestaande en deels vervangende nieuwbouw. Daarbij vormt het ontwerp een interpretatie van dorps bouwen en de lokaal veelvuldig voorkomende architectuurstijl.

Maria Vassilakou guest urban critic tijdens Stadmakerscongres 2024

Gisteren, 14:12

Vassilakou leverde als adviseur stedelijke mobiliteit en locoburgemeester een belangrijke bijdrage aan de reputatie van Wenen als een van de meest leefbare en duurzame steden ter wereld.

MVSA Architects presenteert ontwerp voor vernieuwde Galgenwaard

Gisteren, 13:15

MVSA Architects heeft het ontwerp gepresenteerd voor de verbouwing van stadion Galgenwaard en zijn directe omgeving in Utrecht. In de hoeken van het stadion komen vier torens, goed voor in totaal vijfhonderd woningen.

Lijvig boek over Rietveld Schröderhuis biedt nieuwe inzichten in rol Truus Schröder

Gisteren, 11:34

Op 27 november verschijnt het boek Rietveld Schröderhuis - Een biografie van het huis. In de publicatie tonen de auteurs Natalie Dubois en Jessica van Geel de geschiedenis van het Rietveld Schröderhuis en zijn beroemde bewoners.