Geen Nazomerdagdroom

6 september 2016, 11:45

In Kijkduin en het Belgische Lillo hebben ze het geweten: deze dorpen werden afgelopen zomer belegerd door grote groepen bezoekers op jacht naar zeldzame Pokémon. Overal speurden mensen via hun smartphone naar deze eigenaardige schepsels. Het was een onschuldige zomerrage en belangrijke mijlpaal tegelijk: de definitieve grootschalige doorbraak van augmented reality.

Sommigen, in wie het kind volledig verdwenen is, zagen het vol ongeloof aan. Wat bezielt mensen om stad en land af te rijden en zelfs gevaarlijke situaties te veroorzaken bij hun onzinnige jacht naar niet bestaande wezentjes? Ik zie er de humor wel van in, sterker nog: het fascineert me enorm.

Want wat is realiteit? Vijfhonderd kilometer onder Kijkduin verdrongen ook deze zomer elke dag weer duizenden mensen elkaar om Mona Lisa te zien. Dichtbij komen is onmogelijk, aanraken ondenkbaar. Is het trouwens wel ‘de echte’, daar in het Louvre? Toch leggen mensen ook hiervoor enorme afstanden af. Terwijl ze thuis online moeiteloos de haarscheurtjes zouden kunnen tellen op een high-res versie van het schilderij.

Ons begrip van realiteit evolueert. Want waar Pokémon ons nog weten te verbazen, daar kijkt niemand ervan op om Bowie te horen zingen of om historische sportmomenten te zien. We betreden momenteel een nieuwe fase. Woorden als ‘augmented’ of ‘virtual’ hebben een brugfunctie gehad en zullen nu snel overbodig worden. Het is allemaal simpelweg informatie die via techniek ontsloten wordt. Een nieuwe laag dus, niet meer of minder reëel dan de lagen die we al kenden. Even wennen, dat is alles.

Natuurlijk zijn er verschillen. Want deze laag is vluchtiger, persoonlijker, interactiever en complexer verbonden aan plaats en tijd, en daardoor sterker met de ‘traditionele’ realiteit verweven. Dat verklaart misschien de weerstand bij sommigen: het wordt steeds moeilijker om de verschillende realiteitslagen te scheiden. Het zal ongetwijfeld even desoriënterend zijn om binnenkort met onze relaties in/uit de hele wereld aan één vergadertafel te zitten die op meerdere plekken tegelijk staat. Juist ja. Voer voor ontologen.

Tot nu toe gebruiken architecten virtual reality en augmented reality met name als praktische visualisatietools. Dat betekent feitelijk: als nieuwe methoden voor het bereiken van een bestaand doel. Zo gaat het aanvankelijk altijd met nieuwe techniek. Écht interessant wordt het wanneer we gaan nadenken over nieuwe toepassingen. De nieuwe realiteitslaag vormt een compleet nieuw register in het architectonisch instrumentarium waar we voor kunnen componeren, met als gevolg meer gemak én een intensere architectonische beleving.

De nuttige toepassingen daarvan zijn niet moeilijk te bedenken. De nieuwe laag kan een gebruiksaanwijzing van een ruimte zijn, of een routeplanner binnen een gebouw of gebouwcomplex. Het kan ons vertellen wie we waar kunnen vinden of waar nog een werkplek vrij is, waar het warmer of juist net wat koeler is. Voor een deel bestaan deze toepassingen al en ze zullen de komende jaren alomtegenwoordig worden.

Praktisch, op een niveau dat meer tot de verbeelding spreekt, is de mogelijkheid om ‘personages’ toe te voegen. Misschien ontwerpen we straks ook de receptionist(e) in een nieuw verzamelkantoor of de butler die ons wegwijs maakt in een gehuurde vergaderzaal of hotelkamer. Of gezelschap voor bewoners van een verzorgingshuis, of een gids in een museum. Interessant, zeker omdat onderzoek aantoont dat relaties tussen mensen en techniek – of dat nou robots zijn of ‘verschijningen’ – hechter kunnen worden dan we dachten.

Nog even écht wegdromen. Oneindige ruimte, kijken door muren en vloeren, terug in het verleden, fictieve verhalen verweven in en met het hier en nu, een kamer vol vlinders, een huiself, doorkijkjes naar andere plaatsen en tijden. Architectuur kan verhalender worden dan ooit. Als we tenminste nu de uitdaging aangaan om deze uitbreiding van ons ambacht te omarmen en die nieuwe verhalen te willen leren schrijven.

Het lijkt mij geweldig…

Joost Ector is architect-directeur van Ector Hoogstad Architecten en bestuurslid van de BNA. Voor Architectenweb schrijft Joost Ector iedere maand een column, waarin hij ontwikkelingen die van invloed zijn op het architectenvak van duiding voorziet.

Trefwoorden

virtual reality column pokémon augmented reality joost ector

1	Gerestaureerd pakhuis Santos klaar voor inhuizing van Nederlands Fotomuseum maandag, 28 oktober
2	Sociale huurwoningen met groene buitenruimte in Gelderse Herveld dinsdag, 29 oktober
3	Contouren Parijse metrostations door Benthem Crouwel worden zichtbaar maandag, 28 oktober
4	Groen licht voor hoogbouwproject in Londen door Mecanoo vrijdag, 25 oktober
5	MVSA Architects presenteert ontwerp voor vernieuwde Galgenwaard donderdag, 31 oktober

Gerelateerde nieuwsberichten

Ontwerpen in Virtual Reality – negen lessen

30 september 2019

De Gele Hesjes tegen de Groene Khmers

8 januari 2019

Het schaamteloze monument

4 februari 2020

3 december 2019

6 september 2022

7 juni 2022

2 mei 2023

6 juni 2023

Managementsamenvatting

3 oktober 2023

Tijdbom

10 januari 2017

Ruimte als instrument

6 december 2016

Omdat het kan!

3 mei 2016

Help

7 juni 2016

Fantastic Voyage

2 februari 2016

Dit komt niet vanzelf goed

5 april 2016

Schouders onder World Expo Rotterdam 2025!

1 maart 2016

Joost Ector start als columnist op Architectenweb.nl

4 januari 2016

Een (on)mogelijk overmorgen

5 januari 2016

Smart

7 november 2017

Waarom springen we niet?

3 oktober 2017

Architectuur van bijna niets

3 april 2018

Het moet weer eens gezegd

5 september 2017

De schijn van duurzaamheid bedriegt

7 maart 2017

Inclusief is het nieuwe exclusief

1 november 2016

De Leefbare Stad

5 december 2017

Bouw goed of bouw niet

4 oktober 2016

Laat je niet gek maken

2 oktober 2018

Het eind van het begin

6 november 2018

De erfenis van premier Halsema

4 december 2018

Want ik geloof

5 maart 2019

Het bijna-gelijk van Baudet

2 april 2019

Adopteer een leek

7 mei 2019

Liefde in beton gegoten

4 juni 2019

De tweede helft

3 september 2019

Het ontroerendste gebouw dat ik ken

1 oktober 2019

Faust in Canada

5 november 2019

We gaan het oplossen

7 januari 2020

Op naar een succesvolle crisis

3 maart 2020

Stronteigenwijs

2 juni 2020

Ook maar een mens

1 september 2020

Ontwerpen tegen de eenzaamheid

6 oktober 2020

3 november 2020

1 december 2020

5 januari 2021

2 februari 2021

2 maart 2021

4 mei 2021

1 juni 2021

7 september 2021

5 oktober 2021

2 november 2021

7 december 2021

2021 in tien columns door Joost Ector

27 december 2021

Een zorg minder

4 januari 2022

Hoofdletter A

1 februari 2022

Architectural Masters of the Metaverse

1 maart 2022

Op blote knieën naar Groningen

5 april 2022

Klein leed

3 mei 2022

Het nieuwe minimalisme

4 oktober 2022

Geen druppel

1 november 2022

Belgische toestanden

6 december 2022

2022 in tien columns door Joost Ector

27 december 2022

10 januari 2023

7 februari 2023

7 maart 2023

4 april 2023

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Gesprek met Maarten Polkamp over hoe Virtual Reality het ontwerpproces leuker maakt

12 november 2020

Gesprek met Johan Hanegraaf over ontwerpen in Virtual Reality

13 november 2019

Andere nieuwsberichten

Het Hogeland College in Uithuizen opent vernieuwd schoolgebouw

Gisteren, 16:47

Wiersema architecten maakte een ontwerp met een maximaal behoud van het bestaande en deels vervangende nieuwbouw. Daarbij vormt het ontwerp een interpretatie van dorps bouwen en de lokaal veelvuldig voorkomende architectuurstijl.

Maria Vassilakou guest urban critic tijdens Stadmakerscongres 2024

Gisteren, 14:12

Vassilakou leverde als adviseur stedelijke mobiliteit en locoburgemeester een belangrijke bijdrage aan de reputatie van Wenen als een van de meest leefbare en duurzame steden ter wereld.

MVSA Architects presenteert ontwerp voor vernieuwde Galgenwaard

Gisteren, 13:15

MVSA Architects heeft het ontwerp gepresenteerd voor de verbouwing van stadion Galgenwaard en zijn directe omgeving in Utrecht. In de hoeken van het stadion komen vier torens, goed voor in totaal vijfhonderd woningen.

Lijvig boek over Rietveld Schröderhuis biedt nieuwe inzichten in rol Truus Schröder

Gisteren, 11:34

Op 27 november verschijnt het boek Rietveld Schröderhuis - Een biografie van het huis. In de publicatie tonen de auteurs Natalie Dubois en Jessica van Geel de geschiedenis van het Rietveld Schröderhuis en zijn beroemde bewoners.