Waarom springen we niet?

3 oktober 2017, 9:48

Terwijl de toekomstige coalitiepartners rustig doorvergaderen zijn we deze zomer een nieuwe fase binnengegaan, zoals u heeft gemerkt. Jarenlang leek klimaatverandering iets van de toekomst, misschien zelfs wel de verre toekomst. Inmiddels worden de eerste gevolgen zichtbaar, evenals de gevolgen van de gevolgen. Spannend, als het niet zo zorgwekkend was.

Dicht bij huis kampten we deze zomer al met hinderlijke overlast. Veranderende neerslagpatronen zorgden voor plensbuien met op verschillende plaatsen in Nederland ondergelopen straten als gevolg. We hebben meer groen en betere waterbergingen nodig in onze steden. Wordt aan gewerkt, want hier zijn we traditioneel goed in. Er hangt wel een prijskaartje aan; daarover zal de discussie binnenkort wel losbarsten.

Het is klein bier vergeleken met de Emergo-eilanden, waarover Wouter van Dieren, lid van de Club van Rome en directeur van het duurzaamheidsforum Springtij, vorige week een pakkend opiniestuk schreef in NRC. Deze reeks van kunstmatige eilanden voor onze westkust beveiligt ons tegen de zeespiegelstijging; grote overstromingen, zware stormen en verwoestende golven. Een intrigerend nieuw Deltaplan, waaraan we zouden moeten beginnen voor we erachter komen dat we te laat zijn. Maar ook: niet goedkoop.

In het Caribische gebied en het zuiden van de VS weten ze inmiddels hoe ver de gevolgen van de klimaatverandering (kunnen) strekken. Daar heeft ongewoon warm zeewater dit orkaanseizoen stormen van zeldzame omvang voortgebracht. Deze hebben grote aantallen levens geëist en enorme schade aangericht. Volgens schattingen van verzekeraars: Maria 40 tot 85 miljard dollar, Irma 50 tot 100 miljard en Harvey maar liefst 65 tot 180! Duizenden mensen zijn alles kwijt, voornamelijk straatarme mensen die het zich niet konden permitteren te wonen op veilige plekken. Voor noodhulp wordt gezorgd – meestal – maar de meesten komen de financiële klap nooit meer te boven en hebben geen andere keus dan te wachten op de volgende storm. Een uitzichtloos bestaan.

Helemaal als je op Puerto Rico woont, dat bij de VS hoort. De inwoners daar weten nu dat hun eigen overheid hen als tweederangsburgers beschouwt. Niet dat we van deze Amerikaanse regering anders hadden hoeven verwachten, natuurlijk. In haar nieuwe boek No Is Not Enough onderzoekt de Canadese activiste en schrijfster Naomi Klein (bekend van No Logo) de ontsporing van Amerikaanse politiek. Ze schetst een schokkend beeld: de huidige Amerikaanse regering rond miljardair-president Trump (niet zozeer een mens als wel een leeg merk, volgens Klein) heeft zelfverrijking en nepotisme als hoogste doel. Ze heeft baat bij verwarring en chaos, en schept die desnoods zelf; alles in dienst van fossiele energie en oorlogsindustrie. Voor de aller-, allerrijksten is duurzaamheid de vijand, niet de vloedgolf. Als die komt, staat er voor hen tenslotte toch altijd een helikopter klaar.

Klein legt ook, zoals steeds meer commentatoren doen, een verband tussen klimaatverandering en situatie in Syrië. Van de burgeroorlog die daar uitbrak lijken extreme hitte en droogte belangrijke medeveroorzakers te zijn. Inmiddels zorgt het conflict, zoals bekend, voor grootschalige mondiale instabiliteit.

De strijd tegen klimaatverandering en de gevolgen ervan wordt nu in hoog tempo intenser en ingewikkelder. Inmiddels moeten we namelijk strijden op drie fronten. We moeten verdere opwarming en ecologische vernietiging absoluut voorkomen. Tegelijk moeten we tijdig maatregelen treffen waardoor we veilig zullen zijn voor de onvermijdelijke gevolgen. Dat moeten we bovendien niet alleen voor onszelf doen, maar vooral ook voor allerlei echt kwetsbare groepen, soms aan de andere kant van de wereld. Duurzaamheid ís tenslotte solidariteit.

De formatie loopt ten einde. Al eerder heb ik mijn verbazing, ergernis en schuldgevoel uitgesproken over wat ik in onze branche DuBocrisie ben gaan noemen: borstklopperij over duurzaamheid in de bouw – volgens iedereen superbelangrijk! – terwijl we weten dat we lang niet al het mogelijke doen en het probleem ondertussen alleen maar vergroten. De bouw heeft boter op het hoofd. Als het aan mij lag hadden we helemaal geen wetgeving nodig om te doen wat moet en goed is. Ik geneer me voor de BENG-norm (Bijna Energie Neutrale Gebouwen); voor het feit dat het nodig is dat hij bestaat, voor die belachelijke B en voor de implementatie in slakkengang. Op social media circuleerde onlangs een treurig bericht over uitgelekte maatregelen uit het op handen zijnde regeerakkoord. Ik hoop dat het fake news was, maar ik hou mijn hart vast. We zullen het nu gauw weten.

In An Inconvenient Truth – elf jaar oud al weer – toonde Al Gore ons een kikker, die in langzaam opwarmend water gekookt wordt. De kikker beseft niet wat er gebeurt en vergeet domweg te springen. De boodschap: be aware and act now! Wij zijn al lang niet meer onwetend. Daarom wordt de vraag steeds prangender: waarom springen we niet?

Joost Ector is architect-directeur van Ector Hoogstad Architecten en bestuurslid van de BNA. Voor Architectenweb schrijft Joost Ector iedere maand een column, waarin hij ontwikkelingen die van invloed zijn op het architectenvak van duiding voorziet.

Trefwoorden

klimaatverandering joost ector duurzaamheid column

1	Nijmegen hoeft plannen voor westelijke entree station niet aan te passen donderdag, 30 november
2	Tien Nederlandse bureaus vallen in de prijzen bij Archello Awards maandag, 4 december
3	Jonas donderdag, 30 november
4	AM gaat Ritmeesterlocatie in Veenendaal herontwikkelen maandag, 4 december
5	Contract voor bouw Huis voor de Stad Amersfoort getekend vrijdag, 1 december

Waarom springen we niet?

Trefwoorden

Best gelezen

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

MIX architectuur ontwerpt blok met woningen en supermarkten in Crooswijk

Winnaars prijsvraag Europan 17 bekend

Koschuch Architects ontwerpt woontoren in Haarlem Schalkwijk

Veel zeggenschap voor bewoners ARC Rokkeveen bij ontwerp eigen woning

Resultaten ontwerpmanifestatie Bouw Anders gebundeld in boek

IMF-bewindvoerder: landen denken heel verschillend over klimaat

Zuid-Holland: deadline landelijk gebied niet haalbaar, Rijk moet bewegen

Waterbeheerders gaan drinkwater maken van gezuiverd rioolwater

Gemeenten lopen achter bij huisvesten statushouders

750 jaar Amsterdam wordt in 2025 gevierd op autoloze A10