Projecten
Producten
Bedrijven
Vacatures
Agenda
Awards
Podcasts
more_horiz
Videos
Magazine
Thema's
Favorieten
Profiel
Uitloggen
Joost Ector
Copyright: Maarten van Haaff
Pudding mislukt?
6 februari 2024, 9:00
De regisseur heeft – toen de afloop eenmaal vaststond – duidelijk gekozen voor de invalshoek van het menselijk drama. Begeleid door stemmige muziek zagen we Herman Hertzberger in de documentaire ‘
The Proof of the Pudding
’ worstelen met de toekomst van zijn structuralistische meesterwerk, het voormalige hoofdkantoor van Centraal Beheer in Apeldoorn. Na jaren van leegstand durft een ontwikkelaar een poging tot transformatie naar wonen te wagen. Die mislukt. Gedesillusioneerd kuiert Herman in een straat bevolkt door pianospelende man, vrouw met boodschappentas op fiets en meisje met ijsje naar huis. “We kunnen de wereld herbergzamer maken. Maar dan moeten we dat wel doen.”
Sneu. Vanzelfsprekend hadden we de inmiddels eenennegentigjarige architect een andere afloop gegund. Beelden van gelukkige bewoners die genieten van de zon op de ruime balkons van hun creatief ingerichte woningen en die blakend van trots met elkaar staan te buurten in de interne straten terwijl in hetzelfde shot gekookt, vergaderd en geklust wordt. Zoiets. Eeuwig zonde dat de structuralistische belofte van grenzeloze flexibiliteit en herbergzame architectuur het heeft moeten afleggen tegen de rigiditeit en het gebrek aan empathie van het grote geld. Hè verdomme, dat kortzichtige rendementsdenken ook altijd.
Grote kans dat u, wanneer u de documentaire heeft gezien, bereid was om deze heldere verhaallijn te omarmen. Dan heeft u een ontroerende film gezien. Zelf leek me dat geen bevredigende voorstelling van zaken. Misschien doordat ik de situatie vanuit meerdere perspectieven herken; als architect van transformaties, als (particuliere, incidentele) opdrachtgever, als lid van een welstandscommissie en als loyale secondant van een oude meester. Ik zag geen keurig geregisseerd lineair verhaal, maar een schimmenspel. Ik zag intrigerende interactie tussen actoren met heldere en minder heldere belangen, met formele en verborgen agenda’s. Stuk voor stuk professionals die hun rollen met overgave maar bedachtzaam speelden en natuurlijk voor de camera het achterste van hun tong niet lieten zien. Het echte verhaal is vermoedelijk complexer, maar daardoor ook boeiender. En minder uitzichtloos.
Laten we het eens vanuit het lijdend voorwerp bekijken. Het gebouw heeft de pech op de verkeerde plek te staan. Elders had het weliswaar ook een verduurzamingsslag moeten ondergaan, maar daarna gewoon vooruit gekund als hip open
multi tenant
werkgebouw met gemeenschappelijke voorzieningen. Nu rest als enige oplossing een functieverandering. Daarvoor meldt zich een overmoedige marktpartij, gespecialiseerd in transformaties naar wonen. Dus wordt het wonen. Geen voor de hand liggende keus voor een gebouw dat openheid en gemeenschappelijkheid als belangrijkste kenmerken draagt. Waarvan de maatvoering enerzijds gigantisch is en anderzijds uitgesproken knus, zogezegd, met onderin penibele daglichttoetreding tot gevolg.
Dat weet de architect natuurlijk zelf ook. Maar hij kan niet anders dan meewerken en is al lang blij dat hij zelf aan de bal kan blijven. Zo wordt de wens de vader van de gedachte: het gebouw was altijd al voorbestemd om te worden getransformeerd – en dus kan dat ook. En wel in een zo min mogelijk gewijzigde vorm, want dat levert het sterkst mogelijke bewijs van het gelijk van weleer. Hij ontkomt er niet aan, want hij kan onmogelijk loslaten, dat hij zodoende zijn dierbaarste kind in liefde dreigt te smoren.
Ontwerpende hulptroepen worden ingevlogen om een eind te maken aan die dodelijke omhelzing. Geen gemakkelijke opgave en misschien ook niet vrij van eigenbelang, maar de taak wordt vanuit een onverdacht architectonisch geweten ingevuld. Met
tough love
. ‘Snoeien om te bloeien’ lijkt het devies. Of dat dan de juiste bezweringsformule is komen we vooralsnog niet te weten, want de stekker gaat eruit. De zekerheid zelve komt ten val. Maar dit is niet de slotakte van het drama; het is nu slechts pauze.
Het veld ligt weer open. Het faillissement zal de waarde van het pand herijken. De gemeente heeft bovendien nu eerste recht van koop op het gebouw en zal daar gezien het cultuurhistorische belang niet van afzien. Ze kan bovendien, mits ze het doordacht benadert, een nieuwe reeks aan scenario’s faciliteren. Er kunnen nieuwe functies in de mix, zoals ouderenhuisvesting, zorg en onderwijs; spannende combinaties waarvoor alleen overheden de juiste garanties kunnen bieden, zoals er nog wel meer knoppen zijn waar alleen zij aan kunnen draaien.
Het vangnet van de monumentstatus is tijdig opgespannen. Toch snapt iedereen, zeker nadat de architect de noodzaak ervan zelf heeft blootgelegd, dat er vrijheden moeten worden genomen. Dat bevriezing de houdbaarheid niet verlengt en dat alle partijen zullen moeten meegeven. Het gebouw zelf zal dat, vanuit zijn diepste wezen, graag doen; het wil zelf ook verder. Zijn geestelijk vader had onvoldoende begrepen – en dat is hem niet aan te rekenen, want de fout is begrijpelijk en wordt vaker gemaakt – dat hij zijn hand niet meer hoeft vast te houden. Want dit gebouw is sterk genoeg om op eigen kracht te overleven. Let maar op.
Joost Ector is architect-directeur van Ector Hoogstad Architecten. Voor Architectenweb schrijft Joost Ector iedere maand een column, waarin hij ontwikkelingen die van invloed zijn op het architectenvak van duiding voorziet.
Trefwoorden
herbestemming
proof of the pudding
column
centraal beheer
transformatie
ahh
apeldoorn
renovatie
herman hertzberger
joost ector
documentaire
Best gelezen
1
Duitsland slokt Nederlandse bouwkracht op
maandag, 13 oktober
2
David Chipperfield landt in Antwerps Nieuw Zuid
woensdag, 15 oktober
3
Nieuw shortstayhotel door Houben / Van Mierlo in stationsgebied Den Bosch
maandag, 13 oktober
4
Kantoorgebouw door Arthur Staal aan de Schinkel gerenoveerd en uitgebreid
woensdag, 15 oktober
5
Gezicht van de tijd
woensdag, 15 oktober
Gerelateerde nieuwsberichten
Even ontspannen
9 januari 2024
Hier is over nagedacht
5 maart 2024
Thuisloos
5 december 2023
Vergrijsd
2 april 2024
Voormalig pand Centraal Beheer wordt mogelijk onderkomen Politie Experience
6 januari
Powerhouse Company maakt plan voor terrein rond voormalig kantoor Centraal Beheer
1 mei
Plat
7 november 2023
De ideale stad
7 mei 2024
Managementsamenvatting
3 oktober 2023
Woontop
4 juni 2024
Temptation Island
5 september 2023
Een zekere mate van voortreffelijkheid
3 september 2024
De persoonlijkheidsrechten van de architect – drie zaken
13 maart
Praise the Lord
6 juni 2023
Organisaties naar Raad van State om sloop SoZa tegen te houden
8 maart 2024
Vooruitgang
1 oktober 2024
Architectuurkoning
2 mei 2023
Hof met woningen op plek winkelcentrum in binnenstad Apeldoorn
3 juni 2024
Laat me
5 november 2024
De stad als complot
4 april 2023
Column
Witgewassen
3 december 2024
Woonwensdenken
7 maart 2023
(On)geluk van bewoners centraal tijdens de Dag van de Stad 2024
21 oktober 2024
Column
Dicht bij huis
7 januari
Plagiaat
7 februari 2023
Column
Ontwerpen voor democratie
4 februari
De goede kant
10 januari 2023
Column
Ingesloten
4 maart
Belgische toestanden
6 december 2022
Column
Nooit meer slopen?
1 april
Column
Concaaf
6 mei
Geen druppel
1 november 2022
Het nieuwe minimalisme
4 oktober 2022
Column
Aan ons zal het niet liggen
3 juni
Computer says no
6 september 2022
Awards
Joost Ector
31 augustus
Column
Ik laat me graag overtuigen
2 september
Tussenconclusie
7 juni 2022
Column
We verdienen betere pers
7 oktober
Klein leed
3 mei 2022
Joost Ector – genomineerd voor prijs Architect van het Jaar 2025
8 september
Op blote knieën naar Groningen
5 april 2022
Hoofdletter A
1 februari 2022
Een zorg minder
4 januari 2022
Nieuwe Gezichten: Killing Architects
23 december 2021
Te af?
7 december 2021
Herfstdip
2 november 2021
Engelengeduld
5 oktober 2021
Merci
7 september 2021
Open Up!
1 juni 2021
Beloof gouden bergen
4 mei 2021
Dividend und Verbrechen
6 april 2021
De ultieme stagiair
2 maart 2021
Rampenplannen
2 februari 2021
Wederomhelzing
5 januari 2021
Te veel tijd
1 december 2020
Snap out of it
3 november 2020
Ontwerpen tegen de eenzaamheid
6 oktober 2020
Ook maar een mens
1 september 2020
Stronteigenwijs
2 juni 2020
Kleine openbaringen
7 april 2020
Op naar een succesvolle crisis
3 maart 2020
Het schaamteloze monument
4 februari 2020
We gaan het oplossen
7 januari 2020
Verleden voltooid
3 december 2019
Faust in Canada
5 november 2019
Het ontroerendste gebouw dat ik ken
1 oktober 2019
Liefde in beton gegoten
4 juni 2019
De tweede helft
3 september 2019
Adopteer een leek
7 mei 2019
Het bijna-gelijk van Baudet
2 april 2019
Want ik geloof
5 maart 2019
Eenvoud
5 februari 2019
De Gele Hesjes tegen de Groene Khmers
8 januari 2019
De erfenis van premier Halsema
4 december 2018
Het eind van het begin
6 november 2018
Laat je niet gek maken
2 oktober 2018
Vergeet het ‘Bilbao-effect’
4 september 2018
Genereuze Architectuur
5 juni 2018
Hoog tijd voor hout
1 mei 2018
Architectuur van bijna niets
3 april 2018
De vergeten groente onder de deugden
6 maart 2018
Aantoonbare architectuur
6 februari 2018
Ik wens je een wild plan
9 januari 2018
De Leefbare Stad
5 december 2017
Smart
7 november 2017
Waarom springen we niet?
3 oktober 2017
Het moet weer eens gezegd
5 september 2017
Varkens
6 juni 2017
De geruststellende domheid van slimme systemen
2 mei 2017
De Zaak Naturalis
4 april 2017
De schijn van duurzaamheid bedriegt
7 maart 2017
Stoïcijnse Schoonheid
7 februari 2017
Even ontspannen
9 januari 2024
Hier is over nagedacht
5 maart 2024
Thuisloos
5 december 2023
Vergrijsd
2 april 2024
Voormalig pand Centraal Beheer wordt mogelijk onderkomen Politie Experience
6 januari
Powerhouse Company maakt plan voor terrein rond voormalig kantoor Centraal Beheer
1 mei
Plat
7 november 2023
De ideale stad
7 mei 2024
Managementsamenvatting
3 oktober 2023
Woontop
4 juni 2024
Temptation Island
5 september 2023
Een zekere mate van voortreffelijkheid
3 september 2024
De persoonlijkheidsrechten van de architect – drie zaken
13 maart
Praise the Lord
6 juni 2023
Organisaties naar Raad van State om sloop SoZa tegen te houden
8 maart 2024
Vooruitgang
1 oktober 2024
Architectuurkoning
2 mei 2023
Hof met woningen op plek winkelcentrum in binnenstad Apeldoorn
3 juni 2024
Laat me
5 november 2024
De stad als complot
4 april 2023
Column
Witgewassen
3 december 2024
Woonwensdenken
7 maart 2023
(On)geluk van bewoners centraal tijdens de Dag van de Stad 2024
21 oktober 2024
Column
Dicht bij huis
7 januari
Plagiaat
7 februari 2023
Column
Ontwerpen voor democratie
4 februari
De goede kant
10 januari 2023
Column
Ingesloten
4 maart
Belgische toestanden
6 december 2022
Column
Nooit meer slopen?
1 april
Column
Concaaf
6 mei
Geen druppel
1 november 2022
Het nieuwe minimalisme
4 oktober 2022
Column
Aan ons zal het niet liggen
3 juni
Computer says no
6 september 2022
Awards
Joost Ector
31 augustus
Column
Ik laat me graag overtuigen
2 september
Tussenconclusie
7 juni 2022
Column
We verdienen betere pers
7 oktober
Klein leed
3 mei 2022
Joost Ector – genomineerd voor prijs Architect van het Jaar 2025
8 september
Op blote knieën naar Groningen
5 april 2022
Hoofdletter A
1 februari 2022
Een zorg minder
4 januari 2022
Nieuwe Gezichten: Killing Architects
23 december 2021
Te af?
7 december 2021
Herfstdip
2 november 2021
Engelengeduld
5 oktober 2021
Merci
7 september 2021
Open Up!
1 juni 2021
Beloof gouden bergen
4 mei 2021
Dividend und Verbrechen
6 april 2021
De ultieme stagiair
2 maart 2021
Rampenplannen
2 februari 2021
Wederomhelzing
5 januari 2021
Te veel tijd
1 december 2020
Snap out of it
3 november 2020
Ontwerpen tegen de eenzaamheid
6 oktober 2020
Ook maar een mens
1 september 2020
Stronteigenwijs
2 juni 2020
Kleine openbaringen
7 april 2020
Op naar een succesvolle crisis
3 maart 2020
Het schaamteloze monument
4 februari 2020
We gaan het oplossen
7 januari 2020
Verleden voltooid
3 december 2019
Faust in Canada
5 november 2019
Het ontroerendste gebouw dat ik ken
1 oktober 2019
Liefde in beton gegoten
4 juni 2019
De tweede helft
3 september 2019
Adopteer een leek
7 mei 2019
Het bijna-gelijk van Baudet
2 april 2019
Want ik geloof
5 maart 2019
Eenvoud
5 februari 2019
De Gele Hesjes tegen de Groene Khmers
8 januari 2019
De erfenis van premier Halsema
4 december 2018
Het eind van het begin
6 november 2018
Laat je niet gek maken
2 oktober 2018
Vergeet het ‘Bilbao-effect’
4 september 2018
Genereuze Architectuur
5 juni 2018
Hoog tijd voor hout
1 mei 2018
Architectuur van bijna niets
3 april 2018
De vergeten groente onder de deugden
6 maart 2018
Aantoonbare architectuur
6 februari 2018
Ik wens je een wild plan
9 januari 2018
De Leefbare Stad
5 december 2017
Smart
7 november 2017
Waarom springen we niet?
3 oktober 2017
Het moet weer eens gezegd
5 september 2017
Varkens
6 juni 2017
De geruststellende domheid van slimme systemen
2 mei 2017
De Zaak Naturalis
4 april 2017
De schijn van duurzaamheid bedriegt
7 maart 2017
Stoïcijnse Schoonheid
7 februari 2017
Toon alles
Gerelateerde video's
Joost Ector
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025
Andere nieuwsberichten
CPO meer&deel grote winnaar Dirk Roosenburgprijs 2025
Gisteren, 15:37
Het project naar ontwerp van Tom van Tuijn Stedenbouw, Werkstatt en Volle Grond kreeg zowel de vakjury- als publieksprijs.
Gedetailleerde 3D-geprinte maquette toont ruimtelijke ontwikkeling Amsterdam
Gisteren, 14:56
In het WTC op de Amsterdamse Zuidas is een gedetailleerde maquette van de stad Amsterdam geplaatst. In de 3D-geprinte en interactieve maquette zijn bekende plekken en gebouwen te zien, maar ook gebieden die tussen nu en 2030 worden ontwikkeld.
Woongebouwen door VdpArchitecten vormen nieuwe 'voorkant' Groningse Oosterparkwijk
Gisteren, 13:48
Aan de Oosterhamrikkade in Groningen is dit jaar woongebouw Talent opgeleverd. Het complex, dat net als het naastgelegen gebouw Karaat is ontworpen door VdpArchitecten, bestaat uit 108 middeldure huurwoningen.
Het Cultuurfonds kent subsidie toe aan biobased paviljoen voor Amsterdamse Bos ontworpen door Space Encounters
Gisteren, 11:07
Het Cultuurfonds stelt € 100.000 beschikbaar voor het Amsterdamse Bosnest. Het paviljoen is ontworpen door Space Encounters en wordt volledig gebouwd met biobased materialen uit het Amsterdamse Bos.
Sweco neemt groot Belgisch architectenbureau over
Gisteren, 16:23
Het 150 medewerkers tellende assar architects ontwierp onder meer het nieuwe hoofdkantoor van de NAVO in Brussel.
IMF: geen forse huizenprijsdaling bij einde hypotheekrenteaftrek
Gisteren, 12:14
Een mogelijke afschaffing van de hypotheekrenteaftrek in Nederland heeft waarschijnlijk een prijsremmende werking, stelt de Nederlandse bestuurder van het IMF Marnix van Rij
EIB: 75.000 nieuwe voltijdse arbeidskrachten nodig in de bouw
Gisteren, 10:11
Volgens het instituut wordt het tekort aan vakmensen in de bouw steeds groter, vooral omdat de energietransitie een enorme extra vraag naar arbeid creëert.
Groningen worstelt met afronding dertig kilometer lang fietspad naar Assen
16 oktober, 3:25
Een ruime meerderheid van de Groningse Statenleden wil dat er bij het project meer aandacht komt voor de veiligheid van vrouwen.
PBL: minimaal 150.000 hectare meer natuur nodig in 2050
16 oktober, 11:37
Het planbureau heeft twee mogelijke oplossingsrichtingen doorgerekend om de huidige Europese doelen voor klimaat, natuur en waterkwaliteit te halen.
Afaina de Jong wint Amsterdamprijs voor de Kunst 2025
15 oktober, 3:19
De architect en oprichter van Afarai won de belangrijkste kunstprijs van de hoofdstad in de categorie Bewezen Kwaliteit.
Ga naar het nieuws-archief
Joost Ector
Architect
0
0
0
0
Voor een optimale gebruikservaring plaatst Architectenweb functionele cookies. Wat de verschillende cookies precies doen leggen we uit in een
overzicht
. Cookies van social media kun je optioneel
aanzetten
.
Akkoord
Instellingen
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan
Feedback
Feedback
Wij horen graag jouw feedback. Laat je reactie achter en eventueel jouw e-mail adres.
Reactie
Verstuur