Joost Ector
Copyright: Maarten van Haaff

De geruststellende domheid van slimme systemen

2 mei 2017, 9:17
Bij mij op kantoor wordt druk geëxperimenteerd met nieuwe, slimme software. Vorige week demonstreerde een collega een nieuwe tool die met één druk op de knop een ruimtestaat vertaalt in een aantal voorstellen voor efficiënte plattegronden, rekening houdend met onderlinge relaties, ruimteverhoudingen, daglichtbehoefte en nog wat van dat soort criteria. Nooit meer tijdrovend dom puzzelen, slechts minimaal ruimteverlies. “Écht handig!”, zo werd mij verzekerd.

Ik bestudeerde de resultaten. Lullige gortdroge plattegrondjes waren het. Saai, voorspelbaar en ongeïnspireerd, zonder ruimtelijke verrassing of kwaliteit. En nog niet eens echt efficiënt ook, want volgens mij kon er met een beetje tweaken, zowel aan de kant van de achterliggende opgave (ergens een paar metertjes eraf of erbij) als in de oplossing (bijvoorbeeld met zoiets simpels als een niet-rechthoekige ruimte) nog aardige winst worden behaald. Dit slimme systeem had duidelijk nog heel wat te leren.

Dat denk ik de laatste tijd overigens wel vaker. Zoals vorige week, toen snel na (!) de aanschaf van een nieuwe bril de tijdlijnen van mijn social media gelardeerd raakten met advertenties van brillenmerken. Nuttig is anders. En ondanks de belofte dat het allemaal gaat om mijn gemak, lukt de geheim agent in mijn broekzak teleurstellend zelden om mij iets echt interessants of aantrekkelijks terug te geven in ruil voor alle informatie die hij mij ontfutselt.

Wat een geruststelling eigenlijk. Niet het privacy-aspect van het laatste voorbeeld, want dat vind ik ook doodeng. Maar wel het feit dat die zogeheten slimme systemen vooralsnog zo aandoenlijk dom zijn. We krijgen inderdaad de beschikking over weer nieuwe gereedschappen die bepaalde dingen sneller en beter kunnen dan mensen. Niets nieuws; hetzelfde gold ooit voor de ploeg, de stoommachine en de stofzuiger, om maar wat te noemen. Natuurlijk zijn we een heel eind verder inmiddels, maar het woord slim lijkt me desondanks nog steeds niet bepaald op zijn plaats.

Zal het ooit echt anders worden? State of the art kunstmatige intelligentie doet vooralsnog fronsen. Google voor de aardigheid eens op ‘AI+music’ en beluister de resultaten van door computers met behulp van kunstmatige intelligentie ‘gecomponeerde’ muziek. Het meest recente en voorlopig hoogst haalbare lijkt oppervlakkig op iets wat je al kent, maar dan vele malen slapper, onbevredigend en zonder enige zeggingskracht. Liftmuziek is het, hooguit. Voor niet al te hoge gebouwen met snelle liften.

Het maakt vreselijk duidelijk dat wat de mens kan verbijsterend bijzonder en complex is. We bezitten emoties en creativiteit. We kunnen gebruik maken van andere middelen om tot iets te komen, dan het doorrekenen van varianten op basis van eindeloze hoeveelheden in het verleden behaalde resultaten. En behalve voorspellen op basis van extrapolatie, patronen en waarschijnlijkheid kunnen we écht nieuwe dingen bedenken. Als donderslagen bij heldere hemel – uit het niets.

Of er ooit zoiets zal bestaan als kunstmatige creativiteit? Ik geloof er absoluut niet in. Naar mijn stellige overtuiging zullen menselijke ontwerpers het belang van hun meerwaarde zelfs zien groeien met de tijd. Als we ons tenminste realiseren waar die meerwaarde uit zal moeten bestaan. Want als het om rationaliseren en optimaliseren gaat worden we rechts en links ingehaald – daar komt op den duur geen mens meer aan te pas. Ontwerpen gaat in de toekomst over het begrijpen en toevoegen van menselijkheid. Over het bijsturen of zelfs ontregelen van op hol geslagen rationaliteit. Over het zorgen voor onvoorspelbaarheid en originaliteit mét betekenis. Over het zorgen voor de kras die de plaat pas echt tot leven brengt. Ik kan me zo voorstellen dat we daar in een sterk gealgoritmiseerde wereld nog wel eens enorm veel behoefte aan zouden kunnen krijgen.

Misschien is dat de boodschap die de plattegrondenrobot me eigenlijk te vertellen heeft. In dat geval zijn excuses op hun plaats, want dan is hij slimmer dan ik dacht.


Joost Ector is architect-directeur van Ector Hoogstad Architecten en bestuurslid van de BNA. Voor Architectenweb schrijft Joost Ector iedere maand een column, waarin hij ontwikkelingen die van invloed zijn op het architectenvak van duiding voorziet.

Trefwoorden

joost ector column artificial intelligence

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

WillemsenU zinkt villa af in landschap
1 minuut geleden

Groningers kiezen nieuwe invulling voor plek gesloopte parkeergarage in stadscentrum
1 uur geleden

Houthybride woongebouw langs de A8 in Zaandam opgeleverd
3 uur geleden

NEXT en Rademacher de Vries ontwerpen school voor media en vormgeving in Merwede
4 uur geleden

Ingrid Thijssen wordt nieuwe bestuursvoorzitter TU Delft
1 uur geleden

Kabinet verdeelt miljarden voor infrastructuur bij nieuwe woonwijken
Vandaag, 09:41

Aartsen versoepelt regels geluidsoverlast voor bouwen langs spoor
Gisteren, 13:32

Paul de Ruiter voert ABN AMRO Duurzame 50 aan
Gisteren, 11:55

Limburgse politiek ondanks zorgen akkoord met energiemaatschappij
7 november, 1:39

Provincie Zuid-Holland steekt ‘geen cent extra’ in warmtenetwerk
7 november, 10:28
Ga naar het nieuws-archief
Joost EctorArchitect
ATAG Nederland
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Kingspan Light & Air
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
Houthandel van Dam
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
wienerberger
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
BEWI IsoBouw
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf B.V.
Saint-Gobain Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
VOLA Nederland BV
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Holonite B.V.
AXOR + hansgrohe
Tata Steel Colorcoat®
Ontwerpers
Lidmaatschappen
Nieuwsbrieven
Leveranciers
Lidmaatschappen
Adverteren

Architectenweb
Over ons
Contact

© 2002 - 2025 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan