Joost Ector

Open Up!

1 juni 2021, 9:15

Onder de steen waaronder ik leef genoot zijn werk blijkbaar nauwelijks bekendheid. Daarom moest ik toegeven dat ik eigenlijk alleen de naam kende van Paulo Mendes da Rocha, de vorige week overleden Braziliaanse architect en Pritzker Prize-winnaar. Al googelend was het eerste dat ik van hem tegenkwam de uitspraak “Architecture does not desire to be functional; it wants to be opportune.” Die schoot ineens helemaal verkeerd bij mij, waardoor mijn leergierigheid op slag weer verdween.

Over de doden niets dan goeds – dat is de vertrekregeling waar ikzelf ook nog ooit gebruik van hoop te kunnen maken, dus laat ik Paulo verder rusten in vrede. Het ging er ook niet om dat uitgerekend hij het gezegd heeft, en strikt genomen gaat het me zelfs niet eens om het achterliggende idee. Het was de stijlfiguur die me dwarszat, een veel voorkomende. Hier werd met grote stelligheid een persoonlijke mening opgediend als een feit, door iemand die blijkbaar de waarheid in pacht had. En daar dan weer de overtreffende trap van, want kennelijk is ‘de architectuur’ ineens een denkend en voelend wezen geworden, een beetje zoals het coronavirus van de persconferenties; een ‘iets’ met een eigen willetje, dat aan uitverkorenen haar plannen of wensen kenbaar maakt.

Het zal de tijdgeest wel zijn waardoor ik dit soort teksten steeds moeilijker kan verdragen. Ook hier is tenslotte sprake van toe-eigening. Sinds de Verlichting rekenen we architectuur niet meer tot de wetenschappen en accepteren we de subjectiviteit ervan. Daarmee is het volstrekt zinloos geworden om – voor eigen gewin of om andere redenen – zwartwitverhalen over goed en fout op te hangen, hoe krachtig die retorische truc ook werkt bij pogingen om jezelf als visionair te vermarkten. Laten we in plaats daarvan de tijdgeest volgen en ook in de architectuur, misschien wel juist in de architectuur, eindelijk diversiteit omarmen en vieren dat er verschillen van inzicht zijn die zich in veel gevallen beperken tot smaak. Jij hebt jouw architectuur, ik de mijne – gelukkig maar.

In dat licht is momenteel een hoogst amusante stammenstrijd gaande; die tussen de hoogbouwers en de laagbouwers. Het strijdtoneel van deze vete heeft zich recentelijk van Amsterdam verplaatst naar Rotterdam, waar de sterk verdichte laagbouw-woonwijk Little C wordt bewierookt terwijl anderhalve kilometer verderop de toekomstig hoogste woontoren van Nederland in aanbouw is. De felle discussie over hoog of laag, maar dan teruggebracht tot goed of fout, wordt heerlijk fact free en daarmee ongenuanceerd gevoerd, en heeft vooralsnog geen afgetekende winnaar opgeleverd.

Hoe devoot ook ikzelf nu al jarenlang mijn offers breng op het altaar van de architectuur, aan mij heeft ze haar wensen vooralsnog nooit direct kenbaar gemaakt en daarom tast ik, als het om de waarheid gaat, grotendeels in het duister. Tot dat heuglijke moment komt – áls het komt – ben ik gedoemd om een twijfelaar te blijven. Een twijfelaar, die in dit specifieke geval simpelweg denkt dat voor allebei, laag en hoog, wel wat te zeggen valt. Die bovendien niet begrijpt waarom zo’n strijd maar één winnaar kan hebben en geneigd is denken dat er nog honderd-en-één tussenvormen bestaan. Die bij beide uitersten twijfelt over de kwaliteit van de woningen op de onderste verdiepingen en de sfeer op straat. Die stiekem wel denkt: hoe hoger hoe leuker! Die vermoedt dat juist afwisseling ook wel wat heeft, net als harde contrastrijke overgangen. Die vanuit puur persoonlijke smaak met beide genoemde plannen niet echt uit de voeten kan, maar denkt: ieder z’n meug. En: wat leuk dat dit allemaal kan in – Open Up! – Rotterdam.

Wat ook heel goed kan, is dat we na een afmattende lockdown inmiddels allemaal een beetje aan vakantie toe zijn, want langzamerhand vliegen we elkaar van de thuiswerkvloer tot op het geopolitieke toneel zo ongeveer over álles in de haren. Als het meezit gaat de kooi binnenkort op een kier en kunnen we er deze zomer weer even lekker tussenuit. Even ontspannen, een beetje nadenken over het afgelopen jaar en ons realiseren dat het toch maar niks is om opgesloten te zitten, of het nou in je laag- of hoogbouwhuis is, in je land of in je eigen gelijk.

Joost Ector is architect-directeur van Ector Hoogstad Architecten. Voor Architectenweb schrijft Joost Ector iedere maand een column, waarin hij ontwikkelingen die van invloed zijn op het architectenvak van duiding voorziet.

Trefwoorden

column joost ector diversiteit

1	Koschuch Architects ontwerpt woontoren in Haarlem Schalkwijk woensdag, 6 december
2	3XN ontwerpt luxe woongebouw aan Derde Haven in Scheveningen vrijdag, 8 december
3	MIX architectuur ontwerpt blok met woningen en supermarkten in Crooswijk woensdag, 6 december
4	Winnaars prijsvraag Europan 17 bekend woensdag, 6 december
5	Abe Bonnema Architectuurprijs 2023 toegekend aan de Kunstwerf vrijdag, 8 december

Open Up!

Trefwoorden

Best gelezen

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

Woningen met royale veranda’s aan een groen binnenhof

DP6 ontwerpt Onderwijscentrum Binnenstad voor Universiteit Utrecht

Bezoekerscentrum Amerikaanse begraafplaats Margraten opent deuren

Cepezed geselecteerd voor nieuw gemeentehuis Buren

Onderzoek: Duitse woningbouwers niet eerder zo somber

SWOV: succes 30 km-wegen hangt af van inrichting rijbanen

Bewoners Zuid-Limburg vragen om betere bescherming tegen water

Provincie Zuid-Holland: 29.000 woningen erbij door optoppen

Rotterdam onderzoekt mogelijke fraude bij renovatie Boijmans en De Doelen

Overijssel dreigt te stoppen met PPLG als Rijk niet betaalt