Joost Ector

Computer says no

6 september 2022, 9:00

Grote opwinding in de wereld van de kunstmatige intelligentie, waar opnieuw een grote stap is gezet. Op 20 juli werd Dall-E 2 opengesteld voor gebruik door een groter publiek. Sinds ik onlangs ook een invite kreeg om ermee te experimenteren maak ik er eindeloos de meest ongelooflijke beelden mee. Het is gewoon verslavend. Het thema heeft me daardoor opnieuw enorm beziggehouden. Waar gaat dit allemaal naartoe?

* In 1942 publiceerde Alan Turing, een Britse wiskundige en codebreaker, een paper genaamd "Computing Machinery and Intelligence" waarin hij de vraag stelde: "Kan een machine denken?" Dit artikel wordt algemeen gezien als het begin van kunstmatige intelligentie (AI) zoals we het vandaag kennen. De vraag van Turing werd gemotiveerd door een verlangen om machines te bouwen die als mensen konden redeneren en beslissingen konden nemen. AI heeft sindsdien een lange weg afgelegd, maar de vraag of het ooit architecten zal vervangen, is nog steeds een veelbesproken onderwerp.

Sommigen geloven dat AI uiteindelijk alles zal kunnen doen wat een architect kan. "Ik geloof dat AI uiteindelijk in staat zal zijn om alles te doen wat een architect kan en méér", zegt Thom Mayne, oprichter van architectenbureau Morphosis. "Het zal gebouwen kunnen ontwerpen die efficiënter zijn, beter geschikt voor hun omgeving en mooier dan alles wat wij kunnen ontwerpen." Maynes opvattingen worden door velen in de tech-industrie gedeeld. Bill Gates, medeoprichter van Microsoft, heeft gezegd dat AI "een dramatische impact zal hebben op alle aspecten van de samenleving". Elon Musk, CEO van Tesla en SpaceX, heeft ook gezegd dat AI "de grootste bedreiging voor de menselijke beschaving kan vormen".

Anderen zijn daar niet zo zeker van. Een van de beroemdste architecten ter wereld, Frank Gehry, heeft gezegd dat "AI alles gaat veranderen". Hij gelooft dat AI uiteindelijk inderdaad in staat zal zijn om gebouwen te ontwerpen die nog beter zijn dan waartoe mensen in staat zijn, maar hij verwacht niet dat AI architecten ooit volledig zal vervangen. "Er zal altijd behoefte zijn aan de kunstenaar", vertelde hij aan het tijdschrift Wired. “There’s something magical about the human touch.”

Olafur Eliasson, een Deens-IJslandse kunstenaar die bekend staat om zijn grootschalige installaties, is het daarmee eens: "De architect is iemand die kan onderhandelen en bemiddelen tussen verschillende belangen en verschillende mensen, en hopelijk ook iets nieuws en interessants kan produceren waar nog niet eerder aan is gedacht.” En ook Bjarke Ingels, de wereldberoemde Deense architect, zegt: "Ik denk dat de rol van de architect altijd veel meer is geweest dan alleen het maken van mooie plaatjes. We creëren plaatsen voor mensen waar ze hun leven kunnen leiden, en dat is een heel, heel ingewikkelde maatschappelijke onderhandeling.” Met andere woorden, architecten zijn niet alleen ontwerpers, maar ook bemiddelaars en probleemoplossers. "Wat we tot nu toe hebben gezien, is dat AI buitengewoon goed is in het openen van mogelijkheden en het genereren van nieuwe opties, en architecten zijn erg goed in het verkleinen van die mogelijkheden en het selecteren van de enige optie die gaat werken."

Welke rol zal AI spelen in de architectuur? De tijd zal het leren. Het lijdt echter geen twijfel dat het de potentie heeft om een revolutie te veroorzaken. In 2017 zei Bill Gates dat "vervanging door software, of het nu van chauffeurs of zelfs architecten is, zal ingrijpend zijn. Maar AI zal geen banen wegnemen. Het gaat de menselijke capaciteiten vergroten.” *

Hier neem ik het weer even zelf over. De bovenstaande alinea’s (alles tussen de asterisken) zijn niet van mijn eigen hand, maar werden gegenereerd door OpenAI, waar ook Dall-E toe behoort. Ze vormen het resultaat van mijn opdracht “Write a 300 word article on the meaning of AI for architects. Will it ever replace them? Include some relevant quotes by famous architects and tech gurus.” Het antwoord, weliswaar iets langer dan gevraagd, heb ik door Google Translate gehaald en minimaal gecorrigeerd. Wat vindt u ervan? Let op de inhoudelijkheid, de opbouw van het vertoog en grammaticale correctheid, hoewel die enigszins aan kwaliteit heeft ingeboet bij vertaling. Vermoedelijk miste u alleen mijn persoonlijke touch…

De boodschap is duidelijk: de snelheid waarmee een en ander zich ontwikkelt is mindblowing. Blijf niet achter en ga ermee aan de slag. Experimenteer met het genereren van beelden en tekst en laat je verrassen. Verwacht er (nog) geen wonderen van, maar stel je open en laat je inspireren en verleiden door kronkelige, soms griezelige associaties en glasheldere statements. Voor de zekerheid heb ik OpenAI nog maar even expliciet de hamvraag gesteld: “Zal AI ooit de architect kunnen vervangen?”. Het antwoord daarop was, hoe vaak ik ook op de refresh button klikte, ondubbelzinnig: “No.”

Joost Ector is architect-directeur van Ector Hoogstad Architecten. Voor Architectenweb schrijft Joost Ector iedere maand een column, waarin hij ontwikkelingen die van invloed zijn op het architectenvak van duiding voorziet.

Trefwoorden

artificial intelligence ai joost ector kunstmatige intelligentie column dall-e

1	Bouw van groot klimcentrum in Nieuwegein gaat starten dinsdag, 18 maart
2	Vernieuwde toekomstvisie Paleis Soestdijk en landgoed gepresenteerd woensdag, 19 maart
3	Vertical – woontoren met beplanting en woontoren met nestgelegenheid maandag, 17 maart
4	MVRDV's Portlantis geeft bezoekers nieuwe perspectieven op de Rotterdamse haven donderdag, 20 maart
5	Woongebouw Crevas door Monadnock markeert entree tot Hart van de Waalsprong dinsdag, 18 maart

Gerelateerde nieuwsberichten

De ultieme stagiair

2 maart 2021

Tussenconclusie

7 juni 2022

Klein leed

3 mei 2022

Op blote knieën naar Groningen

5 april 2022

2023 in tien columns door Joost Ector

25 december 2023

Architectural Masters of the Metaverse

1 maart 2022

Artificiële intelligentie en architectuur centraal in expositie ABC Haarlem

9 april 2024

Hoofdletter A

1 februari 2022

Een zorg minder

4 januari 2022

Tangram organiseert expositie over AI en de zachte waarden van architectuur

16 april 2024

7 december 2021

2 november 2021

2 mei 2023

6 juni 2023

5 oktober 2021

7 september 2021

Managementsamenvatting

3 oktober 2023

Symposium over AI en de bouwsector bij hogeschool Windesheim

17 februari

1 juni 2021

4 mei 2021

7 november 2023

5 december 2023

Dividend und Verbrechen

6 april 2021

9 januari 2024

2 februari 2021

6 februari 2024

5 januari 2021

Hier is over nagedacht

5 maart 2024

Te veel tijd

1 december 2020

Snap out of it

3 november 2020

Vergrijsd

2 april 2024

Ontwerpen tegen de eenzaamheid

6 oktober 2020

De ideale stad

7 mei 2024

Woontop

4 juni 2024

Ook maar een mens

1 september 2020

Een zekere mate van voortreffelijkheid

3 september 2024

2 juni 2020

1 oktober 2024

7 april 2020

5 november 2024

Op naar een succesvolle crisis

3 maart 2020

Column

Witgewassen

3 december 2024

Het schaamteloze monument

4 februari 2020

7 januari

7 januari 2020

Ontwerpen voor democratie

4 februari

3 december 2019

4 maart

5 november 2019

Het ontroerendste gebouw dat ik ken

1 oktober 2019

De tweede helft

3 september 2019

Liefde in beton gegoten

4 juni 2019

Adopteer een leek

7 mei 2019

Joost Ector: 'We vinden het moeilijk om geld aan onszelf uit te geven'

8 april 2019

Het bijna-gelijk van Baudet

2 april 2019

Want ik geloof

5 maart 2019

Eenvoud

5 februari 2019

De Gele Hesjes tegen de Groene Khmers

8 januari 2019

De erfenis van premier Halsema

4 december 2018

Het eind van het begin

6 november 2018

Vergeet het ‘Bilbao-effect’

4 september 2018

Genereuze Architectuur

5 juni 2018

Hoog tijd voor hout

1 mei 2018

Architectuur van bijna niets

3 april 2018

De vergeten groente onder de deugden

6 maart 2018

Aantoonbare architectuur

6 februari 2018

Ik wens je een wild plan

9 januari 2018

De Leefbare Stad

5 december 2017

Smart

7 november 2017

Waarom springen we niet?

3 oktober 2017

Het moet weer eens gezegd

5 september 2017

Varkens

6 juni 2017

De geruststellende domheid van slimme systemen

2 mei 2017

De Zaak Naturalis

4 april 2017

De schijn van duurzaamheid bedriegt

7 maart 2017

Stoïcijnse Schoonheid

7 februari 2017

Ruimte als instrument

6 december 2016

Inclusief is het nieuwe exclusief

1 november 2016

Bouw goed of bouw niet

4 oktober 2016

Geen Nazomerdagdroom

6 september 2016

Help

7 juni 2016

Omdat het kan!

3 mei 2016

Dit komt niet vanzelf goed

5 april 2016

Schouders onder World Expo Rotterdam 2025!

1 maart 2016

Fantastic Voyage

2 februari 2016

Een (on)mogelijk overmorgen

5 januari 2016

Het nieuwe minimalisme

4 oktober 2022

1 november 2022

6 december 2022

10 januari 2023

7 februari 2023

7 maart 2023

4 april 2023

5 september 2023

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Video: gesprek met Hans van der Heijden over het woonpalazzo

21 maart, 9:00

Bij de presentatie van het boek ‘Het Woonpalazzo’ eerder deze maand ging de auteur, architect Hans van der Heijden (Bureau voor Duurzaam Stadsontwerp), erover in gesprek met hoofdredacteur Michiel van Raaij (Architectenweb).

Eerste houten kolom geplaatst voor bijzonder duurzaam rijkskantoor

20 maart, 4:27

Het nieuwe Rijkskantoor Mandemaat 3 krijgt een flexibel indeelbaar casco, als basis van een zo circulair en biobased mogelijk gebouw. Rudy Uytenhaak + Partners Architecten en Baljon Landschapsarchitecten ontwierpen het gebouw en bijhorende landschap.

Jeroen de Willigen gekozen tot nieuwe voorzitter van de BNA

20 maart, 3:00

Tijdens de ledenraadsvergadering vandaag is Jeroen de Willigen unaniem gekozen tot nieuwe voorzitter van de BNA. Architectenweb sprak kort met hem over zijn doelen voor de komende periode.

MVRDV's Portlantis geeft bezoekers nieuwe perspectieven op de Rotterdamse haven

20 maart, 1:32

Op de Tweede Maasvlakte is Portlandis een nieuw bezoekerscentrum, dat letterlijk en figuurlijk nieuwe perspectieven op de Rotterdamse haven biedt. MVRDV ontwierp een opvallend gebouw met gedraaide verdiepingen en rode trappen rondom.

Rotterdamse raad verdeeld over groeiplan luchthaven

21 maart, 9:00

In de Rotterdamse raad is grote verdeeldheid over een groeiplan voor Rotterdam The Hague Airport. De luchthaven wil ruim 1 miljoen extra passagiers per jaar gaan vervoeren.

Rotterdams plan voor aanpak leegstand wordt ‘eindelijk’ concreet

20 maart, 2:10

Meerdere partijen in de Rotterdamse gemeenteraad hebben een initiatiefvoorstel voor een leegstandsverordening gepresenteerd.

Huurders willen geen zonnepanelen meer, merken woningcorporaties

20 maart, 9:52

Sociale huurders willen geen zonnepanelen meer op hun dak laten plaatsen. Panelen die er al liggen, willen ze eraf laten halen of laten uitschakelen.

Bijna helft elektriciteit in EU uit hernieuwbare bronnen

19 maart, 2:31

Ruim 47 procent van de opgewekte elektriciteit in de EU kwam vorig jaar uit hernieuwbare energiebronnen; dat is 2,6 procentpunt meer dan in 2023.

Airbnb vraagt herziening strenger verhuurbeleid Amsterdam

18 maart, 5:13

Volgens het verhuurplatform maken woningen die voor korte termijn in het centrum via Airbnb worden geboekt, slechts zo’n 2% uit van het totale aantal overnachtingen.