Marjolein van Eig

De architect en de verkiezingen

14 november 2023, 9:30

In de –bijna– drie jaar dat ik voor Architectenweb schrijf, zijn we al drie keer naar de stembus gegaan. Binnenkort is het de vierde keer, en als we de politiek en de media moeten geloven is stemmen nog nooit zo belangrijk geweest als nu. Ik heb er helemaal geen zin in, want ik vrees een ruk naar rechts, zoals in heel Europa het geval is, en rechts staat niet per sé bekend om haar ambities op het thema dat mijns inziens het belangrijkste is: klimaatverandering. Bestaanszekerheid, daar gaat het wel heel veel over. Maar dat we in de –mogelijk nabije– toekomst niet meer in Nederland kunnen wonen, omdat het hier te heet of te nat is, valt daar kennelijk niet onder.

Waar hebben de verschillende politieke partijen het over wanneer het gaat over ons vak van architect? Op Archined is een uitstekende analyse verschenen over de waarde en de betekenis die volkshuisvesting in de verschillende verkiezingsprogramma’s krijgt, geschreven door het Sanne van Manen namens Platform Woonopgave. Maar hoe zit het met de politiek en de architectuur?

De laatste berichten waren hoopvol; motie Beckerman en het ronde tafelgesprek in de Tweede Kamer duidden erop dat het A-woord langzaamaan de politiek weer insluipt. Dat is goed nieuws! Een korte zoekopdracht van het woord ‘architect’ door bijna alle verkiezingsprogramma’s geeft een verrassend inzicht, van links naar rechts:

SP: geen hits (Beckerman, waar ben je?)

Bij1: Vijandige architectuur maakt steden minder leefbaar en raakt daklozen, ouderen en mensen met beperkingen het hardst. We stimuleren steden om banken en zitplekken te plaatsen waar mensen ongehinderd op kunnen rusten. We verwijderen vijandige architectuur uit publieke ruimtes.

Partij voor de Dieren: geen hits

GroenLinks/PvdA: Gebouwen van hoge kwaliteit. Nederland staat voor een enorme bouwopgave. Gebouwen kunnen wel honderden jaren blijven staan. Een gebouw dat niet wordt gesloopt is zelfs het meest duurzaam. Daarom is het essentieel dat wat we bouwen van hoge kwaliteit is. Om daarvoor te zorgen, nemen we de adviezen van het College van Rijksadviseurs over: we verankeren de rol van architecten in de wet, we introduceren de Open Oproep naar Vlaams model om kansen te bieden aan ontwerptalent en we geven gemeentes en provincies de mogelijkheid om een (stads)bouwmeester aan te stellen. Ook zorgen we voor de terugkeer van een Nederlands architectuurinstituut.

Christenunie: geen hits

D66: geen hits

CDA: geen hits

VVD: Mooie wijken. Het gaat niet alleen om de hoeveelheid woningen die we bouwen, maar ook om de kwaliteit van deze woningen en hoe deze huizen eruitzien. Bij nieuwbouw houden we oog voor architectuur en esthetiek. We zorgen ervoor dat wijken een toegevoegde waarde zijn voor steden en dorpen. Tevens zorgen we voor meer functies in nieuwbouwwijken. Denk hierbij aan het bouwen van voldoende sportplekken, sportfaciliteiten, horeca en recreatiegelegenheden. Om verval en verkrotting van leegstaande panden tegen te gaan, krijgt de gemeente de vrijheid om een opslag op de OZB-heffing te doen. Het gaat hier met name om de eigenaren die verwijtbaar de panden leeg laten staan of laten verkrotten.

BBB: geen hits

Nieuw Sociaal Contract: geen hits

Forum voor Democratie: Daarnaast willen we kijken naar de bouwstijl. De onovertroffen schoonheid van onze Europese stedenbouw laten we niet verkwanselen door modernistische architecten en ideologieën. We zijn voor generatiewoningen om het contact tussen ouderen en jongeren te versterken. Generatiewoningen pakken een aantal prangende maatschappelijke problemen gecombineerd aan: pensioenproblematiek, sociale uitsluiting door huidig ouderenbeleid, huisvesting jonge gezinnen, kinderopvang, toename sociale en effectieve veiligheid, daling van zorgkosten. We willen maximaal 30% sociale huurwoningen op het totale huuraanbod, zeker in grote steden. En dat nieuwe sociale huurwoningen kleinschalig worden gebouwd, met aandacht voor de schoonheid en de menselijke maat. Bij voorkeur in geringe aantallen in aanvulling op reguliere koop- en huurwoningen

PVV: geen hits

Een interessante oogst als je het mij vraagt. Vier van deze twaalf partijen benoemen ons vak en het belang ervan.

Bij1 benadrukt de sociale kant van het vak, die moet bijdragen aan de leefbaarheid van steden; bijvoorbeeld het belang van het kunnen zitten en liggen op een bankje. De VVD noemt belangrijke thema’s zoals de kwaliteit van woningen en het belang van esthetiek, al is de manier waarop wel erg algemeen en vrijblijvend.

Forum voor Democratie roemt de schoonheid van de Europese stad die ze wil behouden en benadrukt het belang van schoonheid en menselijke maat in de sociale woningbouw. Verrassend is de specifieke aandacht voor meergeneratiewoningen in hun programma. Het is een interessante keuze, die onderbouwd wordt en die allerlei andere belangrijke thema’s als eenzaamheid en zorgkosten raakt. Helaas staat deze heldere blik in schril contrast met de totale kolder die eraan voorafgaat zoals bijvoorbeeld de zin: “Zonder onzinnig klimaat- en energiebeleid worden woningen weer betaalbaar.”

Met vlag en wimpel, voor wat betreft de aandacht voor de architect, slaagt de combinatie GroenLinks/PvdA. Zij heeft de aanbevelingen van de Rijksbouwmeester overgenomen, die allen zeer toe te juichen zijn: de Open Oproep naar Vlaams model om kansen te bieden aan ontwerptalent: ja!; stadsbouwmeesters: ja!; verankering van het beroep van architect in de wet: ja!; niet slopen, ja!; hoge kwaliteit van bouwen; ja! Nieuw NAI: ja, wellicht!

Bovenstaande aanbevelingen bieden geen garantie voor de toekomst. Lees vooral de volledige verkiezingsprogramma’s.

Ik wens u veel wijsheid bij uw keuze in het stemhokje.

Marjolein van Eig is architect-directeur van BureauVanEig. Zowel in haar werk als in haar maandelijkse column verbindt ze eigentijdse opgaven met hun historische wortels. Ze is als gastdocent verbonden aan de TU Delft en de Academie van Bouwkunst Rotterdam.

Trefwoorden

architect architectuur verkiezingen column marjolein van eig

1	OMA ontwerpt woontoren The Martin in Bajeskwartier als 'Japanse puzzel' donderdag, 28 november
2	Waldorp Four wordt grootste prefab woningbouwproject van Nederland donderdag, 28 november
3	Bouw van landschappelijke woonbuurt in Nijmegen-Noord gestart donderdag, 28 november
4	Appartementen samengevoegd tot een naadloos geheel donderdag, 28 november
5	Knelpunten en oplossingen natuurinclusieve gebiedsontwikkeling belicht in boek vrijdag, 29 november

Gerelateerde nieuwsberichten

Politieke partijen willen na decennia weer meer grip op bouwgrond

15 november 2023

Laatste keer, echt

12 december 2023

Witte Mannen

12 oktober 2023

Dagboek van een ruimtegebruiker

16 januari

Het Nieuwe NAi

12 september 2023

Ode aan Joost

13 februari

Steen – PIR – Schaap

13 juni 2023

Marjolein van Eig – genomineerd voor prijs Architect van het Jaar 2023

20 september 2023

BNA pleit voor ministerie van ruimtelijke ontwikkeling en wonen

1 december 2023

Lelijkste woonwijk

12 maart

De architect is op zoek naar liefde

10 april

Modern

14 mei

Kolommen en vergankelijkheid

10 mei 2023

De uitstoot is nu

11 april 2023

Plaatsen waar u slaapt

9 juli

Gaaf land

14 maart 2023

Hoekjes, trapjes, hekjes

11 september

Een goede gebouwplint; wat is dat eigenlijk?

14 februari 2023

Voorstellingsvermogen

12 november

De andere kant

24 januari 2023

Stad aan het water

8 oktober

Het gebouw als kunstwerk

16 januari 2023

Ouwe starchitects

8 december 2022

Duurzaam of mooi

8 november 2022

Marjolein van Eig: “Een boek lees je anders dan een online artikel”

31 oktober

Toegankelijk

11 oktober 2022

Sloopverbod

13 september 2022

De factor tijd

14 juni 2022

Wooncrisis én ambtenarencrisis

10 mei 2022

Dijkenhoge ambities

12 april 2022

Waarde en weerloos

8 maart 2022

Houtbouw hoeft er niet zo uit te zien

8 februari 2022

De reikwijdte van iemand

11 januari 2022

Gebouwde telmodellen

14 december 2021

Ode aan onze oude straat

9 november 2021

De glasparadox

14 september 2021

Huilen onder systeemplafonds

9 juni 2021

Architecten, verenigt u

11 mei 2021

Het raam mag niet open

13 april 2021

Nostalgie naar vooruitgangsdenken

9 maart 2021

Materiaal als drager van herinnering

9 februari 2021

Het leven in het trappenhuis

12 januari 2021

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Gesprek met Marjolein van Eig over hoogbouw en welstand

16 februari 2023

Andere nieuwsberichten

Bouw 215 appartementen op oude kantoorlocatie in Amersfoort gestart

Vandaag, 14:58

In het Amersfoortse Hoefkwartier is de bouw het project Plot26, goed voor 215 woningen, officieel gestart. De twee woongebouwen zijn ontworpen door HFB Architectuur en maken deel uit van de transformatie van de kantorenwijk naar een woon-werkwijk.

Woningbouwcomplex Kop Dakpark geïnspireerd op winnend ontwerp Europan

Vandaag, 10:36

Dinsdag wordt in Rotterdam gestart met de bouw van appartementencomplex Kop Dakpark. Het ontwerp van INBO en h3o architects is gebaseerd op een winnend plan voor Europan 15 van het laatstgenoemde bureau.

Tentoonstelling Unravel in Stedelijk naar ontwerp van Donna van Milligen Bielke & Ard de Vries

Vandaag, 09:40

Momenteel toont het Stedelijk Museum Amsterdam de expositie ‘Unravel’, die eerder in de Barbican in Londen te zien was. Voor beide exposities maakte Studio Donna van Milligen Bielke & Ard de Vries Architecten het ruimtelijk ontwerp.

Dak Maritiem Museum verandert tijdens Dakendagen in Rotterdam Rooftop Roetsj

Gisteren, 12:10

Tijdens de Rotterdamse Dakendagen komend voorjaar speelt het dak van het Maritiem Museum een centrale rol. Er is een tentoonstelling op het dak van het gebouw en bezoekers kunnen via een glijbaan van het dak ‘roetsjen'.