Marjolein van Eig

De architect en de verkiezingen

14 november 2023, 9:30

In de –bijna– drie jaar dat ik voor Architectenweb schrijf, zijn we al drie keer naar de stembus gegaan. Binnenkort is het de vierde keer, en als we de politiek en de media moeten geloven is stemmen nog nooit zo belangrijk geweest als nu. Ik heb er helemaal geen zin in, want ik vrees een ruk naar rechts, zoals in heel Europa het geval is, en rechts staat niet per sé bekend om haar ambities op het thema dat mijns inziens het belangrijkste is: klimaatverandering. Bestaanszekerheid, daar gaat het wel heel veel over. Maar dat we in de –mogelijk nabije– toekomst niet meer in Nederland kunnen wonen, omdat het hier te heet of te nat is, valt daar kennelijk niet onder.

Waar hebben de verschillende politieke partijen het over wanneer het gaat over ons vak van architect? Op Archined is een uitstekende analyse verschenen over de waarde en de betekenis die volkshuisvesting in de verschillende verkiezingsprogramma’s krijgt, geschreven door het Sanne van Manen namens Platform Woonopgave. Maar hoe zit het met de politiek en de architectuur?

De laatste berichten waren hoopvol; motie Beckerman en het ronde tafelgesprek in de Tweede Kamer duidden erop dat het A-woord langzaamaan de politiek weer insluipt. Dat is goed nieuws! Een korte zoekopdracht van het woord ‘architect’ door bijna alle verkiezingsprogramma’s geeft een verrassend inzicht, van links naar rechts:

SP: geen hits (Beckerman, waar ben je?)

Bij1: Vijandige architectuur maakt steden minder leefbaar en raakt daklozen, ouderen en mensen met beperkingen het hardst. We stimuleren steden om banken en zitplekken te plaatsen waar mensen ongehinderd op kunnen rusten. We verwijderen vijandige architectuur uit publieke ruimtes.

Partij voor de Dieren: geen hits

GroenLinks/PvdA: Gebouwen van hoge kwaliteit. Nederland staat voor een enorme bouwopgave. Gebouwen kunnen wel honderden jaren blijven staan. Een gebouw dat niet wordt gesloopt is zelfs het meest duurzaam. Daarom is het essentieel dat wat we bouwen van hoge kwaliteit is. Om daarvoor te zorgen, nemen we de adviezen van het College van Rijksadviseurs over: we verankeren de rol van architecten in de wet, we introduceren de Open Oproep naar Vlaams model om kansen te bieden aan ontwerptalent en we geven gemeentes en provincies de mogelijkheid om een (stads)bouwmeester aan te stellen. Ook zorgen we voor de terugkeer van een Nederlands architectuurinstituut.

Christenunie: geen hits

D66: geen hits

CDA: geen hits

VVD: Mooie wijken. Het gaat niet alleen om de hoeveelheid woningen die we bouwen, maar ook om de kwaliteit van deze woningen en hoe deze huizen eruitzien. Bij nieuwbouw houden we oog voor architectuur en esthetiek. We zorgen ervoor dat wijken een toegevoegde waarde zijn voor steden en dorpen. Tevens zorgen we voor meer functies in nieuwbouwwijken. Denk hierbij aan het bouwen van voldoende sportplekken, sportfaciliteiten, horeca en recreatiegelegenheden. Om verval en verkrotting van leegstaande panden tegen te gaan, krijgt de gemeente de vrijheid om een opslag op de OZB-heffing te doen. Het gaat hier met name om de eigenaren die verwijtbaar de panden leeg laten staan of laten verkrotten.

BBB: geen hits

Nieuw Sociaal Contract: geen hits

Forum voor Democratie: Daarnaast willen we kijken naar de bouwstijl. De onovertroffen schoonheid van onze Europese stedenbouw laten we niet verkwanselen door modernistische architecten en ideologieën. We zijn voor generatiewoningen om het contact tussen ouderen en jongeren te versterken. Generatiewoningen pakken een aantal prangende maatschappelijke problemen gecombineerd aan: pensioenproblematiek, sociale uitsluiting door huidig ouderenbeleid, huisvesting jonge gezinnen, kinderopvang, toename sociale en effectieve veiligheid, daling van zorgkosten. We willen maximaal 30% sociale huurwoningen op het totale huuraanbod, zeker in grote steden. En dat nieuwe sociale huurwoningen kleinschalig worden gebouwd, met aandacht voor de schoonheid en de menselijke maat. Bij voorkeur in geringe aantallen in aanvulling op reguliere koop- en huurwoningen

PVV: geen hits

Een interessante oogst als je het mij vraagt. Vier van deze twaalf partijen benoemen ons vak en het belang ervan.

Bij1 benadrukt de sociale kant van het vak, die moet bijdragen aan de leefbaarheid van steden; bijvoorbeeld het belang van het kunnen zitten en liggen op een bankje. De VVD noemt belangrijke thema’s zoals de kwaliteit van woningen en het belang van esthetiek, al is de manier waarop wel erg algemeen en vrijblijvend.

Forum voor Democratie roemt de schoonheid van de Europese stad die ze wil behouden en benadrukt het belang van schoonheid en menselijke maat in de sociale woningbouw. Verrassend is de specifieke aandacht voor meergeneratiewoningen in hun programma. Het is een interessante keuze, die onderbouwd wordt en die allerlei andere belangrijke thema’s als eenzaamheid en zorgkosten raakt. Helaas staat deze heldere blik in schril contrast met de totale kolder die eraan voorafgaat zoals bijvoorbeeld de zin: “Zonder onzinnig klimaat- en energiebeleid worden woningen weer betaalbaar.”

Met vlag en wimpel, voor wat betreft de aandacht voor de architect, slaagt de combinatie GroenLinks/PvdA. Zij heeft de aanbevelingen van de Rijksbouwmeester overgenomen, die allen zeer toe te juichen zijn: de Open Oproep naar Vlaams model om kansen te bieden aan ontwerptalent: ja!; stadsbouwmeesters: ja!; verankering van het beroep van architect in de wet: ja!; niet slopen, ja!; hoge kwaliteit van bouwen; ja! Nieuw NAI: ja, wellicht!

Bovenstaande aanbevelingen bieden geen garantie voor de toekomst. Lees vooral de volledige verkiezingsprogramma’s.

Ik wens u veel wijsheid bij uw keuze in het stemhokje.

Marjolein van Eig is architect-directeur van BureauVanEig. Zowel in haar werk als in haar maandelijkse column verbindt ze eigentijdse opgaven met hun historische wortels. Ze is als gastdocent verbonden aan de TU Delft en de Academie van Bouwkunst Rotterdam.

Trefwoorden

architect architectuur verkiezingen column marjolein van eig

1	VORM en NS Stations tekenen overeenkomst voor deelgebied 3 Wisselspoor Utrecht maandag, 23 juni
2	Los het woningtekort op met compacte woningen! dinsdag, 24 juni
3	Bij Tripolis heeft Hollandse Nieuwe van binnen ‘Van Eyck’ met meanderende trap verbonden met ‘MVRDV’ woensdag, 25 juni
4	Woongebouw Prisma in Nieuw Delft toont verschillende gezichten dinsdag, 24 juni
5	Minister Keijzer neemt meeste aanbevelingen commissie STOER over en wil steilere trappen en lagere plafonds mogelijk maken dinsdag, 24 juni

Gerelateerde nieuwsberichten

Politieke partijen willen na decennia weer meer grip op bouwgrond

15 november 2023

Laatste keer, echt

12 december 2023

Witte Mannen

12 oktober 2023

Dagboek van een ruimtegebruiker

16 januari 2024

Het Nieuwe NAi

12 september 2023

Ode aan Joost

13 februari 2024

Steen – PIR – Schaap

13 juni 2023

Marjolein van Eig – genomineerd voor prijs Architect van het Jaar 2023

20 september 2023

BNA pleit voor ministerie van ruimtelijke ontwikkeling en wonen

1 december 2023

Lelijkste woonwijk

12 maart 2024

De architect is op zoek naar liefde

10 april 2024

Modern

14 mei 2024

Kolommen en vergankelijkheid

10 mei 2023

De uitstoot is nu

11 april 2023

Plaatsen waar u slaapt

9 juli 2024

Gaaf land

14 maart 2023

Hoekjes, trapjes, hekjes

11 september 2024

Een goede gebouwplint; wat is dat eigenlijk?

14 februari 2023

Voorstellingsvermogen

12 november 2024

De andere kant

24 januari 2023

Stad aan het water

8 oktober 2024

Het gebouw als kunstwerk

16 januari 2023

Ouwe starchitects

8 december 2022

Column

Achterblijvers op de bank

10 december 2024

Column

Garanties, garanties

14 januari

Duurzaam of mooi

8 november 2022

Marjolein van Eig: “Een boek lees je anders dan een online artikel”

31 oktober 2024

11 oktober 2022

11 februari

11 maart

13 september 2022

13 mei

14 juni 2022

Wooncrisis én ambtenarencrisis

10 mei 2022

12 april 2022

10 juni

8 maart 2022

Houtbouw hoeft er niet zo uit te zien

8 februari 2022

De reikwijdte van iemand

11 januari 2022

Gebouwde telmodellen

14 december 2021

Ode aan onze oude straat

9 november 2021

De glasparadox

14 september 2021

Huilen onder systeemplafonds

9 juni 2021

Architecten, verenigt u

11 mei 2021

Het raam mag niet open

13 april 2021

Nostalgie naar vooruitgangsdenken

9 maart 2021

Materiaal als drager van herinnering

9 februari 2021

Het leven in het trappenhuis

12 januari 2021

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Toren van Babel

Gesprek met Marjolein van Eig over hoogbouw en welstand

16 februari 2023

Andere nieuwsberichten

KAAN Architecten transformeert historische fabriek in Brazilië tot cultureel centrum

27 juni, 11:44

Centraal in het masterplan staan behoud van wat er is en alleen waar nodig toevoegingen realiseren, evenals ‘omarmen van verval’. Veertig procent van het complex is onaangeroerd gevleven.

Belgisch-Nederlands team geselecteerd voor ambitieus infrastructuurproject Brussels Airport

26 juni, 5:44

De komende jaren investeert Brussels Airport fors in haar luchthaveninfrastructuur. Na een Europese aanbestedingsprocedure is daarvoor het Belgisch-Nederlandse team ‘Witteveen+Bos, Benthem Crouwel Architects, OKRA, Stramien CV’ geselecteerd.

Team Hegeman, RRog en KOW maakte winnend plan voor Van Hetenlocatie in Deventer

26 juni, 4:11

Het plan ‘Het Blauwe Knooppunt’ voor de voormalige schoollocatie voorziet in 28 stadswoningen en 24 betaalbare appartementen in een parkachtig landschap.

Uitbreiding met bamboe gevel voor kantoorgebouw Deltares in Delft

26 juni, 1:05

In Delft is het Delta-lab van kennisinstituut Deltares officieel in gebruik genomen. Naar ontwerp van Wiegerinck is een bestaand kantoorgebouw op de campus van Deltares uitgebreid met een laboratorium waarvan de gevel is bekleed met bamboe.

Minder vergunningen voor nieuwbouwwoningen afgegeven in eerste vijf maanden

27 juni, 10:55

Het aantal afgegeven bouwvergunningen voor woningen is in de eerste vijf maanden van dit jaar gedaald tot 33.000.

Aantal windmolens met meer dan de helft gegroeid in tien jaar

27 juni, 9:28

Sinds 2020 kwamen er ook honderden enorme windturbines van boven de tweehonderd meter bij, heeft het Kadaster becijferd.

Minister wil gemeente voorrang geven bij koop in kwetsbare wijk

26 juni, 10:26

Gemeenten moeten voorrang krijgen bij de koop van een woning in wijken waar leefbaarheid en veiligheid onder druk staan, vindt woonminister Mona Keijzer.

Rekenkamer: Limburg moet regie pakken in woningbouw

25 juni, 5:12

De provincie Limburg moet meer de regie pakken om te garanderen dat er voldoende huizen worden gebouwd en de bouw van betaalbare woningen aan te jagen.