Marjolein van Eig

De architect en de verkiezingen

14 november 2023, 9:30

In de –bijna– drie jaar dat ik voor Architectenweb schrijf, zijn we al drie keer naar de stembus gegaan. Binnenkort is het de vierde keer, en als we de politiek en de media moeten geloven is stemmen nog nooit zo belangrijk geweest als nu. Ik heb er helemaal geen zin in, want ik vrees een ruk naar rechts, zoals in heel Europa het geval is, en rechts staat niet per sé bekend om haar ambities op het thema dat mijns inziens het belangrijkste is: klimaatverandering. Bestaanszekerheid, daar gaat het wel heel veel over. Maar dat we in de –mogelijk nabije– toekomst niet meer in Nederland kunnen wonen, omdat het hier te heet of te nat is, valt daar kennelijk niet onder.

Waar hebben de verschillende politieke partijen het over wanneer het gaat over ons vak van architect? Op Archined is een uitstekende analyse verschenen over de waarde en de betekenis die volkshuisvesting in de verschillende verkiezingsprogramma’s krijgt, geschreven door het Sanne van Manen namens Platform Woonopgave. Maar hoe zit het met de politiek en de architectuur?

De laatste berichten waren hoopvol; motie Beckerman en het ronde tafelgesprek in de Tweede Kamer duidden erop dat het A-woord langzaamaan de politiek weer insluipt. Dat is goed nieuws! Een korte zoekopdracht van het woord ‘architect’ door bijna alle verkiezingsprogramma’s geeft een verrassend inzicht, van links naar rechts:

SP: geen hits (Beckerman, waar ben je?)

Bij1: Vijandige architectuur maakt steden minder leefbaar en raakt daklozen, ouderen en mensen met beperkingen het hardst. We stimuleren steden om banken en zitplekken te plaatsen waar mensen ongehinderd op kunnen rusten. We verwijderen vijandige architectuur uit publieke ruimtes.

Partij voor de Dieren: geen hits

GroenLinks/PvdA: Gebouwen van hoge kwaliteit. Nederland staat voor een enorme bouwopgave. Gebouwen kunnen wel honderden jaren blijven staan. Een gebouw dat niet wordt gesloopt is zelfs het meest duurzaam. Daarom is het essentieel dat wat we bouwen van hoge kwaliteit is. Om daarvoor te zorgen, nemen we de adviezen van het College van Rijksadviseurs over: we verankeren de rol van architecten in de wet, we introduceren de Open Oproep naar Vlaams model om kansen te bieden aan ontwerptalent en we geven gemeentes en provincies de mogelijkheid om een (stads)bouwmeester aan te stellen. Ook zorgen we voor de terugkeer van een Nederlands architectuurinstituut.

Christenunie: geen hits

D66: geen hits

CDA: geen hits

VVD: Mooie wijken. Het gaat niet alleen om de hoeveelheid woningen die we bouwen, maar ook om de kwaliteit van deze woningen en hoe deze huizen eruitzien. Bij nieuwbouw houden we oog voor architectuur en esthetiek. We zorgen ervoor dat wijken een toegevoegde waarde zijn voor steden en dorpen. Tevens zorgen we voor meer functies in nieuwbouwwijken. Denk hierbij aan het bouwen van voldoende sportplekken, sportfaciliteiten, horeca en recreatiegelegenheden. Om verval en verkrotting van leegstaande panden tegen te gaan, krijgt de gemeente de vrijheid om een opslag op de OZB-heffing te doen. Het gaat hier met name om de eigenaren die verwijtbaar de panden leeg laten staan of laten verkrotten.

BBB: geen hits

Nieuw Sociaal Contract: geen hits

Forum voor Democratie: Daarnaast willen we kijken naar de bouwstijl. De onovertroffen schoonheid van onze Europese stedenbouw laten we niet verkwanselen door modernistische architecten en ideologieën. We zijn voor generatiewoningen om het contact tussen ouderen en jongeren te versterken. Generatiewoningen pakken een aantal prangende maatschappelijke problemen gecombineerd aan: pensioenproblematiek, sociale uitsluiting door huidig ouderenbeleid, huisvesting jonge gezinnen, kinderopvang, toename sociale en effectieve veiligheid, daling van zorgkosten. We willen maximaal 30% sociale huurwoningen op het totale huuraanbod, zeker in grote steden. En dat nieuwe sociale huurwoningen kleinschalig worden gebouwd, met aandacht voor de schoonheid en de menselijke maat. Bij voorkeur in geringe aantallen in aanvulling op reguliere koop- en huurwoningen

PVV: geen hits

Een interessante oogst als je het mij vraagt. Vier van deze twaalf partijen benoemen ons vak en het belang ervan.

Bij1 benadrukt de sociale kant van het vak, die moet bijdragen aan de leefbaarheid van steden; bijvoorbeeld het belang van het kunnen zitten en liggen op een bankje. De VVD noemt belangrijke thema’s zoals de kwaliteit van woningen en het belang van esthetiek, al is de manier waarop wel erg algemeen en vrijblijvend.

Forum voor Democratie roemt de schoonheid van de Europese stad die ze wil behouden en benadrukt het belang van schoonheid en menselijke maat in de sociale woningbouw. Verrassend is de specifieke aandacht voor meergeneratiewoningen in hun programma. Het is een interessante keuze, die onderbouwd wordt en die allerlei andere belangrijke thema’s als eenzaamheid en zorgkosten raakt. Helaas staat deze heldere blik in schril contrast met de totale kolder die eraan voorafgaat zoals bijvoorbeeld de zin: “Zonder onzinnig klimaat- en energiebeleid worden woningen weer betaalbaar.”

Met vlag en wimpel, voor wat betreft de aandacht voor de architect, slaagt de combinatie GroenLinks/PvdA. Zij heeft de aanbevelingen van de Rijksbouwmeester overgenomen, die allen zeer toe te juichen zijn: de Open Oproep naar Vlaams model om kansen te bieden aan ontwerptalent: ja!; stadsbouwmeesters: ja!; verankering van het beroep van architect in de wet: ja!; niet slopen, ja!; hoge kwaliteit van bouwen; ja! Nieuw NAI: ja, wellicht!

Bovenstaande aanbevelingen bieden geen garantie voor de toekomst. Lees vooral de volledige verkiezingsprogramma’s.

Ik wens u veel wijsheid bij uw keuze in het stemhokje.

Marjolein van Eig is architect-directeur van BureauVanEig. Zowel in haar werk als in haar maandelijkse column verbindt ze eigentijdse opgaven met hun historische wortels. Ze is als gastdocent verbonden aan de TU Delft en de Academie van Bouwkunst Rotterdam.

Trefwoorden

architect architectuur verkiezingen column marjolein van eig

1	NOAHH presenteert opgeleverde Villa Vaartjes in Almere Oosterwold dinsdag, 23 april
2	Woontorens The Grace worden lager dan gepland vrijdag, 26 april
3	Rijksmonumentaal Jachtslot Mookerheide heropend na restauratie door 1meter98 maandag, 22 april
4	Den Haag deelt ontwikkelvisie voor gebied rond centraal station dinsdag, 23 april
5	Studio Modijefsky ontwerpt koekmakerij als wonderwinkel woensdag, 24 april

Gerelateerde nieuwsberichten

Politieke partijen willen na decennia weer meer grip op bouwgrond

15 november 2023

De architect en de verkiezingen

Trefwoorden

Best gelezen

Gerelateerde nieuwsberichten

Gerelateerde podcasts

Andere nieuwsberichten

Woontoren voor jongeren op Oostenburg vormt roestbruin accent langs het spoor

EU Mies Award 2024 voor studiepaviljoen Technische Universiteit Braunschweig

Sofie De Caigny nieuwe voorzitter Commissie Omgevingskwaliteit en Cultureel Erfgoed Rotterdam

Podcasts en publicatie over realiseren ruimtelijke kwaliteit bij stedelijke ontwikkeling

Woontorens The Grace worden lager dan gepland

Tweede Kamer neemt nieuwe huurwet aan

Brabant gaat door met stikstofaanpak en ziet op termijn ruimte

Kamer wil ‘tochtkorting’ voor huurder slecht geïsoleerde woning

Provincie Friesland en gemeenten weer op één lijn over woningbouw

Vastgoedadviseur: winkelleegstand binnensteden loopt op