Marjolein van Eig

Ode aan onze oude straat

9 november 2021, 9:30

Onlangs verhuisden we toch naar het huis uit column #03, aan het verkeersriool de ‘s Gravendijkwal in Rotterdam. Het kwam opnieuw op de markt en we bedachten een opzet waarbij alle slaapkamers aan de rustige en groene stadstuin zijn gesitueerd. Zo zijn wij nu alsnog de bewoners van een statig herenhuis met hoge plafonds en een marmeren gang. Aan de ene kant razen de auto’s van Rotterdam Noord naar Zuid, aan de andere kant worden we gerustgesteld door een monumentale kastanjeboom van meer dan 100 jaar oud en zien we enkel groen.

De ode van deze column is voor de straat waar we vandaan komen. We woonden er 20 jaar, trouwden en kregen er kinderen. We verhuisden binnen dezelfde straat van één laag naar een begane grondwoning met tuin en eerste verdieping, en konden na een jaar de tweede verdieping erbij kopen. Er vonden grote en kleine dingen plaats, zoals dat in het leven gebeurt. Het was niet zomaar wat, dat we gingen verhuizen. We verlieten een berg aan herinneringen.

De oude straat is een gewone stadsstraat uit het begin van de vorige eeuw, met een smal straatprofiel en bakstenen bouwblokken van vier lagen. Van oudsher waren het vooral beneden-bovenwoningen, maar in de loop van de tijd zijn er binnen de blokken allerlei denkbare woonvormen ontstaan; van hele huizen over vier lagen tot één appartement op elke laag, tot doorgebroken dubbelbrede woningen. Een pandjesbaas is bezig om maar liefst zeven appartementen in één beuk stoppen. Een dergelijk flexibel casco zou tegenwoordig hoge punten scoren in de MAT 8, de rekentool voor gebouwflexibiliteit.

De oude straat maakt op twee plekken een flinke knik en de stedenbouwkundige driedeling die zo ontstaat, is ook architectonisch en programmatisch vormgegeven. Het eerste deel, waar wij woonden, is het karige deel; veel sociale woningbouw met de typische vlakke kunststof kozijnen uit de wijkverbetering van de jaren ’80. Het midden, tussen de twee knikken, vormt een architectonisch hoogtepunt; met aan de ene zijde een gemeentelijk monumentaal blok uit de jaren ’30 en aan de andere zijde plinten van grindbeton, ionische zuilen en gemetselde tuinmuren met grote hardstenen afdekkers. In het laatste deel van de straat staan stadswoningen met erkers en riante voortuinen. Op de oude school bouwde MVRDV het blauwe dorpje, zodat onze straat ook onderdeel was van moderne architectuurreisjes.

Zo’n knik in de straatwand doet wonderen. Ter plaatse van de knik zitten bijzondere woningtypes met op de begane grond van oudsher winkelruimtes. Bij de knik wisselt het perspectief, waardoor er andere gevels in beeld komen en de straat mooi wegdraait. Er is plek voor een boom en wat fietsnietjes. Er ontstaat een ruimte waar even een praatje gemaakt kan worden. Het is een intiem straatinterieur; een welkome overgang tussen de drukke hoofdstraat en de woning.

Bij een van de knikken in de straat woont Willem, één van de langstzittende bewoners. Hij is het levende archief van de straat; hij heeft overal nog foto’s van en een berg verhalen over wat er ooit gebeurd was. Hij is vaak thuis en spreekt elke straatbewoner. Dat is handig; we hoefden enkel Willem te vertellen dat we gingen verhuizen en zo was binnen no-time de hele straat op de hoogte. Hij kent ook elke stukje Rotterdam en de architect die het ontworpen heeft. Toen ik aan de slag mocht met vijf winkelpanden aan de Lijnbaan viste hij een oud schetsontwerp uit zijn kelder, een plan dat ook ooit bedacht was voor datzelfde stukje.

De oude straat kent huishoudens van alle kleuren, leeftijden, samenstellingen, achtergrond en inkomensniveau. Het zal komen door de mix van sociale huur, vrije sectorhuur en koopwoningen. Er woont een professor, een beroemd journalist, een pruikenmaker, basbouwer, parketlegger, verpleger, crisismanager, opbouwwerker, er wonen artsen, bijstandsmoeders, werklozen, alcoholisten, drugsdealers, mensen met psychoses, mensen met sociale fobieën, etc. Er wonen opvallend veel vrijgezelle mannen.

De dissonanten in de oude straat zorgden voor onderling contact. De straatgenoot met psychoses die vaak om drie uur ‘s nachts uit het raam verhalen de straat in tetterde, zorgde ervoor dat we bij elkaar kwamen informeren wie de instanties had gebeld.. Een andere buur bleek wel zichzelf maar niet de woning te kunnen onderhouden en leefde jarenlang zwaar vervuild. De schoonmaakinterventie die we pleegden met wat buren leidde tot de kennismaking met een andere buur. Ze bleken een voorliefde voor arthouse films te delen en hadden dezelfde medicatie tegen bepaalde angsten.

Er waren ook irritaties in de oude straat. Het smalle straatprofiel maakte dat het geluid versterkt op de verdiepingen binnenkwam, vooral ‘s nachts. Elke nacht kwam er wel iemand met stampende muziek uit de auto thuis. De buurvrouw had een hond die keihard blafte als we onze eigen tuin betraden. Ons huis stond naast een vuilcontainer. Het is opvallend hoeveel mensen er om vier uur ’s nachts vuil weggooien en hoeveel herrie dat maakt. De plek is altijd een puinhoop, iedereen zet de rommel ernaast. In de zomer komt er een lucht uit die niet te harden is zodat we, ondanks het warme weer, de ramen dichthielden.

Ik zal het wel gaan missen. Nu wonen we aan een hoofdstraat; geen intiem straatinterieur hier. Wel meerdere daklozenopvanglocaties in de buurt met als gevolg allerlei bijzondere types voor de deur. Een eigen portiek waarin gehangen wordt. Hm, we gaan het zien. Op naar de volgende 20 jaar.

Marjolein van Eig is architect-directeur van BureauVanEig. Zowel in haar werk als in haar maandelijkse column verbindt ze eigentijdse opgaven met hun historische wortels. Ze is als gastdocent verbonden aan de TU Delft en de Academie van Bouwkunst Rotterdam.

Trefwoorden

column marjolein van eig straat rotterdam bureauvaneig

1	LAP en Klunder winnen tender voor veertig seniorenwoningen in Krimpen aan den IJssel dinsdag, 8 oktober
2	Nominaties Publiek gebouw van het Jaar 2024 bekend woensdag, 9 oktober
3	Transformatorstation in Dordrecht wordt wooncomplex Stroom maandag, 7 oktober
4	Vier genomineerden voor Abe Bonnema Prijs voor Jonge Architecten 2024 woensdag, 9 oktober
5	Raad Rotterdam stemt voor aangepast plan renovatie Boijmans vrijdag, 4 oktober

Gerelateerde nieuwsberichten

Ouwe starchitects

8 december 2022

De uitstoot is nu

11 april 2023

2023 in tien columns door Marjolein van Eig

26 december 2023

Toegankelijk

11 oktober 2022

Kolommen en vergankelijkheid

10 mei 2023

Steen – PIR – Schaap

13 juni 2023

Witte Mannen

12 oktober 2023

Laatste keer, echt

12 december 2023

De architect en de verkiezingen

14 november 2023

Dagboek van een ruimtegebruiker

16 januari

Ode aan Joost

13 februari

Lelijkste woonwijk

12 maart

De architect is op zoek naar liefde

10 april

Modern

14 mei

Plaatsen waar u slaapt

9 juli

Hoekjes, trapjes, hekjes

11 september

Column

Stad aan het water

8 oktober

De glasparadox

14 september 2021

Huilen onder systeemplafonds

9 juni 2021

Architecten, verenigt u

11 mei 2021

Het raam mag niet open

13 april 2021

Nostalgie naar vooruitgangsdenken

9 maart 2021

Materiaal als drager van herinnering

9 februari 2021

Het leven in het trappenhuis

12 januari 2021

Gebouwde telmodellen

14 december 2021

De reikwijdte van iemand

11 januari 2022

Houtbouw hoeft er niet zo uit te zien

8 februari 2022

Waarde en weerloos

8 maart 2022

Dijkenhoge ambities

12 april 2022

Wooncrisis én ambtenarencrisis

10 mei 2022

De factor tijd

14 juni 2022

Sloopverbod

13 september 2022

Duurzaam of mooi

8 november 2022

2022 in tien columns door Marjolein van Eig

28 december 2022

Het gebouw als kunstwerk

16 januari 2023

De andere kant

24 januari 2023

Een goede gebouwplint; wat is dat eigenlijk?

14 februari 2023

Gaaf land

14 maart 2023

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Amsterdam wil wooncomplex met ruimte voor 'nabuurschap' op Centrumeiland

Gisteren, 16:20

De gemeente Amsterdam zoekt een architect, ontwikkelaar én bewonersinitiatief voor een nieuw te bouwen wooncomplex op Centrumeiland IJburg. Gezocht wordt naar een ontwerp waarin veel aandacht wordt besteed aan burenhulp en solidariteit.

Luxe woongebouw in Prinsenpark Rotterdam opgeleverd

Gisteren, 14:40

Het door Klunder Architecten ontworpen gebouw in het gelijknamig park bestaat uit 82 luxe appartementen. De buitengevel bestaat uit een stapeling van terrassen.

Nelson-Atkins Museum of Art in VS start internationale architectenselectie

Gisteren, 11:15

Het Nelson-Atkins Museum of Art in Kansas City, VS, doet een internationale oproep voor het ontwerp van een grote museumuitbreiding. In de eerste fase van de competitie wordt nog geen ontwerp gevraagd.

Van Stigt-gebouw Universiteit Leiden gerenoveerd en uitgebreid

Gisteren, 10:19

De Zwarte Hond heeft het voormalige Cluster Zuid van de Faculteit der Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden gerenoveerd en uitgebreid.

NVM wil dat omwonenden nieuwbouw minder bezwaar maken

Gisteren, 13:46

Bezwaar van burgers is volgens vakgroepvoorzitter Wonen Lana Gerssen een van de belangrijkste oorzaken van de woningcrisis.

Natuur- en brancheorganisaties willen snel groenere energieparken

Gisteren, 11:51

Wind- en zonneparken moeten snel natuurinclusiever worden, vindt een coalitie van natuurorganisaties en brancheorganisaties.

Energieagentschap ziet enorme groei hernieuwbare energie

9 oktober, 1:34

Het Internationaal Energie Agentschap voorziet een aanzienlijke toename van de wereldwijde capaciteit voor hernieuwbare energie in de rest van dit decennium.