Marjolein van Eig

Witte Mannen

12 oktober 2023, 14:00

Onlangs werd me tijdens een interview gevraagd naar de scheve man-vrouwverhouding in de architectuur en hoe ik daarnaar kijk. Er stonden grote lampen op me gericht, de camera draaide en drie mannen keken me aan. Het was een tricky vraag, waar enkel een genuanceerd antwoord op te geven is. Het was echter voor een drieminutenfilmpje, waarin mijn antwoord enkel als een oneliner zou terugkomen. Dat had ik me allemaal niet bedacht, ik gaf gewoon antwoord. En toen gebruikte ik het explosieve mengsel van woorden: Witte Mannen. En dat er wel erg veel van zijn in het vak.

Eerst even dit. Ik houd heel erg van witte mannen. Ik heb er zelf één (hoewel, kwart Indo, telt dat ook?) en daar houd ik veel van. Ik houd ook heel erg van bouwplaatsen vol met witte mannen. Ik houd van die mannen die er stoer uitzien, met die laarzen, flinke jassen en een helm. Ik houd ervan om bij aankomst de grijns op het gezicht van de portier te zien, vervolgens met de uitvoerder problemen op te lossen en daarna met de metselaar te sparren over het verband, de voegen en de proefmuurtjes.

Eén van mijn favoriete witte mannen van de afgelopen tijd was Berrie. Berrie was de portier van BAM voor ons project G8 in Leidsche Rijn Centrum, dat we samen met Zecc ontwierpen. Berrie was alles wat je je voorstelt bij de witte man op de bouwplaats. Middelbare leeftijd, beetje stug, grote kale kop en wat overgewicht (sorry!). Berrie was er altijd of hij reed rond om spullen op te ruimen. De renders van ons ontwerp hingen naast zijn beeldscherm en zodra we er waren regelde hij de jasjes en de pasjes.

Op een dag begon Berrie over ons ontwerp van het grote bouwblok: “Want ik heb eens op je website gekeken en ik las daar over jullie ontwerp. Je hebt het over het trappenhuis en over de as van de weg en dat dat trappenhuis daar dan mooi opstaat. Maar hoe zit dat dan, want ik zie dat niet.” Terwijl ik wat vooroordelen wegslikte en mijn hart voor deze man groter werd, vertelde ik dat hij het beste op het midden van de weg kon gaan staan, op enige afstand van het gebouw. Een paar weken later was ik er weer. Berrie vertelde dat hij op het midden van de weg was gaan staan, met enige afstand tot het gebouw en het gezien had. Hij begreep hoe het zat, mooi! “Ja, zei hij, want ik heb ook NRC en heb toen ook je interview gelezen”. Ik leerde een hoop over mezelf van Berrie.

Maar ik drijf af. Terug naar de vraag voor het interview. Want bij architecten is het wel een dingetje, die witte mannen. Het zijn er te veel. Sinds kort turf ik elke twee weken de verhoudingen in de presentaties voor de welstandscommissie van Rotterdam. In de afgelopen acht vergaderingen werd 90% van de presentaties gegeven door een witte man. Van de 33 rijksbouwmeesters tot nu toe waren er 32 een witte man. Het aandeel witte mannen op de architectenbureaus is buitensporig, terwijl de architectuurstudenten aan de opleiding al decennialang juist heel divers zijn, met 50% vrouw en een stuk kleurrijker.

Hoe kan dat dan? Waarom is het zo hardnekkig? Waarom verschijnen er op Architectenweb nog steeds feestelijke nieuwsberichten dat de zoveelste witte man aan de veelkoppige wittemannendirectie is toegevoegd? Kijken die witte mannen niet naar hun eigen foto en denken ze dan niet; hier klopt iets niet? Vinden ze het niet ontzettend saai met al diezelfde mannen? En zijn er niet talloze onderzoeken verschenen die aantonen waarom het beter is voor de plannen om in gemengde teams te werken en de diversiteit in de organisatie te verbeteren. Hallo jongens, wakker worden, dit is de 21^e eeuw!

Joris Luyendijk stelt in zijn boek ‘De zeven vinkjes, hoe mannen zoals ik de baas spelen’ dat witte mannen blind zijn voor het witte-mannen-zijn. Ze worden er namelijk nooit op bevraagd. Kijk! Daar zit de crux! De volgende keer dat mij gevraagd wordt naar de scheve man-vrouwverhouding in de architectuur, dan verwijs ik de interviewer naar al die witte manlijke architecten. Waarom vragen ze dat in hemelsnaam aan mij? Ik ben een vrouw! Vraag het aan die mannen! Op mijn bureau werkt vanalles. Superdivers en gezellig. Ik kan het iedere witte man aanraden.

Marjolein van Eig is architect-directeur van BureauVanEig. Zowel in haar werk als in haar maandelijkse column verbindt ze eigentijdse opgaven met hun historische wortels. Ze is als gastdocent verbonden aan de TU Delft en de Academie van Bouwkunst Rotterdam.

Trefwoorden

vrouwen column marjolein van eig emancipatie vrouwen in de architectuur de zeven vinkjes joris luyendijk man-vrouwverhouding

1	VORM en NS Stations tekenen overeenkomst voor deelgebied 3 Wisselspoor Utrecht maandag, 23 juni
2	Los het woningtekort op met compacte woningen! dinsdag, 24 juni
3	Bij Tripolis heeft Hollandse Nieuwe van binnen ‘Van Eyck’ met meanderende trap verbonden met ‘MVRDV’ woensdag, 25 juni
4	Woongebouw Prisma in Nieuw Delft toont verschillende gezichten dinsdag, 24 juni
5	Minister Keijzer neemt meeste aanbevelingen commissie STOER over en wil steilere trappen en lagere plafonds mogelijk maken dinsdag, 24 juni

Gerelateerde nieuwsberichten

Het Nieuwe NAi

12 september 2023

Boek verschenen over eerste vrouwelijke architecten in Nederland

6 november 2023

Steen – PIR – Schaap

13 juni 2023

De architect en de verkiezingen

14 november 2023

Programma over rolmodellen in de architectuur in Pakhuis de Zwijger

4 december 2023

Laatste keer, echt

12 december 2023

Vrouwen achter Algemeen Uitbreidingsplan centraal in tentoonstelling

8 maart 2024

Kolommen en vergankelijkheid

10 mei 2023

Dagboek van een ruimtegebruiker

16 januari 2024

Nieuwe website viert gebouwen door vrouwelijke architecten

6 maart

De uitstoot is nu

11 april 2023

Ode aan Joost

13 februari 2024

STAR strategies + architecture ontvangt Franse ‘Vrouwen in architectuur’-prijs met vernieuwend woonproject

5 december 2024

Gaaf land

14 maart 2023

Nai010 presenteert architectuurgids Gebouwen door Vrouwen in Rotterdam

15 mei

Een goede gebouwplint; wat is dat eigenlijk?

14 februari 2023

Lelijkste woonwijk

12 maart 2024

De architect is op zoek naar liefde

10 april 2024

Modern

14 mei 2024

De andere kant

24 januari 2023

Het gebouw als kunstwerk

16 januari 2023

Plaatsen waar u slaapt

9 juli 2024

Ouwe starchitects

8 december 2022

Hoekjes, trapjes, hekjes

11 september 2024

Meerstemmige geschiedenis en toekomst architectuur centraal tijdens symposium

22 november 2024

Duurzaam of mooi

8 november 2022

Voorstellingsvermogen

12 november 2024

Wooncrisis én ambtenarencrisis

10 mei 2022

8 oktober 2024

13 september 2022

14 juni 2022

Achterblijvers op de bank

10 december 2024

Column

Garanties, garanties

14 januari

Toegankelijk

11 oktober 2022

Marjolein van Eig: “Een boek lees je anders dan een online artikel”

31 oktober 2024

12 april 2022

11 februari

11 maart

8 maart 2022

13 mei

Houtbouw hoeft er niet zo uit te zien

8 februari 2022

De reikwijdte van iemand

11 januari 2022

Gebouwde telmodellen

14 december 2021

Column

Architectuurkritiek

10 juni

Ode aan onze oude straat

9 november 2021

De glasparadox

14 september 2021

Huilen onder systeemplafonds

9 juni 2021

Architecten, verenigt u

11 mei 2021

Het raam mag niet open

13 april 2021

Nostalgie naar vooruitgangsdenken

9 maart 2021

Materiaal als drager van herinnering

9 februari 2021

Het leven in het trappenhuis

12 januari 2021

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Toren van Babel

Gesprek met Marjolein van Eig over hoogbouw en welstand

16 februari 2023

Andere nieuwsberichten

KAAN Architecten transformeert historische fabriek in Brazilië tot cultureel centrum

27 juni, 11:44

Centraal in het masterplan staan behoud van wat er is en alleen waar nodig toevoegingen realiseren, evenals ‘omarmen van verval’. Veertig procent van het complex is onaangeroerd gevleven.

Belgisch-Nederlands team geselecteerd voor ambitieus infrastructuurproject Brussels Airport

26 juni, 5:44

De komende jaren investeert Brussels Airport fors in haar luchthaveninfrastructuur. Na een Europese aanbestedingsprocedure is daarvoor het Belgisch-Nederlandse team ‘Witteveen+Bos, Benthem Crouwel Architects, OKRA, Stramien CV’ geselecteerd.

Team Hegeman, RRog en KOW maakte winnend plan voor Van Hetenlocatie in Deventer

26 juni, 4:11

Het plan ‘Het Blauwe Knooppunt’ voor de voormalige schoollocatie voorziet in 28 stadswoningen en 24 betaalbare appartementen in een parkachtig landschap.

Uitbreiding met bamboe gevel voor kantoorgebouw Deltares in Delft

26 juni, 1:05

In Delft is het Delta-lab van kennisinstituut Deltares officieel in gebruik genomen. Naar ontwerp van Wiegerinck is een bestaand kantoorgebouw op de campus van Deltares uitgebreid met een laboratorium waarvan de gevel is bekleed met bamboe.

Minder vergunningen voor nieuwbouwwoningen afgegeven in eerste vijf maanden

27 juni, 10:55

Het aantal afgegeven bouwvergunningen voor woningen is in de eerste vijf maanden van dit jaar gedaald tot 33.000.

Aantal windmolens met meer dan de helft gegroeid in tien jaar

27 juni, 9:28

Sinds 2020 kwamen er ook honderden enorme windturbines van boven de tweehonderd meter bij, heeft het Kadaster becijferd.

Minister wil gemeente voorrang geven bij koop in kwetsbare wijk

26 juni, 10:26

Gemeenten moeten voorrang krijgen bij de koop van een woning in wijken waar leefbaarheid en veiligheid onder druk staan, vindt woonminister Mona Keijzer.

Rekenkamer: Limburg moet regie pakken in woningbouw

25 juni, 5:12

De provincie Limburg moet meer de regie pakken om te garanderen dat er voldoende huizen worden gebouwd en de bouw van betaalbare woningen aan te jagen.