Marjolein van Eig
Copyright: Maarten van Haaff

Schoonheid in de architectuur

Gisteren, 09:00
Er is weinig wat me meer pleziert dan nadenken over schoonheid in architectuur. Ik heb er twee boeken over volgeschreven er daar kunnen er zo nog tien bij. Morgen is er een lezingenavond in Pakhuis de Zwijger over schoonheid en ik ben benieuwd naar de verschillende invalshoeken. Wat is schoonheid in de architectuur?

Schoonheid is aandacht. Hoe meer aandacht je in een ontwerp steekt, hoe beter het wordt. Architectuur is heel hard werken. Een zorgvuldig vormgegeven gevel, een fijn gedetailleerde waterslag, een te grote dakrand, een bijzonder huisnummer; alle liefde die erin gaat krijgt de gebouwbezoeker terug.

Schoonheid schuurt. In zijn roman, met de wonderschone titel De ondraaglijke lichtheid van het bestaan, schrijft Milan Kundera: “Kitsch is de absolute ontkenning van stront in de meest letterlijke en figuurlijke zin.” Schoonheid gaat niet over mooi, mooie dingen gaan altijd vervelen.

Schoonheid is zintuigelijk. Het kraken van een houten trap, het gevoel van een fijne deurklink, de klank van een kastdeurmagneetje, de ruwheid van baksteen, de fluwele zachtheid van beton, het licht veren van een stoel, hoge hakken in een marmeren gang, een gordijn dat ruist.

Schoonheid zit in grote dingen. Size does matter. Kathedralen met enorme kolommen, piramides van onmenselijke proportie, bruggen die naar de hemel reiken, stuwdammen die gigantische waterreservoirs afsluiten. De afsluitdijk, de deltakering, de onderzeebootloods.

Schoonheid zit in kleine dingen. Henk Zantkuijl over de ronding in een glasroede (in plaats van een hoekige): “Bij ramen in woonvertrekken had men de behoefte aan goede begeleiding van licht langs de roede. Het profiel geeft een samenspel te zien van een harde schaduw, een oplichtend vlak en een zacht verlopende schaduw, het licht overspoelt als het ware de roede.”

Schoonheid is kwetsbaar: slecht onderhoud, veranderende smaak, het politieke landschap, de sloopkogel; voortschrijdend inzicht, allemaal vijanden van schoonheid.

Schoonheid is menselijk. Georges Perec over de kamer: “Een kamer bewonen, wat houdt dat in? Is dat het toe-eigenen van een plek? Wat houdt dat toe-eigenen in? Vanaf welk moment is een plek echt van jou? Is het wanneer je drie paar sokken in een roze teiltje te weken hebt legt? Is het wanneer je alle onderling verschillende kleerhangers in gebruik hebt genomen? Is het wanneer je een ansichtkaart met de reproductie van Vittore Carpaccio’s Droom van de heilige Ursula tegen de muur prikt?”

Schoonheid is verhoudingen. De modulor, de gulden snede, het plastisch getal. De groten wisten er wel raad mee.

Schoonheid is anders: een raam zonder kozijn recht in de muur, een raatligger als kolom, een vergaarbak als ornament, een gevel zonder ramen, een buitenproportionele voordeur.

Schoonheid is tijd: messing deurklinken die glimmen bij de greep, uitgesleten traptreden van natuursteen, profielen die niet meer gemaakt worden, de erker, de zitkuil, het boeibord, woonerven, het kleurenpalet uit de jaren ’30, ’50, ’70, ’80, ’90.

Schoonheid is cultuur: in Engeland verven ze de raamnegges wit, gevels in Duitsland zijn netjes gestuct, in Zweden zijn de huizen van roodgeverfd hout, in Frankrijk maken ze graag Franse balkons.

Schoonheid is economisch: het stratenplan van New York, de stalen constructies van treinstations, de oude fabrieken van Bernd en Hilla Becher, de betonnen boerderijen van de Noordoostpolder, de torens aan het Marconiplein, de woongebouwen van Weeber, het betonnen bouwsysteem van Airey.

Schoonheid is niet economisch. Een knik in een straatwand doet wonderen.

Schoonheid is licht: licht via een bovenraam, licht vanuit een trappenhuis, strijklicht op een wand, een peertje boven een houten tafel.

Schoonheid is universeel: iedereen vindt de piramides in Egypte wonderschoon en, ook zij die ze nooit in het echt zagen, zoals ik.

Schoonheid is persoonlijk: geef 10 architecten dezelfde uitvraag met een programma van eisen en je krijgt 10 verschillende ontwerpen.
 
Schoonheid in de architectuur heeft vele gezichten, is overal en van alle tijden.
 
 
Marjolein van Eig is architect-directeur van BureauVanEig. Zowel in haar werk als in haar maandelijkse column verbindt ze eigentijdse opgaven met hun historische wortels. Ze is afstudeermentor aan de Academie van Bouwkunst, geeft regelmatig lezingen in binnen- en buitenland, en is architectlid van de Welstandcommissie in Rotterdam. Haar columns zijn gebundeld in het boek 'De Ruimtes'.

Trefwoorden

column marjolein van eig schoonheid

Gerelateerde nieuwsberichten

Gerelateerde podcasts

Andere nieuwsberichten

WillemsenU zinkt villa af in landschap
Gisteren, 15:55

Groningers kiezen nieuwe invulling voor plek gesloopte parkeergarage in stadscentrum
Gisteren, 13:58

Houthybride woongebouw langs de A8 in Zaandam opgeleverd
Gisteren, 12:23

NEXT en Rademacher de Vries ontwerpen school voor media en vormgeving in Merwede
Gisteren, 11:11

Ingrid Thijssen wordt nieuwe bestuursvoorzitter TU Delft
Gisteren, 14:46

Kabinet verdeelt miljarden voor infrastructuur bij nieuwe woonwijken
Gisteren, 09:41

Aartsen versoepelt regels geluidsoverlast voor bouwen langs spoor
10 november, 1:32

Paul de Ruiter voert ABN AMRO Duurzame 50 aan
10 november, 11:55

Limburgse politiek ondanks zorgen akkoord met energiemaatschappij
7 november, 1:39

Provincie Zuid-Holland steekt ‘geen cent extra’ in warmtenetwerk
7 november, 10:28
Ga naar het nieuws-archief
Marjolein van EigArchitect
ATAG Nederland
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Kingspan Light & Air
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
Houthandel van Dam
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
wienerberger
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
BEWI IsoBouw
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf B.V.
Saint-Gobain Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
VOLA Nederland BV
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Holonite B.V.
AXOR + hansgrohe
Tata Steel Colorcoat®
Ontwerpers
Lidmaatschappen
Nieuwsbrieven
Leveranciers
Lidmaatschappen
Adverteren

Architectenweb
Over ons
Contact

© 2002 - 2025 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan