Marjolein van Eig
Copyright: Maarten van Haaff

De architect is op zoek naar liefde

10 april 2024, 12:00
“It’s a tremendous assignment, an unusual opportunity for an architect.” Howard Roark staat voor een groot raam met daarin een flinke maquette, een minimalistische Mies-achtige rechthoekige toren. Erachter de skyline van New York. Hij kijkt naar zijn werk, zijn haar zit goed. Aan een massieve vergadertafel zitten drie oudere mannen, allen in pak. Ze feliciteren hem met zijn ontwerp en opdracht. Een uitgesproken kans voor deze onbekende architect. “On one minor condition, oh, it’s just a small compromise.” Ze vragen om een ‘kleine’ aanpassing aan het ontwerp. Het publiek immers, zal dit radicale voorstel niet begrijpen. En je moet je altijd aanpassen aan de algemene, gedeelde smaak stellen ze. Ze voegen wat zuilen en timpanen toe aan de minimalistische maquette. Roark zal dat toch geen probleem vinden, is de verwachting.

Maar held Roark says No. “Als je mijn werk wilt, dan neem je het zoals het is.” Een gebouw heeft volgens Roark integriteit, zoals een mens. Het moet waarachtig zijn aan zijn eigen ideeën, vorm en doel.

De film uit 1949, naar het boek van Ayn Rand is in zwart-wit, evenals de karakters die er ten tonele verschijnen. De kracht van het autonoom denkende individu, dat kan ik waarderen. Maar verder is het zo karikaturaal dat ik me er niet mee kan identificeren. De potsierlijke mannen, de pakken, de modernistische toren. De architect als de profeet met zijn grote ideeën en met zichzelf als enige waarheid. Daartegenover de ontwikkelaar als de geldwolf, die de mensen wil verleiden om zijn gebouwen te kopen.

Nee, de architect is geen kunstenaar. De architect is samen met de ontwikkelaar een spin in het web van een proces dat steeds complexer wordt.

Voor een korte presentatie over de architect en de ontwikkelaar voor de ‘tafel van Arcam’ interviewde ik een aantal collega-architecten over hun ervaringen met ontwikkelaars. “De verschillen zijn groot”, was de reactie van de meesten. Om vervolgens te mopperen over de voortdurende onderschatting van het architectenvak, gedoe over honoraria, halve opdrachten, lijsten met DNR-afwijkingen, interne strijd bij de ontwikkelaar zelf tussen de conceptafdeling en de bouwafdeling, en het gedwongen toepassen van conceptwoningen die zogenaamd makkelijk zijn in te pluggen maar nooit passen en altijd veel (onbetaald) werk kosten.

Misschien zijn hier toch wat parallellen te trekken met het boek van Ayn Rand, The Fountainhead? De architect die altijd bereid is om veel te geven, vanuit de liefde voor het vak en om een beroepseer hoog te houden. Het verantwoordelijkheidsgevoel dat op de architect drukt; het ontwerp moet wel goed zijn en goed uitgevoerd worden; er gaan immers echte mensen in de gebouwen wonen en we moeten er met zijn allen een tijd tegenaan kijken. Aan de andere kant de ontwikkelaar die vooral een soepel proces wil, die marges heeft te halen, een raming om binnen te blijven en een architect wil die meewerkt, geen gedoe. “De architect is op zoek naar liefde, maar de ontwikkelaar wil gewoon seks”, grapte een architect.

Gelukkig is de wereld niet zwart-wit. De ene ontwikkelaar is de andere niet. En uiteindelijk worden we allemaal heel blij van het samen maken van mooie dingen. En dat proces is prachtig, vooral wanneer het vertrouwen en het respect wederzijds is. En waar de overheid en de corporaties steeds meer risicomijdend zijn gaan ontwikkelen, liggen de grootste kansen voor architectuurtalent de laatste jaren bij de ontwikkelaars. “It’s a tremendous assignment, an unusual opportunity for an architect,” dat geldt ook voor mijn eigen architectenbureau, met twee grote projecten in Leidsche Rijn en eentje in Amsterdam. En het geldt voor een hoop van mijn generatiegenoten en jongere architecten. De ontwikkelaar is één van de weinige partijen waar nog aan interessante, innovatieve en spannende, grotere opdrachten is te komen en aan kansen om te bouwen. Dit alles dankzij de zoektocht naar vernieuwing en het nemen van risico’s die aan de basis liggen van elke ontwikkeling.


Marjolein van Eig is architect-directeur van BureauVanEig. Zowel in haar werk als in haar maandelijkse column verbindt ze eigentijdse opgaven met hun historische wortels. Ze is afstudeermentor aan de Academie van Bouwkunst, geeft regelmatig lezingen in binnen- en buitenland, en is architectlid van de Welstandcommissie in Rotterdam.

Trefwoorden

tafel van arcam projectontwikkelaar the fountainhead ontwikkelaar projectontwikkelaars column ontwikkelaars ayn rand marjolein van eig

Gerelateerde nieuwsberichten

Gerelateerde podcasts

Andere nieuwsberichten

Nominaties Zuiderkerkprijs en Geurt Brinkgreve Bokaal 2025 bekend
14 november, 12:17

'Architecten kunnen kwaliteit waarborgen bij splitsen en opdelen rijtjeshuizen'
14 november, 11:14

MVRDV en Buro Happold ontwerpen nieuw theater in Veenendaal
14 november, 10:23

Benthem Crouwel Architects plaatst slotstuk in Paleiskwartier van Den Bosch
13 november, 5:00

Zuid-Holland verhoogt budget voor restauratie rijksmonumenten
14 november, 2:08

Rapport: natuur kan helpen beschermen tegen stijgende zeespiegel
14 november, 9:24

Deltacommissaris: ga nu al in gesprek over toekomst waterbeheer
13 november, 4:03

Gemeentebestuur wil Brabants dorp Moerdijk laten verdwijnen
13 november, 10:23

Iets minder mensen vertrekken uit de Randstad dan in eerdere jaren
12 november, 10:00

Woningen en park op plek van rangeerterrein bij Rotterdamse Kuip
12 november, 9:30
Ga naar het nieuws-archief
Marjolein van EigArchitect
ATAG Nederland
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Kingspan Light & Air
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
Houthandel van Dam
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
wienerberger
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
BEWI IsoBouw
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf B.V.
Saint-Gobain Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
VOLA Nederland BV
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Holonite B.V.
AXOR + hansgrohe
Tata Steel Colorcoat®
Ontwerpers
Lidmaatschappen
Nieuwsbrieven
Leveranciers
Lidmaatschappen
Adverteren

Architectenweb
Over ons
Contact

© 2002 - 2025 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan