Marjolein van Eig
Copyright: Maarten van Haaff

Wooncrisis én ambtenarencrisis

10 mei 2022, 12:06
Mijn hooggewaardeerde collega-columnist Violette Schönberger schreef eerder een column over flexwonen. Niemand begrijpt dat woord precies, maar dat geeft niet. Dat geldt immers ook voor woorden als duurzaamheid, woningnood, woke, ambachtelijkheid, waarachtigheid, milieu, transparantie, feiten, grensoverschrijdend, modernisme, fascisme, inclusief, linkse en rechtse politiek, etcetera. Niemand weet echt wat er bedoeld wordt, maar het klinkt goed. Misschien geldt het wel voor de meeste woorden; we horen erin wat we willen horen of wat we denken dat de ander er wel mee zal bedoelen of waarvan we hopen dat de ander het ermee bedoelt. Tegelijkertijd moet je ook oppassen; een woord kan ook makkelijk verkeerd opgevat worden en dan zijn de rapen gaar.

Met flexwonen lijkt er een oplossend woord gevonden te zijn voor het grote woningprobleem. Want of het woningprobleem nou een kwestie is van te weinig woningen, of een teveel van dezelfde soort woningen, of van te weinig woningen op de juiste plek, of van te weinig doorstroming of van te veel ouderen of te veel jongeren, of de groeiende kloof tussen arm en rijk; met het woord flexwonen gaan we het oplossen. Violette zette in haar column vraagtekens bij dit hallelujah-gevoel. Zij ziet dat flexwonen vaak betekent: “…bouwen met standaard modules via tijdelijke vergunningen in versnelde trajecten, liefst op een braakliggend terrein dat in afwachting is van ‘echte’ gebiedsontwikkeling.” En inderdaad; wanneer je het woord flexwonen door de googlemachine haalt is het aantal plaatjes met hijskranen en houten containers oneindig. Van Den Bosch tot Zwolle, van Zeeland tot Friesland worden de houten doosjes gestapeld om ruimte te bieden aan allerlei woningzoekenden.

Ik probeer me voor te stellen hoe dat zou zijn, om tijdelijk in zo’n woning te leven, bijvoorbeeld na een scheiding. Het lijkt me voor eventjes niet vervelend; door de scheiding heb je jezelf een soort van tijdelijk buiten de maatschappij gezet; je leeft in een vacuüm; de basis van het gezin is weg; alle vastigheid, gewoontes en ontspanning is verdwenen. Zo’n containerwoning bevestigt deze tijdelijke status; dit is niet het echte leven; dit is het in between, het diepe dal. Zo’n huisje op een braakliggend terrein aan de rand van de stad is wel even prima.

Maar de scheiding is natuurlijk maar één van de (crisis)gevallen. Er zijn ook gewoon mensen die een fijn huis nodig hebben, niet in de marge maar juist middenin de samenleving. De tijdelijkheid van de flexwoningen heeft vaak helemaal niks te maken met de (tijdelijke) situatie van haar bewoners. Het is een tijdelijke oplossing voor een permanent probleem. Het permanente probleem bestaat uit het permanente gebrek aan passende woningen voor de huidige groep woningzoekenden. Bijvoorbeeld in de eenzijdig vormgegeven wijken uit de jaren ’70 en ‘80 met eengezinswoningen waarin zo langzamerhand vooral gezinsloze senioren wonen. Deze senioren willen wellicht wel hun woning maar niet hun wijk uit.

Het concept om uit te gaan van een robuuste structuur en flexibele inhoud bij de transformatie van bestaande flatgebouwen ontwikkelde Violette samen met Jan Nauta en Tim Peeters in een studie voor de Rijksbouwmeester. In een parallelle studie vond ons team in eenzijdig vormgegeven wijken meer dan genoeg ruimte voor fijne kopwoningen voor starters. In de wijken met eengezinswoningen barst het namelijk van de blinde kopgevels waartegen haaks geparkeerd wordt. De ingreep is simpel; de blinde kopgevel wordt met een beuk verlengd en op de parkeerplaatsen past een volume voor drie starters/ouderenwoningen. Deze nieuwe kopwoning brengt direct een fijn nieuw gezicht in de straat. Met zo’n tien blinde kopgevels per wijk zijn er met gemak dertig kleine woningen in te passen.

De kopwoning voor Putten bleek vervolgens één op één in te passen in eenzelfde wijk in Hilversum. Ik kan stellen dat elke stad in Nederland wijken heeft waar de kopwoning in te passen is. Immers, het hele land staat vol met wijken met dezelfde eengezinswoningen met dezelfde blinde kopgevels met haaksparkeerplaatsen. Nederland heeft zo’n 2.500 steden, wat betekent dat er met gemak 75.000 kleine woningen in de wijken in te voegen zijn. Hoppa.

Iedereen is enthousiast over de kopwoning, maar vooralsnog gaat deze er niet komen. De schaal van drie woningen per keer is beperkt; hij past vaak niet in het bestemmingsplan; de buurt kan ertegen zijn (wat zomaar weer een jaar vertraging kan opleveren); er moeten parkeerplekken opgeheven worden (wat in deze wijken vaak makkelijk kan) en de bouwkosten voor deze kleine woningen zijn met het relatief grote geveloppervlak hoog.

Maar de belangrijkste reden dat de kopwoning er niet komt: de beperkte capaciteit bij de gemeentes. In Hilversum verdween tijdens de studie de één na de andere ambtenaar van stedenbouw en volkshuisvesting, en uiteindelijk was er niet eens meer iemand om ons eindresultaat aan te presenteren. Tijdens de financiële crisis zijn er in Rotterdam heel veel ambtenaren ontslagen en nu is het aantal openstaande vacatures voor dezelfde stad oneindig. De ambtenaren die er werken lopen over. Dit probleem speelt in veel Nederlandse steden, ik hoor opdrachtgevers er ook over mopperen. De woningcrisis in Nederland is momenteel ook een ambtenarencrisis.


Marjolein van Eig is architect-directeur van BureauVanEig. Zowel in haar werk als in haar maandelijkse column verbindt ze eigentijdse opgaven met hun historische wortels. Ze is als gastdocent verbonden aan de TU Delft en de Academie van Bouwkunst Rotterdam.

Trefwoorden

marjolein van eig flexwonen column kopgevels woningbouw verdichting woningcrisis woningmarkt

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

Nominaties Zuiderkerkprijs en Geurt Brinkgreve Bokaal 2025 bekend
14 november, 12:17

'Architecten kunnen kwaliteit waarborgen bij splitsen en opdelen rijtjeshuizen'
14 november, 11:14

MVRDV en Buro Happold ontwerpen nieuw theater in Veenendaal
14 november, 10:23

Benthem Crouwel Architects plaatst slotstuk in Paleiskwartier van Den Bosch
13 november, 5:00

Zuid-Holland verhoogt budget voor restauratie rijksmonumenten
14 november, 2:08

Rapport: natuur kan helpen beschermen tegen stijgende zeespiegel
14 november, 9:24

Deltacommissaris: ga nu al in gesprek over toekomst waterbeheer
13 november, 4:03

Gemeentebestuur wil Brabants dorp Moerdijk laten verdwijnen
13 november, 10:23

Iets minder mensen vertrekken uit de Randstad dan in eerdere jaren
12 november, 10:00

Woningen en park op plek van rangeerterrein bij Rotterdamse Kuip
12 november, 9:30
Ga naar het nieuws-archief
Marjolein van EigArchitect
ATAG Nederland
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Kingspan Light & Air
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
Houthandel van Dam
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
wienerberger
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
BEWI IsoBouw
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf B.V.
Saint-Gobain Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
VOLA Nederland BV
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Holonite B.V.
AXOR + hansgrohe
Tata Steel Colorcoat®
Ontwerpers
Lidmaatschappen
Nieuwsbrieven
Leveranciers
Lidmaatschappen
Adverteren

Architectenweb
Over ons
Contact

© 2002 - 2025 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan