Marjolein van Eig
Copyright: Maarten van Haaff

Dijkenhoge ambities

12 april 2022, 9:28
In het noordoosten van Rotterdam ligt Prinsenland, een uitbreidingswijk die deels uit de jaren ’60 en deels uit de jaren ’90 stamt. De meeste mensen komen er niet. Dat is jammer want in Prinsenland ligt het ‘Vierkant eiland in de plas’. Het is een fantastisch landschappelijk kunstwerk van Frans de Wit uit 1996, dat onderdeel uitmaakt van een collectie waterstaatkundige werken in Rotterdam.

Het werk bestaat uit een enorme vierkante betonnen plaat van 52x52 meter die in het midden ligt van de rechthoekige plas in het Prinsenpark. In die plaat ligt een ronde, betonnen schaal met een doorsnede van 28 meter. In de schaal zit een gat en dat gat markeert het laagste punt van Nederland, bijna zeven meter onder NAP. Later bleek dit niet het laagste punt te zijn maar dat doet er niet toe; hier wordt de ingenieurskunst van de Nederlandse waterwerken gevierd. De schaal van het vierkante eiland is indrukwekkend, de leegte is prettig doelloos ­­– je kunt er helemaal niks doen, behalve erop, erin of eronder – en de hoeveelheid beton is imposant.

Tot en met het einde van de vorige eeuw was het laagste punt van Nederland iets om mee te pronken, om trots op te zijn, om monumenten voor op te richten. Maar een kwart eeuw later is het laagste punt in Nederland niet meer wat het geweest is. Het is een probleem aan het worden. De grond klinkt verder en verder in. Dat verschijnsel is, in combinatie met smeltende ijskappen, uitdijend zeewater en heftige regenbuien, steeds problematischer aan het worden.

Hoe problematisch het kan worden, wordt beschreven in het boek ‘Omarm de chaos’, door professor Jan Rotmans. Samen met Kuiper Compagnons schetst Rotmans in dit boek een Randstad die radicaal moet veranderen om haar eigen toekomst veilig te kunnen stellen. Dit gebeurt nadat zich een grote watersnoodramp heeft voorgedaan. De ramp heeft de overheid in 2030 gedwongen om een nieuw Deltaplan te maken. In het nieuwe Deltaplan worden Noord- en Zuid-Holland en Utrecht een blauw-groen-aderige metropool met waterreservoirs, ondergelopen poldergebieden en natuur. De nieuwe delta is aanzienlijk groter dan de oorspronkelijke en uitgebreid richting de zeeën en het oosten.

Het is een fascinerend scenario dat hier geschetst wordt en het Nederland dat vervolgens uit het water oprijst lijkt me geweldig om in te wonen. Echter, wat eraan voorafgaat komt mij akelig realistisch over. De watersnoodramp is een uitvergrote versie van die in Limburg van 2021. Ditmaal worden de overstromingen in het rivierengebied gecombineerd met een westerstorm die de waterkeringen laat sluiten. Het overtollige water in de rivieren kan vervolgens de zee niet in, waardoor er flinke delen van Zeeland, Zuid-Holland en westelijk Noord-Brabant onderlopen.

Nou ben ik in de meeste zaken die het leven betreffen, ondanks wat tegenslagen, een optimistisch persoon. Voor mij is het glas al snel halfvol. Maar in het geval van de klimaatverandering schaar ik me toch bij de pessimisten. Ik denk niet dat het zal meevallen.

In onze beroepsgroep wordt reikhalzend uitgekeken naar het nieuwe ministerie van Ruimtelijke Ordening. Vanwege bovenstaande zorgen heb ik het coalitieakkoord doorgespit op de ambities met betrekking tot de overstromingsgevoelige delta waar we in wonen. Dit blijkt te vallen onder het ministerie voor Klimaat en Energie. De vijf pagina’s over dit ministerie in het akkoord gaan vooral over het terugdringen van CO2-emissies en energieverbruik, en het overgaan naar schone energie. De ambities worden in grote getallen en budgetten gevat. Slechts een paar regels gaan over klimaatadaptatie. Daar wordt geen budget of ambitie aan gekoppeld.

Het is natuurlijk mooi dat we als Nederland torenhoge ambities hebben om onze uitstoot terug te dringen. Maar de opwarming is allang gaande en overal ter wereld worden de warmte- en kouderecords gebroken en gebeuren er zaken die geen enkele wetenschapper voorspeld heeft en waar we allemaal met afgrijzen naar kijken. 

Dus beste minister Jetten, kunnen de klimaatambities per direct worden opgenomen in een groot Deltaplan met dijkenhoge ambities en een nog groter budget? Kunnen we alvast starten met die radicaal nieuwe inrichting van Nederland? In de traditie van de grote werken zoals we die altijd hadden? En dan niet omdat we gedwongen worden door een watersnoodramp, maar gewoon omdat we weten dat het moet? Met een huis in de buurt van de Maas, stel ik deze vraag geheel uit eigenbelang. Maar met mij wonen er nog 5 miljoen mensen in deze regio. En iedereen weet dat een overstroming ongelofelijk veel meer economische schade brengt dan het voorkomen ervan. En dan heb ik het niet over het onbeschrijfelijke leed. Verder zou het natuurlijk ook doodzonde zijn als we het kunstwerk van Frans de Wit en de andere waterstaatkundige werken van de gemeente Rotterdam over een paar jaar enkel nog onder water kunnen bekijken.


Marjolein van Eig is architect-directeur van BureauVanEig. Zowel in haar werk als in haar maandelijkse column verbindt ze eigentijdse opgaven met hun historische wortels. Ze is als gastdocent verbonden aan de TU Delft en de Academie van Bouwkunst Rotterdam.

Trefwoorden

marjolein van eig prinsenland frans de wit landart beton kunst klimaatadaptatie klimaatverandering vierkant eiland in de plas nap dijken column rotterdam

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

Algemeen en artistiek directeur Aric Chen verlaat Nieuwe Instituut
Gisteren, 17:07

Omgevingsvergunning voor twee woontorens op Katendrecht Rotterdam onherroepelijk
Gisteren, 13:02

LEVS, Metabolic en Copper8 publiceren studie CO2-impact locatiekeuze
Gisteren, 10:41

Team met Groosman wint aanbesteding P+R Meijersplein in Rotterdam
1 april, 4:04

Oproep aan klimaatminister voor steunmaatregelen zonnepanelen
1 april, 2:25

Opnieuw meer hypotheekaanvragen
1 april, 9:55

4,5 miljoen euro subsidie voor isoleren Amsterdamse monumenten
31 maart, 2:50

Prijzen nieuwbouwkavels opnieuw gestegen
31 maart, 2:24

Wateroverlast en bodemdaling kunnen woningbouw bedreigen
27 maart, 10:36

Organisaties willen sneller actie van politiek in stikstofcrisis
27 maart, 10:02
Ga naar het nieuws-archief
Marjolein van EigArchitect
Atag Nederland
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Kingspan Light & Air
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
Houthandel van Dam
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland BV
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
wienerberger
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
IsoBouw Systems bv
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf B.V.
Saint-Gobain Building Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
VOLA Nederland BV
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Holonite B.V.
AXOR + hansgrohe
FALK®
Tata Steel Colorcoat®
Ontwerpers
Lidmaatschappen
Nieuwsbrieven
Specifier

Leveranciers
Lidmaatschappen
Adverteren

Architectenweb
Over ons
Contact

© 2002 - 2025 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan