Marjolein van Eig
Copyright: Maarten van Haaff

De factor tijd

14 juni 2022, 9:00
Om de hoek van het huis, waar ik sinds een half jaar woon, staat een heuse kathedraal. Op weg naar mijn kantoor kom ik erlangs. Op een dag doorbrak ik de gedachte dat ik die weleens zou gaan bezoeken als ik daar tijd voor zou hebben. Ik besloot er naar binnen te gaan.

De kathedraal was grotendeels leeg, de dienst was net afgelopen. De koster liep de verschillende kaarsen langs en ruimde wat op. Op het podium viel er zonlicht op een man die bezig was met de vloer. Hij was het vloermozaïek aan het herstellen. Er lagen zo’n tien tegeltjes van 15x15 mm in verschillende kleuren klaar. De tegeltjes kwamen uit Italië en kwamen het dichtst bij de kleur, transparantie en glans van de tegeltjes die vervangen moesten worden, vertelde hij me. De tijd die ik in de kerk doorbracht was hij intensief bezig met dit klusje. Ik had bewondering voor de rust en zorgvuldigheid die hij uitstraalde. Hij was er nog lang niet klaar mee toen ik vertrok.

Een paar jaar geleden bezocht ik een lezing van restauratiearchitect Maarten Fritz. De lezing was onderdeel van een reeks die Happel Cornelisse Verhoeven Architecten organiseerde. Fritz werkt sinds eind jaren ‘80 aan uiteenlopende restauraties binnen Nederland, waaronder het stadhuis in Maastricht en het Jachthuis Sint Hubertus. De aandacht die het vak van restauratiearchitect met zich meebrengt, het kijken naar materialen en aansluitingen en de kennis die er nodig is om deze gebouwen zo goed mogelijk in ere te herstellen, maakte indruk op me. Fritz startte met een foto van een ontmanteld Sint Hubertus. In elk project, vertelde hij, is er een moment van totale paniek. “Dit komt niet meer goed”, denkt hij dan. Vervolgens toonde hij het proces van de restauratie van Jachthuis Sint Hubertus en daar was het heel goed gekomen.

Het vak van restauratiearchitect blijkt een voortdurende zoektocht te zijn naar materialen en vaklieden. Soms is het een kwestie van nieuwe stenen ter plekke oud maken, met een kwastje. Een mooie foto die het vakmanschap van Fritz illustreerde was een zwartwit foto van het jachthuis voor en na de restauratie. Doordat de kleur ontbrak, kwam de focus te liggen op de glans en het patina van het baksteen metselwerk en de dakpannen. Tijdens een eerdere restauratie waren dakpannen toegepast die weliswaar de juiste kleur hadden, maar een totaal andere glansgraad hadden dan het metselwerk. Met de pannen die er nu gebruikt waren, was de glansgraad dezelfde als die van het metselwerk en dat leverde een prachtige balans op tussen het indrukwekkende dakvlak en de gevel.

“Restaureren is niets anders dan het herstellen van schade. Het is technisch en bouwkundig van aard. Vaak lastig en vraagt om specifieke kennis, vaardigheden, doorzettingsvermogen en ervaring.” Daar deed Fritz zichzelf tekort. Uit de lezing bleek duidelijk dat er honderden manieren zijn om schade te herstellen. Het vakmanschap zit hem erin om dat op een zo nauwkeurig mogelijke manier te doen. En dat betekent niet enkel dat de kleur, glansgraad, patina en dieptewerking klopt. Het betekent ook het meenemen van ouderdom. Het is immers niet de bedoeling dat Jachthuis Sint Hubertus er na restauratie weer uitziet als nieuw. Het belangrijkste en tegelijkertijd het moeilijkste is dat de factor tijd behouden blijft in de beleving van het monument. Zijn vraag aan Ninke Happel rond de renovatie van Museum De Lakenhal in Leiden was dan ook: ‘Maak je het niet te mooi?’

Het vak van restauratiearchitect leert ons dat vakmanschap en specifiek materiaalgebruik dingen zijn die in de loop van de tijd steeds meer gewaardeerd worden aan een gebouw. Het geeft gebouwen eigenheid en een plek in de tijd. Mijn inschatting: hoe meer aandacht er in het maken van het gebouw is gaan zitten, hoe meer ervan gehouden gaat worden.

En er zullen altijd vaklieden te vinden zijn die met alle liefde en geduld op zoek gaan de naar de juiste materialen om het gebouw weer te repareren en toonbaar te maken. Maar niet te mooi.


Marjolein van Eig is architect-directeur van BureauVanEig. Zowel in haar werk als in haar maandelijkse column verbindt ze eigentijdse opgaven met hun historische wortels. Ze is als gastdocent verbonden aan de TU Delft en de Academie van Bouwkunst Rotterdam.

Trefwoorden

oud worden restauratie jachthuis sint hubertus column marjolein van eig maarten frits

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

RED Company ontwikkelt nieuwe hightech faciliteit Eli Lilly in Katwijk

Gisteren, 16:00

Uitbreiding met afgeronde luifel voor Eindhovense jarenvijftigvilla
Gisteren, 15:07

NOAHH ontwerpt nieuw zwembad in Noordersportpark Haarlem
Gisteren, 10:36

Spectaculaire overkapping voor vernieuwd Arnhems busstation Kronenburg
3 november, 4:20

Arons en Gelauff benoemt drie associates
Gisteren, 12:05

DigiBouw 2025 – enkele tips
Gisteren, 11:14

Limburg trekt vijftig miljoen uit voor woningbouw bij intercitystations
3 november, 5:13

Corporaties lenen voor het eerst honderd miljard bij Waarborgfonds
3 november, 9:51

Coalitie Zuid-Holland bezorgd om woningbouw: mag niet vastlopen
31 oktober, 4:46

Aanbesteding voor nieuw windmolenpark op zee krijgt nul reacties
31 oktober, 12:10
Ga naar het nieuws-archief
Marjolein van EigArchitect
ATAG Nederland
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Kingspan Light & Air
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
Houthandel van Dam
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
wienerberger
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
BEWI IsoBouw
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf B.V.
Saint-Gobain Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
VOLA Nederland BV
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Holonite B.V.
AXOR + hansgrohe
Tata Steel Colorcoat®
Ontwerpers
Lidmaatschappen
Nieuwsbrieven
Leveranciers
Lidmaatschappen
Adverteren

Architectenweb
Over ons
Contact

© 2002 - 2025 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan