Marjolein van Eig
Copyright: Maarten van Haaff

Architectuurkritiek

10 juni, 10:00
Het was avond, we zaten in de serre, ieder op de eigen telefoon. De dochter verzuchtte: ‘Ik heb honger, joh. Ik heb zo’n honger, ik zou Geert Bekaert wel kunnen opeten’. Zelf weet ik nog maar net wie Geert Bekaert is, of beter gezegd was, laat staan dat mijn 16-jarige puber dat weet. Ik hapte: ‘Waar heb jij het nou weer over, hoe kom je erbij, hoe weet je wie dat is, hoe kom je bij die naam, hoe weet jij wie Geert Bekaert is, etc.’ De dochter beweerde bij hoog en bij laag dat ze een hele normale uitdrukking gebruikte. Dit ging nog een tijdje zo door tot een populaire tiktokprank opgebiecht werd; noem achteloos een naam van iemand die je ouders wel kennen, maar jij niet, en doe alsof deze naam onderdeel is van een gezegde dat iedereen kent. Haha. 

Geert Bekaert. Vlaams kunst- en architectuurcriticus, actief vanaf de tweede helft van de vorige eeuw. Schreef oneindig veel teksten over kunst en architectuur, gaf les op academies en universiteiten, ontving in 1988 de Rotterdamse Maaskantprijs, was hoofdredacteur van het tijdschrift Archis en tijdelijk president van het VAi.

Afgelopen vrijdag werd de Geert Bekaertprijs uitgereikt, een prijs voor architectuurkritiek die in het leven geroepen is door Archined en op onregelmatige basis uitgereikt wordt. Het bracht ons bij elkaar in de ‘nieuwe’ ruimte van de Independent School for the City, op de bovenste etage van het voormalig gemeentearchief in Rotterdam, met ramen in dunne sleuven net boven ooghoogte, als je staat. Een fascinerende ervaring van ruimte in relatie tot de omliggende stad. 

De samenloop van omstandigheden had het de geïnteresseerden zo moeilijk mogelijk gemaakt om te komen. Het was een vrijdagavond, de vrijdagavond van het Pinksterweekend bovendien, aan het einde van de eerste bomvolle week van de Rotterdamse Architectuurmaand en de treinen reden vanwege staking ook nog eens niet. Desalniettemin was het een aardig aantal geïnteresseerden gelukt om deze hobbels te overwinnen en te komen. 

Er waren voordrachten van de vijf genomineerde teksten, door de schrijvers zelf. Eén van de teksten was van ondergetekende en ik begrijp het als u hierbij afhaakt omdat u de ijdeltuiterij en zelfbevlekking niet kunt uitstaan. De avond bracht mij echter tot interessante inzichten die ik u niet wil onthouden.

Zo duurt het voorlezen van een tekst van zo’n 1.500 woorden best lang, langer dan het lezen ervan, maar dat was het minst belangwekkende inzicht. Wat mij trof tijdens het luisteren ernaar, was dat de ervaring het beste te vergelijken is met het luisteren naar een preek in de kerk, hoewel ik dat helemaal niet zo vaak gedaan heb. Het was de combinatie van het samenzijn, bij daglicht, de lange voordrachten zonder plaatjes, wellicht de hoge ramen en vooral de boodschap van menselijke onkunde, die werd meegegeven in de teksten, met daarbij de vraag of het niet beter zou kunnen. Dat klinkt ongezelliger dan ik het ervaarde; de voorgelezen architectuurkritieken boden goed doordachte, gelaagde en interessante observaties waar de architect mee verder kan.

Door de lengte van de teksten vliegt je aandacht soms even weg naar andere gedachten – naar buiten, naar het plafond, de boodschappen, de kinderen, de agenda, de projecten, de punten van je schoenen, de hoge ramen etc – om weer terug te komen bij de tekst en de voordrager. Het is prettig, dat uitzoomen, je gedachten de loop laten en kijken naar grote en kleine problemen, in het gezelschap van geïnteresseerden.

De teksten legden allen een spagaat bloot; tussen ambitie en praktijk, tussen droom en daad, tussen maatschappelijke betrokkenheid en fundamentele architectuur, tussen het aan de kaak stellen van problemen en het uitblijven van antwoorden, tussen idealisme en vakmanschap, tussen de soms lage kwaliteit van de plattegrond en de zeggingskracht van de gevel, tussen de urgentie van het bouwen en de hoeveelheid leegstaande gebouwen, tussen onze rijkdom en de omgang met dakloosheid, tussen vriendelijke en vijandige architectuur, tussen ‘huisjes morsen’ en de huidige gebouwenvoorraad.

Het mooiste inzicht kwam uit de winnende tekst Alles van waarde. Sereh Mandias fileert hier het ambitiescenario van de renovatie van het museum Boijmans van Beuningen. Zij stelt de vraag hoe ambitieus een ontwerp is in onze huidige tijd, wanneer er een gebouwdeel voor gesloopt moet worden. Een gebouwdeel bovendien dat nog geen 25 jaar oud is en dat maar kortgeleden dus nog heel relevant en urgent leek te zijn.

Mandias beschrijft hoe de verschillende museumgebouwen van het Boijmans de geest van de tijd weerspiegelen; Van der Steur richtte zich met de aaneengeschakelde museumkamers op de spanningsboog van de bezoeker, Bodon met zijn ‘white cube’ op wisselende tentoonstellingen met grote objecten, Henket met een café, winkel en paviljoen voor de decoratieve kunst en design op de museumbezoeker als consument en Robbrecht en Daem werd juist gevraagd om ruimtes voor reflectie en educatie te ontwerpen.

Met haar tekst lukt het Mandias om de discussie over de wel/niet sloop van de onderzoeksvleugel uit de knoop van emotie en ambitie te halen. Ze overstijgt het debat als het gaat over mooi/niet mooi, functioneel/niet functioneel, een visitekaartje/smet op het gebouw, goed voor de stad/niet goed voor de stad.  Ze laat zien hoe architectuurkritiek ons kan helpen om architectuur te begrijpen in de tijd, los van de waan van de dag.
 
 
Marjolein van Eig is architect-directeur van BureauVanEig. Zowel in haar werk als in haar maandelijkse column verbindt ze eigentijdse opgaven met hun historische wortels. Ze is afstudeermentor aan de Academie van Bouwkunst, geeft regelmatig lezingen in binnen- en buitenland, en is architectlid van de Welstandcommissie in Rotterdam. Haar columns zijn gebundeld in het boek 'De Ruimtes'.

Trefwoorden

geert bekaert-prijs sereh mandias geert bekaert boijmans van beuningen marjolein van eig column

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

Den Haag ziet ruimte voor meer woningen in gebied Laakhavens-Hollands Spoor
19 december, 3:15

Gevarieerd kantoorlandschap voor Unilever in AIR Offices Rotterdam
19 december, 12:17

Negenhonderd woningen op historisch zorglandgoed in Vught
19 december, 10:52

KAAN Architecten breidt bureauleiding uit
18 december, 3:00

DNR geactualiseerd naar hedendaagse praktijk
19 december, 4:03

Inschrijving voor tiende editie Architectuurprijs Nijmegen geopend
19 december, 1:17

Tweede Kamer schuift aanpassing huurwet door naar nieuw kabinet
19 december, 9:13

Faillissement V&D laat nog altijd sporen na in winkelgebieden
18 december, 12:03

RIVM: op korte afstand van elke woning speelplek en groen
18 december, 9:31

BNA: architecten zien licht herstel, maar ook rem op productie
17 december, 2:51
Ga naar het nieuws-archief
Marjolein van EigArchitect
ATAG Nederland
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Kingspan Light & Air
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
Houthandel van Dam
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
wienerberger
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
BEWI IsoBouw
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf B.V.
Saint-Gobain Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
VOLA Nederland BV
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Holonite B.V.
AXOR + hansgrohe
Tata Steel Colorcoat®
Ontwerpers
Lidmaatschappen
Nieuwsbrieven
Leveranciers
Lidmaatschappen
Adverteren

Architectenweb
Over ons
Contact

© 2002 - 2025 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan