Marjolein van Eig
Copyright: Maarten van Haaff

Hoekjes, trapjes, hekjes

11 september 2024, 9:00
Blok 1: Huis. TU Delft, 1e jaar. Ik heb er nare herinneringen aan. Tot diep in de nacht in de weer met linialen, rotringpennen, scheermesjes, scheurend kalkpapier, brekende punten en uitlopende inkt. En dan daarna door, met tollend hoofd – geen tijd om te slapen – naar de maquette; het foamkarton – dat vijandige witte klo…spul – de botte stanleymesjes, bloedende vingers vol lijm, krassen in het tafelblad, verkeerd uitgemeten vlakken, hekjes van hout die maar niet recht bleven staan en aan de vingers bleven plakken. En, o god, het vivak; dat plastic spul voor de ramen, dat nooit wilde blijven zitten en zelden meer doorzichtig was, als het eindelijk vastzat.

De opdracht: ontwerp een huis. De locatie: een kustlandschap. Ik vond het eng. Alles met creativiteit vond ik eng, want ik dacht dat ik dat niet kon en thuis was er ook niemand creatief. Wij waren gewoon niet creatief. Tegelijkertijd had ik wel zin om een huis te ontwerpen. Een huis met zithoekjes, entresollen, splitlevels, doorkijkjes, dakkapellen, trappen, erkers, ramen op de juiste plekken, mooie uitzichten, afwisseling van hoge en lage ruimtes. Maar hoe?

De docent was een bejaarde man die in de goede oude tijd – heel lang geleden – bij BroekBakema had gewerkt. Modernisme was de taal die hij sprak. Alles met ronde kolommen, bandramen en vrije ruimtes kon op zijn goedkeuring rekenen.

Wij kwamen niet bij elkaar, de beste man en ik. Het huis in mijn hoofd kwam niet op het kalkpapier en over het foamgedrocht met de scheve hekjes en vivakramen vol vingervlekken van lijm zal ik verder zwijgen. Een jongen met een strakke maquette van een heel ongezellig huis en ontelbaar veel kolommen kreeg een 9. Zie je wel, dacht ik, ik kan er niks van.

Ik moest eraan denken toen ik deze zomer in Californië was. En ja, daar kun je enkel met het vliegtuig komen. En ja, dat heb ik goedgepraat aan mijzelf omdat de dochter geslaagd was. Wij deden haar een grote reis cadeau. En het was – afgezien van de vliegschaamte, veel pubergemopper en te veel geld te hebben uitgegeven (volgend jaar gaan we naar Friesland hoor!) – ge-wel-dig. De grote uitsmijter: Sea Ranch. Ik heb erover geleerd aan diezelfde TU Delft.

Sea Ranch is een utopische woongemeenschap aan de kust ten noorden van San Francisco. Het werd in de jaren ’60 ontwikkeld door Oceanic California Inc. Architect Al Boeke stelde zich een gemeenschap voor die de natuurlijke, ruige schoonheid van het kustgebied zou behouden. “To live lightly on land”, was het devies. De gebouwen werden zo geplaatst dat ze samenwerken met het landschap; sommige gegroepeerd rond heggen en beplanting om ze te beschermen tegen de wind, en anderen zo dat ze optimaal profiteren van het uitzicht over de zee. Het landschap vormde de huizen en niet andersom.  

De woningen waren gemiddeld 100 m2 groot en werden gebouwd van het lokale redwood. De architectuur was eenvoudig en regionaal. Een lijstje met Sea Ranch Principles beschreef op treffend simpele wijze de ontwerpuitgangspunten, zoals bijvoorbeeld:

  • Do’s: landelijk, bescheiden m2’s, gemeenschap, niet elitair, samen, divers (mensen, inkomen, beroep, interesses), ontwerpcontrole, behoud van het karakter van de plek.
  • Don’ts: suburban, enorme bebouwde oppervlaktes, individueel, elitair, uniform, karakter van de plek verspillen (zoals elke 2nd home community).

Niet alles van het lijstje is uitgekomen. De bevolking is niet erg divers, een groot deel van de huizen is gekocht door de techmiljonairs uit de valley en bij de toegangswegen staan private property-borden. De nieuwe huizen die gebouwd worden zijn een stuk groter, minder speels en een stuk dominanter dan de oorspronkelijke bebouwing. De publieke voorzieningen, waaronder een paar prachtige zwembaden, zijn enkel toegankelijk voor de bewoners van het gebied. Kortom; ‘gemeenschap’ en ‘samen’ hebben plaats gemaakt voor ‘the happy few’.

Maar waar het de ontwerpprincipes betreft, is Sea Ranch heel erg geslaagd. Gebouwen en landschap gaan in elkaar op, op een manier die ik niet eerder gezien heb. Ook hebben de gebouwen een ruimtelijkheid, eenvoud en materialiteit die heel prettig is. We overnachtten in een loftkamer in de lodge (ja, voor de happy few) en de lodge is een feest van hoge en lage houten ruimtes met schuine kappen, mooie doorkijkjes, terrassen en hoekramen met zitjes met zicht op het ruige landschap. Ik kon er geen genoeg van krijgen. We gingen steeds weer naar buiten om door het spel van huizen, daken en vensters te zwerven naar de rotsen en de zee en weer terug te kijken naar de gebouwen die zich verschuilen in het landschap. Hier en daar piept een dak op, hangt een erker uit of maakt een raam een mooie hoek. Hier zag ik wat ik in Blok 1: Huis had willen maken.


Marjolein van Eig is architect-directeur van BureauVanEig. Zowel in haar werk als in haar maandelijkse column verbindt ze eigentijdse opgaven met hun historische wortels. Ze is afstudeermentor aan de Academie van Bouwkunst, geeft regelmatig lezingen in binnen- en buitenland, en is architectlid van de Welstandcommissie in Rotterdam.

Trefwoorden

marjolein van eig californië huis maquette sea ranch blok huis woning tu delft column

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

D66 wil stad bouwen in nieuwe polder tussen Amsterdam en Almere
Vandaag, 14:36

's-Hertogenbosch selecteert acht ontwerpteams voor volgende ronde Citadelpoort
Vandaag, 13:31

Tweede prijs voor ontwerp Caruso St John, Ard de Vries & Donna van Milligen Bielke en SteenhuisMeurs bij tender Tilburgse spoorzone
Vandaag, 10:00

Nominaties Woongebouw van het Jaar 2025 bekend
Vandaag, 09:00

Energiekosten huishoudens Randstad lager dan in rest van het land
Vandaag, 12:27

ING en Rabobank stoppen 200 miljoen euro in Nationaal Warmtefonds
Gisteren, 11:58

Steeds meer vakantiewoningen aan de kust, vooral in Zeeland
1 september, 3:27

Gasgeneratoren in Utrecht om overbelasting stroomnet te voorkomen

1 september, 11:40

Amsterdam schrijft tender uit voor eerste kavels Pampusbuurt op Strandeiland
29 augustus, 1:47

Vrees voor windparken in Groene Hart, oproep tot actie
29 augustus, 10:29
Ga naar het nieuws-archief
Marjolein van EigArchitect
ATAG Nederland
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Kingspan Light & Air
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
Houthandel van Dam
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland BV
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
wienerberger
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
BEWI IsoBouw
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf B.V.
Saint-Gobain Building Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
VOLA Nederland BV
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Holonite B.V.
AXOR + hansgrohe
FALK®
Tata Steel Colorcoat®
Ontwerpers
Lidmaatschappen
Nieuwsbrieven
Leveranciers
Lidmaatschappen
Adverteren

Architectenweb
Over ons
Contact

© 2002 - 2025 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan