Blog – The Sea Ranch ten noorden van San Francisco

Van het drukke SoMo in San Francisco reizen we zo’n 175 kilometer naar het noorden naar The Sea Ranch. Niet eerder op onze reis was het verschil tussen twee plekken zo groot. The Sea Ranch is een rustige wooncommune op een plek waar de Stille Oceaan en de natuur van Galleons Point elkaar ontmoeten.

Architect Jeroen Spee van Studio Prototype reist door het noordwesten van Amerika en verblijft daar, door middel van huizenruil, steeds in een ander, karakteristiek huis. In een serie blogs vertelt hij over zijn belevenissen en over de andere manier van wonen die hij daar ervaart. Dit journalistieke onderzoek wordt ondersteund door Hunter Douglas, Lensvelt, Smeulders interieurgroep en Qbiq Wall Systems.

Het gebied kent een tweeledige landschappelijke kwaliteit, een rotslandschap aan de oceaanzijde en een hoge en dichtbegroeide krans van bosgebergte landinwaarts. The Sea Ranch strekt zich uit over 15 kilometer langs de kust van de Stille Oceaan en wordt doorsneden door Highway 1. De combinatie van het klimaat en het type landschap zorgt hier voor een unieke en grote variatie aan vogelsoorten, die ik nog niet eerder zag tijdens onze reis.

Oorspronkelijk was het gebied ingericht als schapenweiden. Er zijn verschillende schuren en werkplaatsen uit die tijd bewaard gebleven en die zijn als historische laag geadopteerd binnen het modernistische plan uit de jaren zestig. Sterker nog, de modernisten lieten zich bij hun ontwerpen inspireren door de eenvoudige schuurvolumes en hun materialisering in hout. In de zeelucht was dat hout over de jaren vergrijsd.

De opdracht van The Sea Ranch moet voor het team van modernistische architecten een natte droom zijn geweest. Een groep van vooraanstaande ontwerpers kreeg hier de kans om een utopische wereld te creeren in de vorm van een commune. In het ontwerp is gestreefd naar een zo minimaal mogelijke ecologische footprint. De dichtheid is extreem laag gehouden.

Het plan voor The Sea Ranch is het geesteskind van architect en ontwikkelaar Al Boeke en werd vormgegeven samen met enkele vooraanstaande Amerikaanse architecten als Charles Moore, William Turnbull Jr. en Donlyn Lyndon. De spirituele leider van het geheel was landschapsarchitect Lawrence Halprin, met zijn holistische benadering om het landschap niet weg te geven maar juist de basis te laten zijn van het plan. Het geheel was belangrijker dan de som der delen. Zo werd de verbinding gelegd tussen mens en natuur, de basis voor het oorspronkelijk gedachtengoed van The Sea Ranch.

Het deed me terugdenken aan mijn studententijd in Delft. Het creëren van een maakbare samenleving lag toch niet in de invloedssfeer van ons als architecten, aldus het merendeel van mijn docenten. Hier in Californië wordt echter het tegendeel bewezen. De duurzame en ecologische principes die we vandaag als vanzelfsprekendheid beschouwen, werden hier 60 jaar geleden al bedacht en met succes toegepast.

Aangekomen op Breaker Reach, een van de hoven waaruit The See Ranch is opgebouwd, is het in eerste instantie even zoeken naar ons huisje. Aan de rand van een open grasweide staat een onopvallend schegvormig volume, dat zich door z’n eenvoudige opzet mooi voegt in het landschap. Op de oude tekeningen van het huis kom ik de naam van Robert C. Peterson tegen, een leerling van Mies van de Rohe aan de Illinois Institute of Technology.

In gesprek met onze nieuwe buren merk ik al snel dat dit gebied bestemd is voor welgestelde Amerikanen; natuurliefhebbers op leeftijd, die overduidelijk op zoek zijn naar rust, en die genieten van het comfort dat de The Sea Ranch Association hen biedt. In de loop van de jaren heeft de commune zich feitelijk ontwikkeld tot een vakantiepark voor deze doelgroep. Dit staat ver af van de oorspronkelijke doelstelling, namelijk het bouwen van moderne affordable homes die bereikbaar zouden zijn voor iedereen. Een van de bewoonsters vertelt me dat de laatste jaren steeds meer mensen er permanent zijn komen wonen, vanwege Covid-19.

Werkelijk alles binnen de commune is ontworpen, van de huisjes waarin het vuilnis wordt verzameld tot aan de verkeersborden. Een hemel op aarde voor designliefhebbers zou je zeggen. Tegelijkertijd komt het concept bij mij ernstig over. Want alles aan de woningen is in regels vastgelegd. Op afwijking van die regels staan boetes.

Daarnaast merk ik grote verschillen in kwaliteit. De beroemde voorbeelden van Charles Moore en Turnbull Jr. zijn prachtig en van een unieke schoonheid. Ze zijn mooi geconserveerd gebleven en hebben een pure materialiteit meegekregen. Naarmate we noordelijker gaan, wordt de kwaliteit minder… het kunstje lijkt hier tot in het oneindige herhaald te worden.

Bij zonsondergang wandel ik naar de kust. Zover als ik kan kijken aanschouw ik de sculpturale donkergrijze silhouetten van de woningen. Samen met het bijzondere landschap vormt het een surrealistisch beeld. De vlak gedetailleerde ramen van de huizen spiegelen in de avondgloed.

Ik waardeer deze vorm van rust en realiseer me dat alles in ons dagelijkse leven vraagt om aandacht; onze ogen zijn gewend geraakt aan de hysterie van onze eigen omgeving, het ene element overschreeuwt het ander, of het nu verkeersborden zijn of de wildgroei aan gevels van gebouwen. Aan het begin van ons verblijf merkte ik dat mijn ogen hieraan moesten wennen en continu op zoek waren naar de uitzonderingen… naarmate we er langer zijn waardeer ik de rust van de eenheid.

Op het moment dat we onze auto inpakken voor het vervolg van de reis, richting Portland, landen mijn ogen op het huis van onze buren. Een schilder staat op een felrode ladder en schildert de gevel in de kenmerkende kleur… donkergrijs.

Vlak voor vertrek bezoeken we nog The Sea Range Chapel. Toepasselijk genoeg niet ontworpen door een architect, maar door kunstenaar James Hubbell, en uitgevoerd met een aantal vaklieden uit de omgeving. Net zoals zoveel kunst in de Verenigde Staten geschonken door twee welgestelde inwoners. De kunstenaar heeft zich niet laten leiden door de spelregels van de architecten, maar creëerde iets op gevoel, iets puurs. Het ademt zowel van binnen als van buiten de natuur en is werkelijk beeldschoon.

De vraag die ik mezelf stel is waarom ik zo enthousiast ben over deze uitzondering. Wordt de uitzondering versterkt door de eenheid van de omgeving? Of is het de uitzondering an sich die ik waardeer? Stof tot nadenken tijdens de lange reis naar Redwood National Park.