Marjolein van Eig

Garanties, garanties

14 januari, 15:00

Op vrijdagmiddag 5 oktober om 16:00u kreeg ik een mailtje van de aannemer: “Binnenkort willen we de ijsselstenen mix ‘appelbloesem' inkopen. Hierbij wil ik u erop attenderen dat de roze ijsselsteen die in de mix appelbloesem voorkomt meestal binnen wordt toegepast. Dit vanwege het feit dat de roze steen zachter van soort is en meer water opneemt, waardoor de kans bestaat dat bij vorst de steen breekt of scheurt… wij adviseren de 'mix appelbloesem' daarom te wijzigen in de gele uitvoering van de ijsselsteen, welke wel geschikt is voor buitentoepassing. Indien de keuze voor 'mix appelbloesem' gehandhaafd blijft kunnen wij geen garantie op het metselwerk geven. Graag vernemen wij uiterlijk maandag 8 oktober uw reactie. Zonder reactie gaan wij ervan uit dat wij de gele uitvoering mogen toepassen.”

Het was zo’n beetje het eerste contact met de aannemer tijdens de bouwvoorbereiding van de Koepel op de Overplaats, ruim twaalf jaar geleden. Er gebeurt een hoop in dit bericht. Zo is er oprechte zorg van de aannemer dat hij iets gaat bouwen dat wellicht makkelijk kapotgaat. Dat raakt aan zijn vakmanschap. Deze zorg wordt direct ingewisseld door de praktische instelling die hij beroepshalve heeft; het probleem is op te lossen met een andere steen. Het woord ‘garantie’ wordt vervolgens ingezet als drukmiddel; als de architect vasthoudt aan de steen, dan gaan de handjes in de lucht; eigen schuld als het niet goed gaat.

De oplossing met de gele steen en de tijdsdruk die wordt opgelegd toont wel enig gebrek aan inlevingsvermogen. Er wordt heen gestapt over dat de architect een ontwerp heeft gemaakt waar over is nagedacht, dat een week bestaat uit werkdagen en weekenden, en dat je niet op vrijdagmiddag zo’n grote vraag kunt stellen waar je de maandag erna een antwoord op wilt – waarbij dan aan het uitblijven van dat antwoord grote consequenties verbonden worden. Aan de architectenkant was er lichte paniek; ik was de amateuristische architect die haar hele ontwerp baseerde op de verkeerde steen, althans zo leek het.

De wereld van de tweedehands bakstenen was nieuw voor mij. Die wereld bestaat niet uit nette showrooms met stenen die in vakjes zijn opgestapeld en een kletsmajoor met aftershave, maar uit een terrein met bergen vieze stenen die nog schoongebikt moeten worden, en een handelaar die moeilijk te bereiken is en die geen toezeggingen kan doen. De voorraad stenen is onzeker, het uiterlijk en de maat van de stenen wisselt en is afhankelijk van welke gebouwen er op dat moment gesloopt worden. De stenen kunnen bovendien de dag erna verkocht zijn.

De mix appelbloesem is een heel bijzondere. Het is een mix van voornamelijk gele stenen met hier en daar een roze/rode. Samen met de sporen van kalkmortel ontstaat er een prachtige verweerde en levendige muur, met een blosje.

Het woord ‘garantie’ wekt bij mij flinke weerstand op. Het woord wordt te pas en te onpas op tafel gelegd om details die een beetje afwijken van de standaard, of materialen die niet beproefd zijn, af te keuren. Geen garantie? Oh jeetje zeg, ja, nee, dan gaat het hele feest niet door. Het haalt alle verbeelding, ontwerp- en innovatiekracht uit een project.

Die irritatie helpt me wel om samen met aannemers te komen tot oplossingen die we allemaal aanvaardbaar vinden. Want ik begrijp natuurlijk heel goed dat aannemers iets willen bouwen waar zij achter staan en dat opdrachtgevers zekerheden willen in projecten waar ze geld in steken. Er is niemand die wil dat een bouwwerk gaat scheuren, lekken of anderszins degradeert.

In het geval van de koepel was het antwoord gelukkig makkelijk. Het gegeven dat de stenen al eeuwen toegepast worden in gebouwen, die de tand des tijds hebben doorstaan, was voor de opdrachtgever voldoende om ervan overtuigd te zijn dat ze het nog wel een paar eeuwen zouden volhouden. Dat de stenen gevoelig zijn voor schade schrikte hem niet af; verwering van het materiaal past wel bij het ontwerp. De aannemer kwam vervolgens met een fantastische metselaar wiens familie ver terugging in het metselberoep. En hij metselde een bouwwerk waar iedereen blij van werd en daarmee was de kous af. Lang leve de opdrachtgever die verder durft te kijken dan de garanties!

Marjolein van Eig is architect-directeur van BureauVanEig. Zowel in haar werk als in haar maandelijkse column verbindt ze eigentijdse opgaven met hun historische wortels. Ze is afstudeermentor aan de Academie van Bouwkunst, geeft regelmatig lezingen in binnen- en buitenland, en is architectlid van de Welstandcommissie in Rotterdam. Haar columns zijn gebundeld in het boek 'De Ruimtes'.

Trefwoorden

garantie ijsselsteen garanties marjolein van eig baksteen column

1	Gemeente Haarlemmermeer kiest plan Ons Erf voor deelgebied Lincolnpark Hoofddorp woensdag, 3 december
2	De mythe van de architect dinsdag, 2 december
3	Veel Nederlandse winnaars bij de Archello Awards 2025 dinsdag, 2 december
4	Ibelings van Tilburg geeft boerderij met monumentale schuur in Zoetermeer woonbestemming dinsdag, 2 december
5	Nederlands Fotomuseum toont fotografische verbeelding van Rotterdam dinsdag, 2 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Column

Achterblijvers op de bank

10 december 2024

Groene gevel

11 februari

Voorstellingsvermogen

12 november 2024

11 maart

8 oktober 2024

13 mei

Hoekjes, trapjes, hekjes

11 september 2024

Plaatsen waar u slaapt

9 juli 2024

10 juni

14 mei 2024

9 september

15 oktober

De architect is op zoek naar liefde

10 april 2024

Column

Schoonheid in de architectuur

11 november

Lelijkste woonwijk

12 maart 2024

Ode aan Joost

13 februari 2024

Dagboek van een ruimtegebruiker

16 januari 2024

Laatste keer, echt

12 december 2023

De architect en de verkiezingen

14 november 2023

Witte Mannen

12 oktober 2023

Het Nieuwe NAi

12 september 2023

Steen – PIR – Schaap

13 juni 2023

Kolommen en vergankelijkheid

10 mei 2023

De uitstoot is nu

11 april 2023

Gaaf land

14 maart 2023

Een goede gebouwplint; wat is dat eigenlijk?

14 februari 2023

De andere kant

24 januari 2023

Het gebouw als kunstwerk

16 januari 2023

8 december 2022

8 november 2022

11 oktober 2022

13 september 2022

14 juni 2022

Wooncrisis én ambtenarencrisis

10 mei 2022

Column

Dijkenhoge ambities

12 april 2022

Waarde en weerloos

8 maart 2022

Houtbouw hoeft er niet zo uit te zien

8 februari 2022

De reikwijdte van iemand

11 januari 2022

Gebouwde telmodellen

14 december 2021

Ode aan onze oude straat

9 november 2021

De glasparadox

14 september 2021

Huilen onder systeemplafonds

9 juni 2021

Architecten, verenigt u

11 mei 2021

Het raam mag niet open

13 april 2021

Nostalgie naar vooruitgangsdenken

9 maart 2021

Materiaal als drager van herinnering

9 februari 2021

Het leven in het trappenhuis

12 januari 2021

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Amsterdam schrijft architectenprijsvraag uit voor nieuwbouw theater De Meervaart

Gisteren, 16:45

Behalve het nieuwe gebouw, dat in een hoek van de Sloterplas komt te staan, behelst de prijsvraag ook een herinrichting van de zuidwestoever van het meer.

Barcode Architects presenteert opgeleverd stadskantoor van Dresden

Gisteren, 14:53

Het door Barcode Architects en Tchoban Voss Architekten ontworpen stadskantoor van Dresden is geopend. Het 34.000 vierkante meter omvattend gebouw maakt deel uit van de vernieuwing van het Ferdinandplatz in het centrum van de Duitse stad.

MIX architectuur en MAAK space ontwerpen landschappelijk woonveld in Leidschendam

Gisteren, 13:45

MIX architectuur en MAAK space ontwierpen in opdracht van ontwikkelaar Blauwhoed een landschappelijk woonveld met 64 grondgebonden woningen dat onderdeel is van de gebiedsontwikkeling Vlietvoorde in Leidschendam.

Nieuwbouw Algemeen Ziekenhuis Diest in gebruik genomen

Gisteren, 11:55

Het door archipelago ontworpen gebouw wordt omringd door groen, een conditie waarvan gebruik is gemaakt door veel uitzicht te creëren. Ook is op het maaiveld een colonnade gerealiseerd, die de overgang van binnen naar buiten verzacht.