Marjolein van Eig

Garanties, garanties

14 januari, 15:00

Op vrijdagmiddag 5 oktober om 16:00u kreeg ik een mailtje van de aannemer: “Binnenkort willen we de ijsselstenen mix ‘appelbloesem' inkopen. Hierbij wil ik u erop attenderen dat de roze ijsselsteen die in de mix appelbloesem voorkomt meestal binnen wordt toegepast. Dit vanwege het feit dat de roze steen zachter van soort is en meer water opneemt, waardoor de kans bestaat dat bij vorst de steen breekt of scheurt… wij adviseren de 'mix appelbloesem' daarom te wijzigen in de gele uitvoering van de ijsselsteen, welke wel geschikt is voor buitentoepassing. Indien de keuze voor 'mix appelbloesem' gehandhaafd blijft kunnen wij geen garantie op het metselwerk geven. Graag vernemen wij uiterlijk maandag 8 oktober uw reactie. Zonder reactie gaan wij ervan uit dat wij de gele uitvoering mogen toepassen.”

Het was zo’n beetje het eerste contact met de aannemer tijdens de bouwvoorbereiding van de Koepel op de Overplaats, ruim twaalf jaar geleden. Er gebeurt een hoop in dit bericht. Zo is er oprechte zorg van de aannemer dat hij iets gaat bouwen dat wellicht makkelijk kapotgaat. Dat raakt aan zijn vakmanschap. Deze zorg wordt direct ingewisseld door de praktische instelling die hij beroepshalve heeft; het probleem is op te lossen met een andere steen. Het woord ‘garantie’ wordt vervolgens ingezet als drukmiddel; als de architect vasthoudt aan de steen, dan gaan de handjes in de lucht; eigen schuld als het niet goed gaat.

De oplossing met de gele steen en de tijdsdruk die wordt opgelegd toont wel enig gebrek aan inlevingsvermogen. Er wordt heen gestapt over dat de architect een ontwerp heeft gemaakt waar over is nagedacht, dat een week bestaat uit werkdagen en weekenden, en dat je niet op vrijdagmiddag zo’n grote vraag kunt stellen waar je de maandag erna een antwoord op wilt – waarbij dan aan het uitblijven van dat antwoord grote consequenties verbonden worden. Aan de architectenkant was er lichte paniek; ik was de amateuristische architect die haar hele ontwerp baseerde op de verkeerde steen, althans zo leek het.

De wereld van de tweedehands bakstenen was nieuw voor mij. Die wereld bestaat niet uit nette showrooms met stenen die in vakjes zijn opgestapeld en een kletsmajoor met aftershave, maar uit een terrein met bergen vieze stenen die nog schoongebikt moeten worden, en een handelaar die moeilijk te bereiken is en die geen toezeggingen kan doen. De voorraad stenen is onzeker, het uiterlijk en de maat van de stenen wisselt en is afhankelijk van welke gebouwen er op dat moment gesloopt worden. De stenen kunnen bovendien de dag erna verkocht zijn.

De mix appelbloesem is een heel bijzondere. Het is een mix van voornamelijk gele stenen met hier en daar een roze/rode. Samen met de sporen van kalkmortel ontstaat er een prachtige verweerde en levendige muur, met een blosje.

Het woord ‘garantie’ wekt bij mij flinke weerstand op. Het woord wordt te pas en te onpas op tafel gelegd om details die een beetje afwijken van de standaard, of materialen die niet beproefd zijn, af te keuren. Geen garantie? Oh jeetje zeg, ja, nee, dan gaat het hele feest niet door. Het haalt alle verbeelding, ontwerp- en innovatiekracht uit een project.

Die irritatie helpt me wel om samen met aannemers te komen tot oplossingen die we allemaal aanvaardbaar vinden. Want ik begrijp natuurlijk heel goed dat aannemers iets willen bouwen waar zij achter staan en dat opdrachtgevers zekerheden willen in projecten waar ze geld in steken. Er is niemand die wil dat een bouwwerk gaat scheuren, lekken of anderszins degradeert.

In het geval van de koepel was het antwoord gelukkig makkelijk. Het gegeven dat de stenen al eeuwen toegepast worden in gebouwen, die de tand des tijds hebben doorstaan, was voor de opdrachtgever voldoende om ervan overtuigd te zijn dat ze het nog wel een paar eeuwen zouden volhouden. Dat de stenen gevoelig zijn voor schade schrikte hem niet af; verwering van het materiaal past wel bij het ontwerp. De aannemer kwam vervolgens met een fantastische metselaar wiens familie ver terugging in het metselberoep. En hij metselde een bouwwerk waar iedereen blij van werd en daarmee was de kous af. Lang leve de opdrachtgever die verder durft te kijken dan de garanties!

Marjolein van Eig is architect-directeur van BureauVanEig. Zowel in haar werk als in haar maandelijkse column verbindt ze eigentijdse opgaven met hun historische wortels. Ze is afstudeermentor aan de Academie van Bouwkunst, geeft regelmatig lezingen in binnen- en buitenland, en is architectlid van de Welstandcommissie in Rotterdam. Haar columns zijn gebundeld in het boek 'De Ruimtes'.

Trefwoorden

garantie ijsselsteen garanties marjolein van eig baksteen column

1	Heijmans en De Bazaar tekenen overeenkomst voor eerste fase gebiedsontwikkeling vrijdag, 24 januari
2	Fase 4 herontwikkeling Strijp-S start met getrapt woonblok woensdag, 22 januari
3	Een landhuis op de donk donderdag, 23 januari
4	Eigentijds appartementengebouw voegt zich soepel in vroeg-naoorlogse wijk woensdag, 22 januari
5	Ontwerp van D/DOCK moet hotel Amsterdam American allure teruggeven dinsdag, 21 januari

Gerelateerde nieuwsberichten

Column

Achterblijvers op de bank

10 december 2024

Voorstellingsvermogen

12 november 2024

Stad aan het water

8 oktober 2024

Hoekjes, trapjes, hekjes

11 september 2024

Plaatsen waar u slaapt

9 juli 2024

Modern

14 mei 2024

De architect is op zoek naar liefde

10 april 2024

Lelijkste woonwijk

12 maart 2024

Ode aan Joost

13 februari 2024

Dagboek van een ruimtegebruiker

16 januari 2024

Laatste keer, echt

12 december 2023

De architect en de verkiezingen

14 november 2023

Witte Mannen

12 oktober 2023

Het Nieuwe NAi

12 september 2023

Steen – PIR – Schaap

13 juni 2023

Kolommen en vergankelijkheid

10 mei 2023

De uitstoot is nu

11 april 2023

Gaaf land

14 maart 2023

Een goede gebouwplint; wat is dat eigenlijk?

14 februari 2023

De andere kant

24 januari 2023

Het gebouw als kunstwerk

16 januari 2023

8 december 2022

8 november 2022

11 oktober 2022

13 september 2022

14 juni 2022

Wooncrisis én ambtenarencrisis

10 mei 2022

Dijkenhoge ambities

12 april 2022

Waarde en weerloos

8 maart 2022

Houtbouw hoeft er niet zo uit te zien

8 februari 2022

De reikwijdte van iemand

11 januari 2022

Gebouwde telmodellen

14 december 2021

Ode aan onze oude straat

9 november 2021

De glasparadox

14 september 2021

Huilen onder systeemplafonds

9 juni 2021

Architecten, verenigt u

11 mei 2021

Het raam mag niet open

13 april 2021

Nostalgie naar vooruitgangsdenken

9 maart 2021

Materiaal als drager van herinnering

9 februari 2021

Het leven in het trappenhuis

12 januari 2021

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Transformatie ziekenhuisgebouw markeert start gebiedsontwikkeling Park Nieuw Velp

30 minuten geleden

SVP Architectuur en Stedenbouw heeft het architectonisch ontwerp gemaakt voor de transformatie van het ziekenhuis; eerder maakte het bureau in opdracht van de gemeente Velp al het stedenbouwkundig masterplan voor de nieuwe wijk.

KAAN Architecten ontwerpt multifunctioneel gebouw op CERN-campus

1 uur geleden

Gebouw 140 maakt deel uit van de vernieuwing van het terrein van het Europees laboratorium voor deeltjesfysica. Volgens het architectenbureau wordt het gebouw zowel een belangrijk herkenningspunt als ontmoetingspunt voor de campus.

Bengaalse architect en docent Marina Tabassum ontwerpt Serpentine Pavilion 2025

2 uur geleden

Het paviljoen van Marina Tabassum opent voor het publiek op 6 juni 2025 in de Kensington Gardens te Londen. Tabassum is in september benoemd als hoogleraar bij de faculteit Bouwkunde van de TU Delft.

Fibonacci Amsterdam: woongebouw op 'nonchalant aangesneden taartpunt'

Vandaag, 11:17

In Amsterdam is afgelopen jaar woongebouw Fibonacci opgeleverd. Het driehoekige complex, dat is ontworpen door diederendirrix, biedt plek aan 243 appartementen.

BNA opent juridisch loket voor haar leden

4 uur geleden

Via dit loket kunnen BNA-leden op laagdrempelige wijze toegang krijgen tot een gespecialiseerde juridisch professional, voor zaken als arbeidsrecht, auteursrecht en aansprakelijkheidsrecht.

Nieuwbouw en thuiswerken trekken Noord-Hollandse kantoren leeg

Vandaag, 09:31

In Amsterdam, met afstand het belangrijkste zakencentrum van Nederland, staat zelfs een derde meer kantoorruimte leeg dan in 2023.

Schipper Bosch koopt historisch Rembrandt Theater Arnhem

Gisteren, 15:13

De ontwikkelaar-belegger wil het pand transformeren tot een plek voor cultuur en debat, en op termijn ook voor wonen.

Essays rond globalisering en architectuur na 1945

Gisteren, 12:52

Tussen de Tweede Wereldoorlog en de val van de Berlijnse Muur in 1989 heeft een proces van globalisering plaatsgevonden. Tom Avermaete en Michelangelo Sabatino onderzoeken de invloed op de architectuur in de essaybundel The Global Turn.