Marjolein van Eig

Groene gevel

11 februari, 9:00

Laatst kwam hij weer voorbij – terwijl ik dacht dat het een modegril was, die alweer op zijn retour was. Gevalletje wensdenken. De plantjesgevel. We zagen een rechthoekig gebouw met ramen en geometrische vlakken met planten in een rasterpatroon. De gevel werd getoond door een ecoloog, als voorbeeld van goede gevelbekleding. Vanuit het beroep van de beste man begrijp ik dat. Een groene gevel is goed voor de biodiversiteit. En dat is belangrijk; het gaat immers niet goed met de biodiversiteit. Vanuit elk ander perspectief heb ik er moeite mee.

Vanuit het perspectief van de plant bijvoorbeeld. Mijn plantenkennis is bijzonder beperkt, niveau lagere school, maar ik weet dat de plant zonlicht nodig heeft, water en voedingsrijke grond. Een gevel heeft hierin weinig te bieden. Het kost dus veel kunst- en vliegwerk om de gevel van deze eigenschappen te voorzien. Dat start met de juiste oriëntatie op de zon. Dat gaat nog wel. Maar daarna komen er flinke plastic bakken tevoorschijn, voor de voedingsrijke grond, ook wel substraat genoemd. Vervolgens is er een ingenieus bewateringsysteem nodig dat aangesloten wordt op een digitaal programma. De bakken hebben ondertussen een aardig gewicht gekregen en daarom komt er nog een forse hulpconstructie om de bakken met het grond en het water overeind te houden.

En dan komen we bij het perspectief van de mens. De plant immers is ondertussen tevreden en gaat lekker groeien. Maar dat is niet de bedoeling. Die plant komt voor de ramen, gaat hangen, verdringt de andere plantjes. Er is dus regelmatig onderhoud nodig om ervoor te zorgen dat de plant in het gareel blijft en ook om ervoor te zorgen dat het systeem de plantjes blijft bewateren. Want bij langdurige droogte wordt de goedbedoelde groene gevel een hele treurige, dorre vlakte in zwarte plastic bakken.

En dan komen we bij het perspectief van de architectuur. Want stel dat de gebouweigenaar het allemaal voor elkaar heeft. De plantjes groeien goed, niet te hard niet te zacht. Met de seizoenen verkleurt de gevel prachtig en ook de vogels, vlinders en bijen weten de gevel te vinden. Hoera voor de biodiversiteit. Iedereen blij. Iedereen?

Nee, ik niet. Waarom niet? Het antwoord is simpel: een gevel is een gevel en een plant is een plant. Zij hebben beide hun eigen logica. De plant wil groeien, woekeren, naar de zon toe, energie opnemen. De gevel wil staan, wijs zijn, mooi zijn, de bewoners beschutting geven. Een plantjesgevel doet allebei niet. Een plantjesgevel is vlees noch vis. Een plantjesgevel ontkent de kracht van architectuur en beperkt de kracht van de natuur. Een plantjesgevel is als legerkleding, camouflage. Het bedekt het gebouw alsof het er niet mag zijn. Het is een slecht idee dat serieus is genomen. Iemand moet dat even zeggen.

Spreekt hier de autistische architect die niet van de grillen van de natuur houdt? Au contraire. Deze vrouw wordt intens gelukkig van natuur op/tegen/aan/in de gevel. Een uit de klauwen groeiende, dikke klimop bijvoorbeeld, tegen een rode baksteen gevel, die zijn eigen weg gevonden heeft rond de ramen, de dakkapel en van plan is te blijven. Een plantje dat in de scheuren van het beton wortel heeft geschoten. Een blauweregen tegen een blinde muur. Brutalistische architectuur met veel te grote plantenbakken. En verder al het oude werk van de Franse architect Edouard François, waarin architectuur en natuur op onnavolgbare wijze in elkaar opgaan, elkaar inspireren, versterken, beïnvloeden. Subliem. Dat is iets anders dan dat ze elkaar willen zijn.

Marjolein van Eig is architect-directeur van BureauVanEig. Zowel in haar werk als in haar maandelijkse column verbindt ze eigentijdse opgaven met hun historische wortels. Ze is afstudeermentor aan de Academie van Bouwkunst, geeft regelmatig lezingen in binnen- en buitenland, en is architectlid van de Welstandcommissie in Rotterdam. Haar columns zijn gebundeld in het boek 'De Ruimtes'.

Trefwoorden

natuur column groene gevel marjolein van eig natuurinclusief ontwerpen

1	Vijf nominaties voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025 maandag, 1 september
2	Nominaties Woongebouw van het Jaar 2025 bekend woensdag, 3 september
3	Woontoren De Vrijheid door Atelier Kempe Thill in Bajeskwartier opgeleverd maandag, 1 september
4	Tweede prijs voor ontwerp Caruso St John, Ard de Vries & Donna van Milligen Bielke en SteenhuisMeurs bij tender Tilburgse spoorzone woensdag, 3 september
5	'Vakantiewoonbuurt' Happy Days wint Gemma Smid Architectuurprijs Zoetermeer 2025 dinsdag, 2 september

Gerelateerde nieuwsberichten

14 januari

11 maart

Achterblijvers op de bank

10 december 2024

Column

Words of wisdom

13 mei

Voorstellingsvermogen

12 november 2024

Stad aan het water

8 oktober 2024

Column

Architectuurkritiek

10 juni

Hoekjes, trapjes, hekjes

11 september 2024

Plaatsen waar u slaapt

9 juli 2024

Modern

14 mei 2024

Acht lessen rond de renovatie van sociale woningbouw

12 april 2024

De architect is op zoek naar liefde

10 april 2024

Lelijkste woonwijk

12 maart 2024

Ode aan Joost

13 februari 2024

Dagboek van een ruimtegebruiker

16 januari 2024

Laatste keer, echt

12 december 2023

De architect en de verkiezingen

14 november 2023

12 oktober 2023

12 september 2023

1 september 2023

13 juni 2023

Kolommen en vergankelijkheid

10 mei 2023

De uitstoot is nu

11 april 2023

Gaaf land

14 maart 2023

Een goede gebouwplint; wat is dat eigenlijk?

14 februari 2023

De andere kant

24 januari 2023

Het gebouw als kunstwerk

16 januari 2023

8 december 2022

8 november 2022

11 oktober 2022

13 september 2022

14 juni 2022

Wooncrisis én ambtenarencrisis

10 mei 2022

Dijkenhoge ambities

12 april 2022

Waarde en weerloos

8 maart 2022

Houtbouw hoeft er niet zo uit te zien

8 februari 2022

De reikwijdte van iemand

11 januari 2022

Gebouwde telmodellen

14 december 2021

Ode aan onze oude straat

9 november 2021

De glasparadox

14 september 2021

Huilen onder systeemplafonds

9 juni 2021

Architecten, verenigt u

11 mei 2021

Het raam mag niet open

13 april 2021

Nostalgie naar vooruitgangsdenken

9 maart 2021

Het leven in het trappenhuis

12 januari 2021

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Toren van Babel

Gesprek met Marjolein van Eig over hoogbouw en welstand

16 februari 2023

Andere nieuwsberichten

D66 wil stad bouwen in nieuwe polder tussen Amsterdam en Almere

Vandaag, 14:36

IJstad, zoals D66 de nieuwe stad voorlopig heeft genoemd, moet ruimte bieden aan 60.000 woningen.

's-Hertogenbosch selecteert acht ontwerpteams voor volgende ronde Citadelpoort

Vandaag, 13:31

In het gebied ten noorden van de Citadel wil de gemeente 185 tot 200 woningen bouwen, een nieuw onderkomen voor Design Museum Den Bosch realiseren en een ‘oeverpark’ aanleggen. Ook moet er een nieuwe Lage Diezebrug komen.

Tweede prijs voor ontwerp Caruso St John, Ard de Vries & Donna van Milligen Bielke en SteenhuisMeurs bij tender Tilburgse spoorzone

Vandaag, 10:00

Caruso St John, Ard de Vries & Donna van Milligen Bielke (ADVMB), SteenhuisMeurs eindigden onlangs op de tweede plaats bij een tender voor de Tilburgse Spoorzone.

Nominaties Woongebouw van het Jaar 2025 bekend

Vandaag, 09:00

Als onderdeel van de Architectenweb Awards 2025 wordt begin november de prijs voor Woongebouw van het Jaar 2025 uitgereikt. Uit de veertig inzendingen voor deze prijs heeft de jury vijf projecten genomineerd.

Energiekosten huishoudens Randstad lager dan in rest van het land

Vandaag, 12:27

In Groningen betaalt een gezin gemiddeld 105 euro meer per maand aan energie dan een vergelijkbaar huishouden in Utrecht.

ING en Rabobank stoppen 200 miljoen euro in Nationaal Warmtefonds

Gisteren, 11:58

Het fonds verwacht dat de bijdrage 12.500 huishoudens helpt bij het energiezuiniger maken van hun woning. Met een lening kunnen ze bijvoorbeeld een warmtepomp aanschaffen of hun vloeren isoleren.