Violette Schönberger
Copyright: Maarten van Haaff

Flex of fix?

26 april 2022, 9:00
Omdat de woningmarkt overkookt, het aantal acute woningzoekenden voortdurend stijgt en het reguliere planaanbod zich te traag ontwikkelt, staan bestuurders voor een monsterklus: hoe gaan ze de woningmarkt ooit vlottrekken? Steeds vaker valt in deze context een toverwoord dat de meest urgente woningzoekenden zou kunnen helpen: flexwonen. Maar wat is flexwonen precies en welke problemen lost het eigenlijk op?

Flexwonen betekent meestal bouwen met standaard modules via tijdelijke vergunningen in versnelde trajecten. Liefst op een braakliggend terrein dat in afwachting is van ‘echte' gebiedsontwikkeling. Want daar kan snel en goedkoop in eenvoudige rijen worden gebouwd en op termijn weer geruisloos worden gesloopt.

De intenties zijn mooi: woningen voor statushouders die geen kant op kunnen vanuit de AZC’s. Oekraïeners die niet in de reguliere asielprocedures passen maar wel acuut een huis nodig hebben. Studenten die anders nooit bij hun ouders wegkomen. Gescheiden echtelieden die niet meer onder een dak kunnen wonen. Voor hen is in het reguliere aanbod geen woning te vinden en vormt flexwonen een uitkomst. 

Hiermee lijkt de ideale tussenoplossing voor acuut benodigde vierkante meters te zijn gevonden. En vanwege de veronderstelde tijdelijkheid worden beslissingen over flexwonen dan ook vaak snel genomen. Maar is de noodzaak voor deze woningen wel zo van tijdelijke aard? We zien immers in de Nederlandse woonbehoeften een structurele verschuiving naar kortere bewoning. Het merendeel van de woningzoekenden bestaat uit een breed spectrum van ‘niet-gangbare’ huishoudens: alleenstaanden, samengestelde gezinnen, mensen die pas gescheiden zijn of wachten op gezinshereniging. Dat éne huis waar men de rest van het leven verblijft komt nauwelijks meer voor. Gemiddeld verhuist de Nederlander iedere zeven jaar; statistisch gezien woont het merendeel van de bevolking dus al ‘flex’.

Paradoxaal genoeg is de architectuur van flexwoningen allesbehalve flexibel. Aan standaard bouwunits kan vrijwel niets worden veranderd: woningen zijn niet samen te voegen, te splitsen of van indeling te veranderen. De flexdorpen die we nu bouwen kunnen zich ook niet geleidelijk transformeren tot een levendig onderdeel van de stad. De aanpasbaarheid betreft enkel het bestemmingsplan of de vergunningsprocedure, niet de gebouwde ruimtes. Wat we in de praktijk ‘flexwonen’ noemen is eigenlijk meer een vorm van acuut wonen.

Is dat werkelijk wat de beoogde doelgroepen nodig hebben? Een architectuur van tijdelijkheid die benadrukt dat de situatie zo gauw mogelijk moet worden verlaten? Heeft de flexwoner niet eerder behoefte aan een sterke omgeving om zich aan vast te klampen in die onbestendige periode in z’n leven? Bijvoorbeeld een solide gebouw dat rust uitstraalt, een inspirerend (stedelijk) landschap of publieke voorzieningen als oriëntatiepunten in de samenleving. Werkelijk flexibel bouwen veronderstelt een robuuste drager, vraag dat maar aan John Habraken of Yona Friedman.

Het ziet er naar uit dat de acute woningzoekende of de tijdelijke bewoner een blijvende doelgroep in de woningmarkt zal vormen. Onze huidige flexwoningen zijn misschien een snelle stap in een totaal vastgelopen woningmarkt, maar ze lossen niet de structurele vraag naar flexibele woonconcepten op. En daar moeten we beter over na gaan denken. Want voor je het weet verrijst straks aan de rand van iedere gemeente een gigantisch containerdorp, dat er zomaar een paar decennia blijft staan – simpelweg omdat de noodzaak blijft – maar zonder bewoners enige ruimtelijke kwaliteit te bieden.

De doelgroepen van flexwonen hebben recht op betere oplossingen. Robuuste dragers die de stad versterken en een flexibele inbouw die blijvend kan reageren op de steeds weer wisselende ruimtevraag.

Met dank aan Tim Peeters en Jan Nauta.


Violette Schönberger werkt als stedenbouwkundige voor de gemeente Rotterdam en geeft les aan de KULeuven en de Rotterdamse Academie van Bouwkunst. Zij schrijft over architectuur en stedenbouw op www.fromscratch.work. In 2019 won ze de Geert Bekaertprijs voor Architectuurkritiek.

Trefwoorden

violette schönberger containerwoningen flexwonen column tijdelijkheid

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

Meerstemmige geschiedenis en toekomst architectuur centraal tijdens symposium
22 november, 3:50

Tijdelijke woningen voor Oekraïense vluchtelingen en starters in Eemnes
22 november, 1:46

De Warren ontvangt Ammodo Architecture Award
22 november, 10:48

Een houten villa genesteld in het bos
21 november, 5:31

Reizend programma verkent opgaven stedelijke regio Breda en Tilburg
22 november, 4:34

Infrastructuur ‘piept en kraakt’, logistieke sector eist actie
22 november, 11:55

Bijleveld: houding raadsleden droeg niet bij aan imago Floriade
22 november, 9:35

Tekort aan grond blijft bouw sociale huurwoningen dwarszitten
21 november, 4:27

Tender voor woonblokken op twee van de laatste kavels Eenhoorngebied Amsterdam
21 november, 2:41

Woonbond stapt uit overleg over huren in sociale sector
20 november, 4:08
Ga naar het nieuws-archief
Violette SchönbergerArchitect
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
EeStairs | Design trappen - Balustrade - Ontwerp en constructie
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland BV
AGC Nederland Holding B.V.
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
Foreco Houtproducten
Wienerberger B.V.
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
IsoBouw Systems bv
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf Ceiling Solutions B.V.
Saint-Gobain Building Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Plastica Groep
Holonite B.V.
FALK®
Tata Steel Colorcoat®
Ontwerpers
Lidmaatschappen
Nieuwsbrieven
Specifier

Leveranciers
Lidmaatschappen
Adverteren

Architectenweb
Over ons
Contact

© 2002 - 2024 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan