Violette Schönberger

Post-covid

27 september 2022, 8:58

Na tweeënhalf jaar bluffen dat ik immuun ben, greep het virus mij toch in m’n kraag. En hoe. Ik was volledig lamgelegd. De dagen gleden aan me voorbij in een witte waas van slaap en koortsige gedachtenflarden. Vijf dagen isolatie is precies lang genoeg om er de blues van te krijgen en enkele doemscenario’s de revue te laten passeren. En precies kort genoeg om hoop te houden over de wereld ná covid. Een verslag uit quarantaine.

Dag 1
Vanachter het raam bekijk ik de Truman-Show-achtige ochtendtaferelen in onze straat, waar ik normaal gesproken zelf onderdeel van ben: dezelfde buren brengen dezelfde kinderen naar school en fietsen dezelfde routes. Ik zwaai mijn dochter uit en moet denken aan de eerste lockdown, toen bejaarden in verzorgingstehuizen achter glas hun laatste groet aan dierbaren brachten. Ik kan me nu geen grotere wreedheid voorstellen dan afscheid nemen van geliefden zonder fysiek contact. Leerde de pandemie ons niet dat lichamelijke nabijheid onvervangbaar is? Dat leven in isolatie in sommige gevallen meer schade toebrengt dan het virus zelf?

Dag 2
Wat als de komende decennia veel dodelijkere zoönosen onze leefwereld zullen teisteren en ons voortdurend opgesloten houden? Om een beetje grip op deze paniekgedachte te houden, herlas ik De fundamenten, een bundeling van drie essays die acteur en dichter Ramsey Nasr na het eerste coronajaar publiceerde. Het geeft een prachtig overzicht van de hoop en vrees die de pandemie had veroorzaakt. Van applaudiseren voor de zorg tot ministers uitmaken voor bloeddorstige kindervreters. Corona heeft de wereld gewezen op wat werkelijk belangrijk is, stelt Nasr: onderwijs, zorg, kunst, natuur. En nu is het zaak deze wake-up call serieus te nemen en eindelijk zorgvuldiger om te gaan met de planeet en elkaar. De fundamenten van ons bestaan mogen immers geen ornamenten worden.

Dag 3
Ik vraag me af of het denken over de post-covid-stad wel iets heeft opgeleverd. Zijn we rechtvaardiger gaan leven? Duurzamer? Al die veranderingen waarover we spraken, is daar iets van terecht gekomen? Zodra we weer mochten vliegen, stonden de rijen tot ver buiten Schiphol. Ik heb zelf nota bene voor het eerst van mijn leven een auto gekocht tijdens de pandemie. Niet om te delen, maar om te hebben. Persoonlijke principes buigen blijkbaar voor comfort. Doe mij maar een sterke overheid om me een beetje te helpen met m’n principes.

Dag 4
Maar toch. Als ik rondkijk in ons vakgebied, dan is er misschien wel meer reden tot hoop dan tot vrees. Het debat over de toekomst van de stad wordt steeds integraler, steeds inclusiever. Corona heeft wel degelijk geleid tot fundamentele gewetensvragen. Wanneer is de groei van een stad gezond voor de gemeenschap en wanneer slaat het door naar ongezonde wildgroei? Wat is een rechtvaardige stad en hoe kunnen ruimtelijke oplossingen bijdragen aan een gezondere leefomgeving? Kun je verdichten en vergroenen tegelijk? Is de nabijheid van veel nieuwe buren juist goed tegen de eenzaamheid of raakt er een buurtgevoel verloren in het metropolitane ideaal van verdichting? De hedendaagse stedenbouw stelt zichzelf misschien wel meer gewetensvragen dan ooit. Stedenbouw is milder dan ooit.

Dag 5
Hoe ziet de post-covid stad er uit? Afgelopen zomer stond ik in het Italiaanse Urbino voor het bekende schilderij De ideale stad, dat in ieder kunstgeschiedenisboek het begin van de Reanaissance markeert. Het is een prachtig paneel dat in centraal perspectief een stedelijke ruimte toont volgens de ideale architectonische principes van die tijd. Maar er is geen mens te zien. En geen boom. En geen vogel. Geen kunstenaar zou zich in de 21^e eeuw eraan wagen dit een ideale stad te noemen. Het ontwerp van onze hedendaagse steden draait niet alleen om ruimtelijke proporties, maar om de bewoners en hun relatie met de aarde, de natuur en elkaar. De inzichten van twee jaar leven met corona laten zich uitstekend vertalen in stedenbouwkundige ontwerpen voor de toekomst. Het is zaak om die fundamentele inzichten scherp te stellen en vast te houden: rechtvaardigheid, duurzaamheid en menselijke nabijheid. Mijn post-covid stad komt eraan.

Violette Schönberger werkt als stedenbouwkundige voor de gemeente Rotterdam en geeft les aan de KULeuven en de Rotterdamse Academie van Bouwkunst. Zij schrijft over architectuur en stedenbouw op www.fromscratch.work. In 2019 won ze de Geert Bekaertprijs voor Architectuurkritiek.

Trefwoorden

column violette schönberger coronacrisis post-covid

1	EGM architecten over uitwerking ontwerp Fenix: “Het was echt teamwork” woensdag, 16 juli
2	CO2-gestuurd ontwerpen is efficiënt ontwerpen. Levert dat ruimtelijk nog wat op? Jazeker! dinsdag, 15 juli
3	Aquon – transparant laboratorium met in houten hart plek voor ontmoeting dinsdag, 15 juli
4	ASML op schema voor uitbreiding in Eindhoven woensdag, 16 juli
5	Benthem Crouwel en Snøhetta geven eerste indruk van Huis van Cultuur en Bestuur Eemsdelta maandag, 14 juli

Gerelateerde nieuwsberichten

2023 in tien columns door Violette Schönberger

28 december 2023

25 april 2023

23 mei 2023

27 juni 2023

26 september 2023

24 oktober 2023

Berichten uit de bubble

28 november 2023

Toekomstdenken

22 december 2023

Grote plannen, met af en toe een grap

30 januari 2024

Achter de muur

27 februari 2024

Onverwachte ontmoetingen en veilige routines

26 maart 2024

Verloting van vijf exemplaren van Paradijs van Imperfectie

10 april 2024

Mid-rise Milaan

23 april 2024

Lang leve het leegstandsbeheer!

28 mei 2024

Engagement revisited

25 juni 2024

Aftiteling van architectuur

24 september 2024

22 oktober 2024

19 december 2024

28 juni 2022

24 mei 2022

26 april 2022

22 maart 2022

22 februari 2022

25 januari 2022

De postkapitalistische stad

23 december 2021

Burgerraad ruimtelijke ordening

23 november 2021

26 oktober 2021

28 september 2021

22 juni 2021

25 mei 2021

28 april 2021

Bouwen voor de lang-heid

23 maart 2021

Het feest der ontregeling

23 februari 2021

Kosmische stedenbouw

26 januari 2021

Van de olifant en de muis

25 oktober 2022

Acht miljard daken

22 november 2022

Grondrecht

20 december 2022

Het mogelijke of het juiste

31 januari 2023

Boodschappenlijstje

28 februari 2023

Fantastisch

28 maart 2023

Langs het hek

26 november 2024

2022 in tien columns door Violette Schönberger

30 december 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

VORM ontwikkelt laatste twee kavels Eenhoorngebied Amsterdam

Gisteren, 14:24

Op de kavels worden onder de projectnaam Portico twee bouwblokken met in totaal 88 woningen gerealiseerd. Marcel Lok_Architect en Studio Blad (landschap) zijn verantwoordelijk voor het ontwerp.

Multifunctioneel gebouw Floating Gardens in Sloterdijk biedt plek aan woningen en een IKC

Gisteren, 12:18

In het gebouw zijn 192 appartementen en een IKC ondergebracht. Het gebouw en de woningen zijn ontworpen door Orange Architects, Bureau Rowin Petersma ontwierp de ‘alles-in-één-school’.

Architectenweb Sportzomer: Vincent van Heesch is een fanatiek tennisser

Gisteren, 09:15

Architectenweb interviewt deze zomer architecten die naast hun werk fanatiek sporten of een bijzondere sport beoefenen. In de tweede aflevering spreken we met Vincent van Heesch, die vaak op de tennisbaan is te vinden.

Powerhouse Company presenteert opgeleverde woontoren Nelson in Arnhem

16 juli, 11:46

Aan de voet van de Nelson Mandelabrug in Arnhem is woontoren Nelson opgeleverd. De door Powerhouse Company ontworpen diamantvormige toren biedt plek aan 93 woningen.

Provincie komt bij BAM en SPIE uit voor onderhoud aan Zeelandbrug

Gisteren, 13:39

Zeeland opende de aanbesteding in januari, maar geen partij meldde zich voor de klus.

Meerderheid Limburgers houdt rekening met nieuwe overstromingen

Gisteren, 10:35

Bijna driekwart van de Limburgers denkt dat hun provincie de komende vijf jaar weer te maken krijgt met wateroverlast zoals overstromingen en stortbuien.

ASML op schema voor uitbreiding in Eindhoven

16 juli, 12:31

Het concern heeft in Eindhoven grond gekocht en wil begin 2026 starten met de bouwwerkzaamheden.

Organisaties: compensatie natuur Maasvlakte II onvoldoende

16 juli, 9:17

Zeven natuurorganisaties stapten in 2022 naar de rechter om het kabinet te dwingen de natuur te herstellen in een Europees beschermd natuurgebied voor de kust van Zeeland en Zuid-Holland.