Violette Schönberger
Copyright: Maarten van Haaff

Bouwen voor de lang-heid

23 maart 2021, 9:15
In mijn jeugd passeerden we iedere zomer de kathedraal van Laon – niet te missen vanaf de snelweg naar het zuiden. Al bijna duizend jaar staat hij daar te schitteren op een heuvel langs de A26 in Noord-Frankrijk. In al die eeuwen is het omringende landschap ingrijpend veranderd. De steenhouwers hadden zich indertijd geen voorstelling kunnen maken van een auto, een elektriciteitsmast of een snelheid van 130 kilometer per uur. Maar dat hun werk na bijna duizend jaar nog altijd dagelijks door vele passanten zou worden bewonderd, is iets wat ze wellicht wel voor ogen hadden. Een kathedraal bouw je immers voor de eeuwigheid.

Wie bouwt er tegenwoordig nog voor de eeuwigheid? We hebben waterwerken die het land voor altijd moeten beschermen, er zijn stratenplannen, snelwegen en metrobuizen waarvan niemand zich kan voorstellen dat ze ooit nog worden weggehaald, en we kennen het poëtische fenomeen van begraafplaatsen met eeuwig grafrecht. Maar voor nieuwe gebouwen lijkt die claim pathetisch of absurd. Een exploitatietermijn van vijftig jaar is zo’n beetje de planningshorizon. Bovendien kleeft er voor de moderne mens iets ingewikkelds aan die eeuwigheidsgedachte: het lijkt meer iets voor dictators, godsdienstwaanzinnigen en andere fanatici. Naar hedendaagse maatstaven waren de middeleeuwse kathedralenbouwers natuurlijk extremisten, met hun heksenverbrandingen, kruistochten en feodale onderdrukking. En was het niet Albert Speer die graag de ruïnes van de toekomst wilde maken?

In de moderne democratie houden we dan ook meer van tijdelijkheid, een begrip zo lang als het kort is en zo rekbaar als nodig. Tijdelijk staat voor wendbaar, creatief, circulair en overal hijskranen: Yona Friedman, Cedric Price. Aan de hand van begrippen als placemaking of experiment worden allerlei plekken ingericht voor de tijdelijkheid, met dito huurprijzen, doelgroepen en bestemmingsplannen. Nu is er veel voor te zeggen om via snelle beslissingen en korte klappen een gebied nieuw leven in te blazen en heel wat tijdelijke invullingen hebben inspirerende plekken opgeleverd. Maar het kan ook verkeerd uitpakken. Regelmatig wordt tijdelijkheid niet ingezet als middel voor permanente creativiteit of voor onderzoek naar vernieuwende ontwikkelmethoden, maar uit een soort gemakzucht. De tijdelijke woonwijk voor arbeidsmigranten en spoedzoekers, het tijdelijke weiland vol zonnepanelen, tijdelijke kunstenaars voor de gezelligheid. Dat soort semicreatieve inpassingen zijn niet bedoeld om iets van te leren of om een ruimtelijk vraagstuk structureel op te lossen, maar om een werkelijke beslissing uit te stellen. Tijdelijkheid als voorwendsel voor vrijblijvendheid.

Maar een land dat groeit naar twintig miljoen inwoners, dat aan de vooravond staat van een compleet andere omgang met energiebronnen en waar het water nog altijd aan de lippen kan staan, heeft iets anders nodig dan deeloplossingen op de korte termijn. De vraagstukken van Nederland vragen om robuuste plannen voor de toekomst. In de ontwerpwereld klinkt daarom volkomen terecht steeds vaker de roep om de terugkeer van het ministerie van VROM, om een ruimtelijke toekomstvisie voor Nederland. Daarvoor zijn in ieder geval een gedeeld gevoel van urgentie en politieke slagkracht nodig. Maar is dat genoeg? Misschien is er nog iets anders nodig voor dergelijke langetermijnstrategieën en -plannen: een mentaliteit zoals die van de middeleeuwse steenhouwer. Het willen bouwen voor Iemand of Iets dat groter is dan het eigen belang en dat de korte en middellange termijn ver overstijgt. Ondanks het besef dat niets zo veranderlijk is als de toekomst, bouwen met de inzet van eeuwigheid. En als dat begrip te beladen is, laten we dan zoeken naar een overtuiging voor de zeer-lange-termijn. Laten we bouwen voor de lang-heid.


Violette Schönberger werkt als stedenbouwkundige voor de gemeente Rotterdam en geeft les aan de KULeuven en de Rotterdamse Academie van Bouwkunst. Zij schrijft over architectuur en stedenbouw op www.fromscratch.work. In 2019 won ze de Geert Bekaertprijs voor Architectuurkritiek.

Trefwoorden

ministerie van vrom kathedraal violette schönberger eeuwigheid column langheid

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

Realisatie woningbouwproject INCK in Eindhoven aanstaande
1 uur geleden

Rotterdam presenteert definitief ontwerp voor verbouwing Boijmans van Beuningen
Gisteren, 14:54

Carlijn Kingma biedt voorproef nieuw werk in kunstgalerie Brutus
Gisteren, 13:42

Oude werkplaats Rotterdamse haven getransformeerd tot 'basecamp' logistiek bedrijf
Gisteren, 11:39

Aanbesteding voor nieuw windmolenpark op zee krijgt nul reacties
1 uur geleden

FNV en aannemers: schrappen ID-pas bouwplaatsen is onbegrijpelijk
3 uur geleden

Overijssel start met eigen aanpak rond kwetsbare natuur
Gisteren, 15:28

Geschiedenis en betekenis Het Scheepvaarthuis belicht in boek
29 oktober, 4:15

Brabant wijzigt stikstofbeleid: boer aan zet voor minder uitstoot

29 oktober, 1:17

Klimaatorganisatie VN ziet meeste landen dralen
28 oktober, 2:21
Ga naar het nieuws-archief
Violette SchönbergerArchitect
ATAG Nederland
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Kingspan Light & Air
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
Houthandel van Dam
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
wienerberger
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
BEWI IsoBouw
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf B.V.
Saint-Gobain Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
VOLA Nederland BV
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Holonite B.V.
AXOR + hansgrohe
Tata Steel Colorcoat®
Ontwerpers
Lidmaatschappen
Nieuwsbrieven
Leveranciers
Lidmaatschappen
Adverteren

Architectenweb
Over ons
Contact

© 2002 - 2025 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan