Jan Peter Wingender

De Friese Elf Steden

19 juni 2024, 9:00

In een zevendelige, wekelijkse serie columns reflecteert architect Jan Peter Wingender op de rol van de cao als zakelijke en professionele basis voor architecten en architectenbureaus. In dit zesde deel constateert hij dat een goede beoefening van het architectenvak permanente kennisontwikkeling vereist. In de wet, en de cao, zijn voor die bijscholing ook uren vastgesteld. Waarom is in het Architectenregister over die bijscholing dan niets terug te vinden?

Architectuur is een kennisintensief vakgebied. In mijn eigen praktijk zie ik dat de randvoorwaarden en de manier waarop ontwerpen tot stand komen in hoog tempo veranderen. Digitalisering heeft een enorme vlucht genomen met het maken van complexe Building Information Models. De vervolgstap met parametrisch ontwerpen en AI staat al op de stoep. Na het gelijktrekken van de gemeentelijke bouwverordeningen in 1992 in het Bouwbesluit, met nieuwe versies in 2003 en 2012, is recent het Besluit Bouwwerken Leefomgeving ingevoerd. Van de introductie van EPC-eisen in de jaren ‘90 zijn we stapsgewijs naar BENG gegaan. Met de MPG gaan we dezelfde weg op en Carbon-Based Design dient zich aan als het nieuwe normaal. En dan zijn onze gebouwen ook nog eens Paris-Proof én BREEAM en WELL gecertificeerd.

Om ons vak uit te oefenen is permanente kennisontwikkeling een absolute voorwaarde geworden. Opdrachtgevers zien dat ook en uiten zich al vaker kritisch over het achterblijvende kennisniveau bij architecten. Leuke creatieve types, maar weten net te weinig van de hoed en de rand, zie je ze denken. Met verhalen en wat ervaring redden we het echt niet meer; we moeten met regelmaat terug de schoolbanken in. Het is daarom terecht dat de cao in artikel 31 en 32 verplichtend 35 ontwikkeluren per jaar voorschrijft. Voor architecten geldt dat zij zich sowieso verplicht moeten bijscholen. De Wet op de Architectentitel schrijft in artikel 27a een schamele 16 uur voor en in artikel 27aa staat dat we zelf onze opdrachtgevers moeten informeren over onze opleidingen, onze verzekering en over de DNR.

Artikel 27a
Lid 1. Behoudens het tweede lid is een persoon die is ingeschreven in het register gehouden om door middel van bij- en nascholing de ontwikkelingen op zijn vakgebied bij te houden in ten minste 16 uur per jaar.
Lid 2. Een persoon die is ingeschreven in het register is niet gehouden tot bij- en nascholing, indien hij:
a. is ingeschreven als dienstverrichter, of
b. op diens verzoek in het register wordt aangemerkt als niet beroepsmatig actief.
Lid 3. Het bureau (architectenregister) kan kwalitatieve beleidsregels vaststellen ter zake van passende bij- en nascholing.

Artikel 27aa
Degene die is ingeschreven in het register informeert de persoon die hem een offerte vraagt over zijn relevante deskundigheid en vakbekwaamheid, met inbegrip van zijn bij- en nascholingsactiviteiten, de dekking van de door hem te verrichten werkzaamheden door een beroepsaansprakelijkheidsverzekering, diens rechten en plichten jegens hem als opdrachtgever en de borging daarvan, alsmede over diens rechten en plichten jegens een derde, ingeval die derde het werk heeft ontworpen waarop de offerte betrekking heeft of werkzaamheden heeft gestaakt die blijkens de offerte dienen te worden hervat.

Ik neem die wettelijke verplichting serieus en vul elk jaar op de website van het Architectenregister mijn na- en bijscholingsuren in. Van cursussen, informatiebijeenkomsten tot excursies en lezingen; alles voer ik nauwkeurig in. Elk jaar ontvang ik ook een verklaring van het Architectenregister. Hierin staat dat ik ingeschreven sta in het Architectenregister onder registratienummer: 1.931109.005. Tot mijn verbazing staat er niet bij vermeld dat ik ook heb voldaan aan de wettelijke eis uit Artikel 27a.1 met betrekking tot mijn bij- en nascholing. Ondanks mijn plichtsgetrouw invullen daarvan. Het Architectenregister verstrekt dus eigenlijk een halve verklaring. En met die verklaring wordt wel de suggestie gewekt dat ik aan alle eisen van de Wet op de Architectentitel voldoe, simpelweg omdat ik ingeschreven sta; dus ook die van de verplichte nascholing.

Op hun website wordt mij duidelijk dat het Architectenregister de verantwoordelijkheid bij de architecten zelf legt. Zij controleren dus niet of je hebt voldaan aan de wettelijke eis voor nascholing. Ik heb regelmatig aan collega’s gevraagd of zij ook hun uren registreren bij het register. Verbazing valt mij dan ten deel. Hoezo, is dat nodig dan? Het register maant blijkbaar niemand aan om de uren op te geven. Daarnaast heb ik ook nog nooit gehoord dat de actieve registratie van een architect door het Architectenregister is omgezet in een inactieve registratie, omdat zij of hij niet heeft voldaan aan de wettelijke verplichting tot nascholing. Dat zou toch wat zijn.

Hiermee bewijzen we onszelf geen dienst. Het is alsof we lid zijn van de Vereniging de Friese Elf Steden. Je betaalt keurig je jaarlijkse contributie in de hoop dat je, als het een keer zo ver is, de tocht der tochten mag schaatsen. Het maakt niet uit of je je techniek en conditie in de jaren daarna een beetje op peil hebt gehouden. Dat is allemaal leuk en aardig voor een vrijetijdssport, maar als een professioneel vakgebied met titelbescherming moeten we hier ver van blijven.

Het is belangrijk dat het register actief gaat sturen, en ook de mogelijkheid krijgt om te handhaven op de wettelijke verplichting tot bijscholing en nascholing. Het begint ermee om op de verklaring van inschrijving ook expliciet te vermelden dat een architect aan de eis tot bij- en nascholing heeft voldaan. Het is daarnaast ook de hoogste tijd dat het register gebruik gaat maken van de mogelijkheid die lid 3 van artikel 27a biedt om inhoudelijke eisen te stellen. Voorlopig houden we ons vast aan de ‘regeling bij- en nascholing architecten’ maar die is zo ruim gesteld dat je het nauwelijks eisen kunt noemen. Bij- en nascholing is een serieuze zaak en is een signaal naar onszelf en naar onze opdrachtgevers dat we onze professionaliteit en het kennisintensieve karakter van ons vak serieus nemen.

Ondertussen kan ik mijn jaarlijkse optreden als Sinterklaas blijven opvoeren als vaardigheidstraining ‘presenteren met overtuiging’ om mijn architectentitel te behouden.

Gek hè, dat we niet serieus worden genomen?

Noot: Regeling na- en bijscholing architecten

De complete serie: Gehospitaliseerd vakgebied, De bodem, Ontwijken, Vinkje, Blauwe ogen, De Friese Elf Steden en Pygmalion.

Jan Peter Wingender is architect en partner van Office Winhov. Jan Peter geeft regelmatig lezingen in binnen- en buitenland, is redactielid van de lezingenreeks ‘Design by thinking of...’ en redacteur van ‘Local Heroes'. Daarnaast is hij gebiedssupervisor voor de gemeente Amsterdam en bestuurslid van de BNA.

Trefwoorden

architectenregister bijscholing column jan peter wingender

1	Dynamisch wolkenplafond leidt reizigers naar hun Eurostar-trein donderdag, 13 februari
2	Nobel I eerste opgeleverde gebouw binnen herontwikkeling terrein UZ Gent donderdag, 13 februari
3	Maarten van Kesteren architecten transformeert een jaren 60-villa tot passiefwoning woensdag, 12 februari
4	Woonin selecteert Heijmans voor bouw 190 betaalbare huurwoningen in Utrecht dinsdag, 11 februari
5	OZ ontwerpt eigen 'lowtech'-kantoor in Buiksloterham woensdag, 12 februari

Gerelateerde nieuwsberichten

13 juni 2024

27 juni 2024

6 juni 2024

30 mei 2024

23 mei 2024

Zeven columns door Jan Peter Wingender over de cao als basis voor de architectenbranche

4 juli 2024

Gehospitaliseerd vakgebied

16 mei 2024

Wingender: ‘Als de cao zijn algemene geldigheid verliest, dan zakt de hele Nederlandse architectenmarkt in elkaar’

1 februari 2024

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Gesprek met Oana Bogdan en Jan Peter Wingender over de lage honoraria in België en de wankele cao in Nederland

1 februari 2024

Andere nieuwsberichten

Nieuwe Instituut organiseert tentoonstelling over Ma Yansong en MAD Architects

13 februari, 4:47

Op 17 mei opent in het Nieuwe Instituut een tentoonstelling over het werk van de Chinese architect Ma Yansong en zijn bureau MAD Architects. In de expositie wordt het twintig jaar omspannende oeuvre van de wereldwijd geroemde architect belicht.

Dynamisch wolkenplafond leidt reizigers naar hun Eurostar-trein

13 februari, 3:45

Afgelopen maandag is het eerste deel van de wachtruimte van de nieuwe Eurostar-terminal in station Amsterdam Centraal geopend. De door Superimpose Architecture en ZJA ontworpen terminal bevindt zich in de voormalige Amstelpassage.

Kinderdagverblijf met duurzaam karakter en natuurlijke uitstraling

13 februari, 1:11

In opdracht van Kosmo, een aanbieder van kinderopvang in Overijssel en Gelderland, ontwierp Nijhoff Architecten een nieuw kinderdagverblijf in Wierden. Het gebouw, gerealiseerd door Tala, bestaat grotendeels uit hout en andere biobased materialen.