Jan Peter Wingender

Gehospitaliseerd vakgebied

16 mei 2024, 9:00

In een zevendelige, wekelijkse serie columns reflecteert architect Jan Peter Wingender op de rol van de cao als zakelijke en professionele basis voor architecten en architectenbureaus. Het eerste deel vormt de inleiding op de serie.

"Hoe de architectuur uit haar eigen beleid verdween", vat Kirsten Schipper het samen in haar proefschrift over de opkomst en ondergang van het Nederlandse architectuurbeleid. Vanaf de jaren ‘80 van de vorige eeuw ontstond op de grens van ruimtelijk en cultureel beleid een stevig architectuurbeleid. Architectuur werd deel van nationale en lokale cultuurpolitiek, wat resulteerde in een ongekende bloeiperiode voor de Nederlandse architectuur, en bracht veel goeds voor een generatie architecten. In 2013 kwam daar abrupt een einde aan en bleef de Nederlandse architectuur verweesd achter. Slecht in staat om voor zichzelf te zorgen.

In januari dit jaar sprak ik samen met architect Oana Bogdan over de zakelijke randvoorwaarden waaronder architecten hun werk doen. Dat werd een ontnuchterend gesprek over de situatie in België, waar jonge, voornamelijk vrouwelijke architecten vroegtijdig het vak verlaten, omdat ze er niet van kunnen leven. Oplopende verantwoordelijkheden en juridisering gekoppeld aan een race naar de bodem in honoraria vormen een neerwaartse spiraal die maar moeilijk te stoppen lijkt. Het gesprek deed mij beseffen dat een aantal basale zaken in Nederland niet eens zo slecht geregeld zijn, maar dat wij als architecten ons daar onvoldoende van bewust lijken te zijn. We leunen achterover en kijken liever naar anderen als het erop aankomt om die zakelijke basis op orde te houden en de werkomstandigheden te verbeteren. Gehospitaliseerd als we zijn.

Sinds we 10 jaar geleden uit ons warme bed zijn gevallen, worstelt het vakgebied met zichzelf. We missen onze culturele heldenstatus en vragen ons af wie er nog iets doet voor architecten en de architectuur. Waar is het NAi gebleven? Wat is met Architectuur Lokaal gebeurt? Wat is de rol van de Rijksbouwmeester? En waarom doet de BNA er niets aan?

Vooral dat kijken naar de BNA is symptomatisch. Architecten spreken over de BNA alsof het een instituut is dat naast de architecten staat, maar de BNA is toch echt van ons als architecten zelf. Zijn we dan echt vergeten dat we gewoon naar onszelf moeten kijken? Ik heb de BNA ook niet altijd doorgrond in wat ze allemaal doet, maar ik houd er een darwinistische benadering op na: het is de enige van al die instituten die heeft overleefd.

De enige die voor ons als architecten en voor de architectuur gaat zorgen, zijn wij als architecten zelf. Daar komt voorlopig ook geen architectuurbeleid meer bij kijken. En wachten heeft geen zin. Als architecten moeten we in de positie komen om een wezenlijke bijdrage te leveren aan de maatschappelijke en ruimtelijke problemen waarvoor we staan. Daarvoor moeten we als eerste onze zakelijke basis, bijvoorbeeld in de vorm van de cao, de DNR en onze titelbescherming, op orde houden en verbeteren. Die basis is te wankel geworden en we benutten de mogelijkheden onvoldoende. Het is nu echt aan onszelf; collectief, kritisch en gericht op actie. En solidair, zoals Oana in ons gesprek nog toevoegde. Gelijk heeft ze.

De complete serie: Gehospitaliseerd vakgebied, De bodem, Ontwijken, Vinkje, Blauwe ogen, De Friese Elf Steden en Pygmalion.

Jan Peter Wingender is architect en partner van Office Winhov. Jan Peter geeft regelmatig lezingen in binnen- en buitenland, is redactielid van de lezingenreeks ‘Design by thinking of...’ en redacteur van ‘Local Heroes'. Daarnaast is hij gebiedssupervisor voor de gemeente Amsterdam en bestuurslid van de BNA.

Trefwoorden

vakgemeenschap jan peter wingender vakgebied cao column

1	Wooncomplex in zilver en goud voor Rotterdamse Wilhelminapier maandag, 24 maart
2	Start verbouwing van monumentale toren aan Coolsingel Rotterdam woensdag, 26 maart
3	Buiksloterham – stedenbouw volgens Cityplot concept krijgt vorm woensdag, 26 maart
4	Bouw van Schoemaker Toren in Delft gestart maandag, 24 maart
5	De Witte Panden in Rotterdam Noord – een tweede leven voor jaren 80-architectuur maandag, 24 maart

Gerelateerde nieuwsberichten

Wingender: ‘Als de cao zijn algemene geldigheid verliest, dan zakt de hele Nederlandse architectenmarkt in elkaar’

1 februari 2024

23 mei 2024

30 mei 2024

6 juni 2024

13 juni 2024

19 juni 2024

Paneldiscussie: oplossing werkdruk ligt bij opdrachtgevers én architecten

26 juni 2024

Pygmalion

27 juni 2024

Zeven columns door Jan Peter Wingender over de cao als basis voor de architectenbranche

4 juli 2024

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Gesprek met Oana Bogdan en Jan Peter Wingender over de lage honoraria in België en de wankele cao in Nederland

1 februari 2024

Andere nieuwsberichten

Beschut wonen in een coulissenlandschap

28 maart, 9:30

Net buiten een dorp in De Peel wordt een nieuw landgoed ontwikkeld, waarin besloten landschapskamers ontstaan. In een van deze landschapskamers ligt een familiehuis, ontworpen door HilberinkBosch architecten in opdracht van de familie.

Space Encounters ontwerpt ShowDepot voor collectie De.Groen aan haven in Arnhem

27 maart, 3:43

Net voorbij het punt dat de IJssel zich afsplitst van de Rijn, ligt een lang havenbekken met daarachter Industriepark Kleefse Waard (IPKW). Aan de kade daar verrijst komend jaar een hybride van tentoonstellingsruimte en depot voor collectie De.Groen.

Strategische visie van MVRDV voor ‘kwaliteitssprong’ Roosendaal

27 maart, 2:05

De gemeenteraad van Roosendaal heeft op 17 maart RSD40 goedgekeurd, een strategische toekomstvisie tot 2040 voor de stad, dorpen en buitengebieden van de gemeente. Dit plan is ontwikkeld door een team onder leiding van MVRDV.

Nieuwe Bibliotheek Bonaire ademt couleur locale

27 maart, 11:28

Toegankelijk, uitnodigend en vol lokale inspiratie: de langverwachte community library van Bonaire heeft deze maand officieel de deuren geopend. Het ontwerp van het Groningse bureau includi geeft kleur en warmte aan deze huisvesting.

Wateroverlast en bodemdaling kunnen woningbouw bedreigen

27 maart, 10:36

Het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) deed onderzoek naar de gevolgen van bodemdaling en wateroverlast in gebieden waar gebouwd kan worden.

Organisaties willen sneller actie van politiek in stikstofcrisis

27 maart, 10:02

Verschillende organisaties vinden dat het kabinet nu echt vaart moet maken met het aanpakken van de stikstofcrisis.

Kampen begint kort geding tegen Enexis om aansluiting schoolgebouw

26 maart, 10:56

De gemeente Kampen spant een kort geding aan tegen netbeheerder Enexis omdat die een nieuw duurzaam Kindcentrum niet zou kunnen aansluiten op het stroomnet.

Ballast Nedam ziet nettowinst en omzet stijgen

25 maart, 4:37

Ballast Nedam zag de nettowinst vorig jaar verdrievoudigen tot 74 miljoen euro. De omzet steeg licht tot 1,2 miljard euro.

Provincies willen drinkwaterbesparing in nieuwe huizen

25 maart, 10:02

Provincies vragen om regels die ervoor moeten zorgen dat bij de bouw en renovatie van huizen waterbesparende technieken worden toegepast.

Parijs stemt voor autovrij maken van 500 straten

24 maart, 10:30

Parijzenaars hebben er in een referendum voor gestemd om vijfhonderd straten in de stad af te sluiten voor auto’s. Slechts 4% van de stemgerechtigden bracht een stem uit.

Ga naar het nieuws-archief