Jan Peter Wingender

Gehospitaliseerd vakgebied

16 mei 2024, 9:00

In een zevendelige, wekelijkse serie columns reflecteert architect Jan Peter Wingender op de rol van de cao als zakelijke en professionele basis voor architecten en architectenbureaus. Het eerste deel vormt de inleiding op de serie.

"Hoe de architectuur uit haar eigen beleid verdween", vat Kirsten Schipper het samen in haar proefschrift over de opkomst en ondergang van het Nederlandse architectuurbeleid. Vanaf de jaren ‘80 van de vorige eeuw ontstond op de grens van ruimtelijk en cultureel beleid een stevig architectuurbeleid. Architectuur werd deel van nationale en lokale cultuurpolitiek, wat resulteerde in een ongekende bloeiperiode voor de Nederlandse architectuur, en bracht veel goeds voor een generatie architecten. In 2013 kwam daar abrupt een einde aan en bleef de Nederlandse architectuur verweesd achter. Slecht in staat om voor zichzelf te zorgen.

In januari dit jaar sprak ik samen met architect Oana Bogdan over de zakelijke randvoorwaarden waaronder architecten hun werk doen. Dat werd een ontnuchterend gesprek over de situatie in België, waar jonge, voornamelijk vrouwelijke architecten vroegtijdig het vak verlaten, omdat ze er niet van kunnen leven. Oplopende verantwoordelijkheden en juridisering gekoppeld aan een race naar de bodem in honoraria vormen een neerwaartse spiraal die maar moeilijk te stoppen lijkt. Het gesprek deed mij beseffen dat een aantal basale zaken in Nederland niet eens zo slecht geregeld zijn, maar dat wij als architecten ons daar onvoldoende van bewust lijken te zijn. We leunen achterover en kijken liever naar anderen als het erop aankomt om die zakelijke basis op orde te houden en de werkomstandigheden te verbeteren. Gehospitaliseerd als we zijn.

Sinds we 10 jaar geleden uit ons warme bed zijn gevallen, worstelt het vakgebied met zichzelf. We missen onze culturele heldenstatus en vragen ons af wie er nog iets doet voor architecten en de architectuur. Waar is het NAi gebleven? Wat is met Architectuur Lokaal gebeurt? Wat is de rol van de Rijksbouwmeester? En waarom doet de BNA er niets aan?

Vooral dat kijken naar de BNA is symptomatisch. Architecten spreken over de BNA alsof het een instituut is dat naast de architecten staat, maar de BNA is toch echt van ons als architecten zelf. Zijn we dan echt vergeten dat we gewoon naar onszelf moeten kijken? Ik heb de BNA ook niet altijd doorgrond in wat ze allemaal doet, maar ik houd er een darwinistische benadering op na: het is de enige van al die instituten die heeft overleefd.

De enige die voor ons als architecten en voor de architectuur gaat zorgen, zijn wij als architecten zelf. Daar komt voorlopig ook geen architectuurbeleid meer bij kijken. En wachten heeft geen zin. Als architecten moeten we in de positie komen om een wezenlijke bijdrage te leveren aan de maatschappelijke en ruimtelijke problemen waarvoor we staan. Daarvoor moeten we als eerste onze zakelijke basis, bijvoorbeeld in de vorm van de cao, de DNR en onze titelbescherming, op orde houden en verbeteren. Die basis is te wankel geworden en we benutten de mogelijkheden onvoldoende. Het is nu echt aan onszelf; collectief, kritisch en gericht op actie. En solidair, zoals Oana in ons gesprek nog toevoegde. Gelijk heeft ze.

De complete serie: Gehospitaliseerd vakgebied, De bodem, Ontwijken, Vinkje, Blauwe ogen, De Friese Elf Steden en Pygmalion.

Jan Peter Wingender is architect en partner van Office Winhov. Jan Peter geeft regelmatig lezingen in binnen- en buitenland, is redactielid van de lezingenreeks ‘Design by thinking of...’ en redacteur van ‘Local Heroes'. Daarnaast is hij gebiedssupervisor voor de gemeente Amsterdam en bestuurslid van de BNA.

Trefwoorden

vakgemeenschap jan peter wingender vakgebied cao column

1	EGM architecten over uitwerking ontwerp Fenix: “Het was echt teamwork” woensdag, 16 juli
2	ASML op schema voor uitbreiding in Eindhoven woensdag, 16 juli
3	CO2-gestuurd ontwerpen is efficiënt ontwerpen. Levert dat ruimtelijk nog wat op? Jazeker! dinsdag, 15 juli
4	Aquon – transparant laboratorium met in houten hart plek voor ontmoeting dinsdag, 15 juli
5	Benthem Crouwel en Snøhetta geven eerste indruk van Huis van Cultuur en Bestuur Eemsdelta maandag, 14 juli

Gerelateerde nieuwsberichten

Wingender: ‘Als de cao zijn algemene geldigheid verliest, dan zakt de hele Nederlandse architectenmarkt in elkaar’

1 februari 2024

23 mei 2024

30 mei 2024

6 juni 2024

13 juni 2024

19 juni 2024

Paneldiscussie: oplossing werkdruk ligt bij opdrachtgevers én architecten

26 juni 2024

Pygmalion

27 juni 2024

Zeven columns door Jan Peter Wingender over de cao als basis voor de architectenbranche

4 juli 2024

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Gesprek met Oana Bogdan en Jan Peter Wingender over de lage honoraria in België en de wankele cao in Nederland

1 februari 2024

Andere nieuwsberichten

Stedenbouwkundig structuurontwerp voor Blok III in Sloterdijk I Zuid goedgekeurd

Gisteren, 13:30

In opdracht van een breed scala aan eigenaren zoals SBI Development, Bun Projectontwikkeling en AM Gebiedsontwikkeling) heeft Scope Spatial Strategy het stedenbouwkundig structuurontwerp van Blok III binnen Sloterdijk I Zuid ontwikkeld.

VORM ontwikkelt laatste twee kavels Eenhoorngebied Amsterdam

17 juli, 2:24

Op de kavels worden onder de projectnaam Portico twee bouwblokken met in totaal 88 woningen gerealiseerd. Marcel Lok_Architect en Studio Blad (landschap) zijn verantwoordelijk voor het ontwerp.

Multifunctioneel gebouw Floating Gardens in Sloterdijk biedt plek aan woningen en een IKC

17 juli, 12:18

In het gebouw zijn 192 appartementen en een IKC ondergebracht. Het gebouw en de woningen zijn ontworpen door Orange Architects, Bureau Rowin Petersma ontwierp de ‘alles-in-één-school’.

Architectenweb Sportzomer: Vincent van Heesch is een fanatiek tennisser

17 juli, 9:15

Architectenweb interviewt deze zomer architecten die naast hun werk fanatiek sporten of een bijzondere sport beoefenen. In de tweede aflevering spreken we met Vincent van Heesch, die vaak op de tennisbaan is te vinden.

Hermans kiest Schiermonnikoogroute voor stroomkabel naar Noordzee

Gisteren, 11:09

Er moeten zware kabels door de Waddenzee komen om windenergie van de Noordzee aan land te brengen.

Hester Bijl wordt rector magnificus TU Delft

Gisteren, 09:27

Bijl wordt de eerste vrouw die de technische universiteit in Delft gaat leiden.

Provincie komt bij BAM en SPIE uit voor onderhoud aan Zeelandbrug

17 juli, 1:39

Zeeland opende de aanbesteding in januari, maar geen partij meldde zich voor de klus.

Meerderheid Limburgers houdt rekening met nieuwe overstromingen

17 juli, 10:35

Bijna driekwart van de Limburgers denkt dat hun provincie de komende vijf jaar weer te maken krijgt met wateroverlast zoals overstromingen en stortbuien.

ASML op schema voor uitbreiding in Eindhoven

16 juli, 12:31

Het concern heeft in Eindhoven grond gekocht en wil begin 2026 starten met de bouwwerkzaamheden.

Organisaties: compensatie natuur Maasvlakte II onvoldoende

16 juli, 9:17

Zeven natuurorganisaties stapten in 2022 naar de rechter om het kabinet te dwingen de natuur te herstellen in een Europees beschermd natuurgebied voor de kust van Zeeland en Zuid-Holland.

Ga naar het nieuws-archief