Jan Peter Wingender

Pygmalion

27 juni, 9:00

In een zevendelige, wekelijkse serie columns reflecteert architect Jan Peter Wingender op de rol van de cao als zakelijke en professionele basis voor architecten en architectenbureaus. In dit zevende en laatste deel omschrijft hij dat als de architectenbranche collectief haar waarden ondersteunt en uitdraagt de branche in een opwaartse spiraal terecht zal komen.

Mijn goede vriend Kor vertelde me over een interessant experiment. Een wetenschapper stuurde twee groepen ratten naar verschillende onafhankelijke onderzoeksinstituten met de opdracht om de ratten een bepaalde taak te laten uitvoeren en te beoordelen hoe ze dat deden. De onderzoeker vermeldde daarbij dat de ene groep ratten getraind was voor het uitvoeren van die taak en de andere groep niet. De uitkomst van deze onafhankelijke testen laat zich raden: in alle tests presteerde de groep getrainde ratten significant beter. Maar… de wetenschapper had twee groepen volledig willekeurige en ongetrainde ratten gestuurd.

De uitkomst van dit experiment staat bekend als het Pygmalion-effect. Het is op vele manieren herhaald en beschrijft de situatie waarin positieve en hoge verwachtingen tot betere prestaties leiden, terwijl lagere verwachtingen daadwerkelijk tot lagere prestaties leiden. Het houdt nauw verband met het idee van de selffulfilling prophecy. Dit effect is in het onderwijs een belangrijk aandachtspunt en biedt inzicht in de complexe relatie van verwachtingen en prestaties tussen docent en leerling. Nu wil ik ons niet vergelijken met een bak met ratten maar voor architecten valt hier wel iets te leren over hoe wij ons tot onze opdrachtgevers zouden kunnen verhouden.

Als ik luister naar collega-architecten die zich zorgen maken over honoraria, beperkte opdrachten, klachten over het gedrag van opdrachtgevers met betrekking tot contractvoorwaarden, en het accepteren van lage prijzen door collega's, en ten slotte de problematische aanbestedingscultuur in Nederland, moet ik vaak denken aan het Pygmalion-effect. We roepen dit deels ook over onszelf af.

Met klagen en mopperen, en door voortdurend naar anderen te wijzen, komen we er niet. Een groot deel van de oplossingen hebben we – echt waar – zelf in handen. Het begint met het nemen van onze eigen verantwoordelijkheden. We moeten gezamenlijk de cao en de pensioenregeling ondersteunen en handhaven. We moeten uitdragen dat architectenbureaus maatschappelijk verantwoord ondernemen en ESG-verantwoordelijkheid nemen, dat dit onze kosten bepaalt en dat onze honoraria daarop gebaseerd zijn. We moeten er trots op zijn dat we om zeer goede redenen wettelijke titelbescherming genieten en dat we ons houden aan de Wet op de Architectentitel. We moeten actief uitdragen dat we een kennisintensief, creatief en professioneel vakgebied zijn en dat we ons permanent blijven scholen en ontwikkelen om de beste mogelijke bijdrage te leveren aan de oplossingen voor de complexe ruimtelijke en maatschappelijke vraagstukken waar we voor staan.

Dat moeten we ‘upfront’ doen en daarmee de verwachtingen sturen. Wij verwachten van onze opdrachtgevers dat zij weten dat zij dit allemaal van ons kunnen verwachten. Op die manier zullen opdrachtgevers met positieve en hoge verwachtingen architecten inhuren om complexe problemen op te lossen. En daarmee kunnen we meer en beter de ruimte en het vertrouwen afdwingen om daadwerkelijk beter te presteren en onze bijdrage aan het oplossen van al die complexe vraagstukken te leveren.

Ik wens ons wat van dat Pygmalion-effect toe.

De complete serie: Gehospitaliseerd vakgebied, De bodem, Ontwijken, Vinkje, Blauwe ogen, De Friese Elf Steden en Pygmalion.

Jan Peter Wingender is architect en partner van Office Winhov. Jan Peter geeft regelmatig lezingen in binnen- en buitenland, is redactielid van de lezingenreeks ‘Design by thinking of...’ en redacteur van ‘Local Heroes'. Daarnaast is hij gebiedssupervisor voor de gemeente Amsterdam en bestuurslid van de BNA.

Trefwoorden

column jan peter wingender architectenbranche cao pygmalion pygmalion-effect

1	Realisatie omvangrijk houten gebouw van Nudus voor Havenbedrijf Rotterdam stap dichterbij woensdag, 20 november
2	Een houten villa genesteld in het bos donderdag, 21 november
3	Museum Kruithuis ’s-Hertogenbosch officieel geopend na zorgvuldige transformatie dinsdag, 19 november
4	Sereen toevluchtsoord hoog boven de stedelijke drukte woensdag, 20 november
5	Team onder leiding van KAAN Architecten ontwerpt geavanceerd onderzoeksgebouw in Lausanne maandag, 18 november

Gerelateerde nieuwsberichten

De Friese Elf Steden

19 juni

Blauwe ogen

13 juni

Vinkje

6 juni

Zeven columns door Jan Peter Wingender over de cao als basis voor de architectenbranche

4 juli

Ontwijken

30 mei

De bodem

23 mei

Gehospitaliseerd vakgebied

16 mei

Wingender: ‘Als de cao zijn algemene geldigheid verliest, dan zakt de hele Nederlandse architectenmarkt in elkaar’

1 februari

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Gesprek met Oana Bogdan en Jan Peter Wingender over de lage honoraria in België en de wankele cao in Nederland

1 februari

Andere nieuwsberichten

Team V maakt ontwerp voor renovatie en uitbreiding Hout- en Meubileringscollege Amsterdam

18 minuten geleden

Het bestaande gebouw aan de Arlandaweg in Sloterdijk wordt uitgebreid met een grotendeels uit hout opgetrokken nieuwbouw. Een nieuw atrium in het huidige gebouw gaat beide bouwdelen met elkaar verbinden.

Buro Sant en Co wint Lieven de Key Penning met Schoterbos

3 uur geleden

De juryprijs van de Lieven de Key Penning is dit jaar toegekend aan het vernieuwde Schoterbos in Haarlem-Noord. Het publiek koos Groener Haarlem, het initiatief ter het vergroening van de stad, als winnaar.

Meerstemmige geschiedenis en toekomst architectuur centraal tijdens symposium

22 november, 3:50

Op maandag 2 december organiseert Arcam in Pakhuis de Zwijger Amsterdam het symposium Hervertellingen. Het symposium draait om het meerstemmiger maken van de geschiedenis en toekomst van de Amsterdamse architectuur.

Tijdelijke woningen voor Oekraïense vluchtelingen en starters in Eemnes

22 november, 1:46

In Eemnes zijn ruim veertig tijdelijke woningen voor Oekraïense vluchtelingen en jonge starters naar ontwerp van Studio Selva opgeleverd. Met name in het ontwerp voor openbare ruimte naar manieren gezocht om het gemeenschapsgevoel te bevorderen.

Coalitiepartijen willen nieuw onderzoek naar Lelylijn

50 minuten geleden

Coalitiepartijen VVD, NSC en BBB willen een nieuw onderzoek dat de Lelylijn koppelt aan de inrichting van Nederland op de lange termijn en de bouw van nieuwe woningen.

Onderzoek: overwaarde koopwoning klimt tot gemiddeld 220.000 euro

Vandaag, 09:35

De gemiddelde overwaarde op een koopwoning in Nederland is verder gestegen door de aanhoudende stijging van de huizenprijzen. Dit zou blijken uit berekeningen van marktonderzoeker Calcasa.