Jan Peter Wingender

Pygmalion

27 juni 2024, 9:00

In een zevendelige, wekelijkse serie columns reflecteert architect Jan Peter Wingender op de rol van de cao als zakelijke en professionele basis voor architecten en architectenbureaus. In dit zevende en laatste deel omschrijft hij dat als de architectenbranche collectief haar waarden ondersteunt en uitdraagt de branche in een opwaartse spiraal terecht zal komen.

Mijn goede vriend Kor vertelde me over een interessant experiment. Een wetenschapper stuurde twee groepen ratten naar verschillende onafhankelijke onderzoeksinstituten met de opdracht om de ratten een bepaalde taak te laten uitvoeren en te beoordelen hoe ze dat deden. De onderzoeker vermeldde daarbij dat de ene groep ratten getraind was voor het uitvoeren van die taak en de andere groep niet. De uitkomst van deze onafhankelijke testen laat zich raden: in alle tests presteerde de groep getrainde ratten significant beter. Maar… de wetenschapper had twee groepen volledig willekeurige en ongetrainde ratten gestuurd.

De uitkomst van dit experiment staat bekend als het Pygmalion-effect. Het is op vele manieren herhaald en beschrijft de situatie waarin positieve en hoge verwachtingen tot betere prestaties leiden, terwijl lagere verwachtingen daadwerkelijk tot lagere prestaties leiden. Het houdt nauw verband met het idee van de selffulfilling prophecy. Dit effect is in het onderwijs een belangrijk aandachtspunt en biedt inzicht in de complexe relatie van verwachtingen en prestaties tussen docent en leerling. Nu wil ik ons niet vergelijken met een bak met ratten maar voor architecten valt hier wel iets te leren over hoe wij ons tot onze opdrachtgevers zouden kunnen verhouden.

Als ik luister naar collega-architecten die zich zorgen maken over honoraria, beperkte opdrachten, klachten over het gedrag van opdrachtgevers met betrekking tot contractvoorwaarden, en het accepteren van lage prijzen door collega's, en ten slotte de problematische aanbestedingscultuur in Nederland, moet ik vaak denken aan het Pygmalion-effect. We roepen dit deels ook over onszelf af.

Met klagen en mopperen, en door voortdurend naar anderen te wijzen, komen we er niet. Een groot deel van de oplossingen hebben we – echt waar – zelf in handen. Het begint met het nemen van onze eigen verantwoordelijkheden. We moeten gezamenlijk de cao en de pensioenregeling ondersteunen en handhaven. We moeten uitdragen dat architectenbureaus maatschappelijk verantwoord ondernemen en ESG-verantwoordelijkheid nemen, dat dit onze kosten bepaalt en dat onze honoraria daarop gebaseerd zijn. We moeten er trots op zijn dat we om zeer goede redenen wettelijke titelbescherming genieten en dat we ons houden aan de Wet op de Architectentitel. We moeten actief uitdragen dat we een kennisintensief, creatief en professioneel vakgebied zijn en dat we ons permanent blijven scholen en ontwikkelen om de beste mogelijke bijdrage te leveren aan de oplossingen voor de complexe ruimtelijke en maatschappelijke vraagstukken waar we voor staan.

Dat moeten we ‘upfront’ doen en daarmee de verwachtingen sturen. Wij verwachten van onze opdrachtgevers dat zij weten dat zij dit allemaal van ons kunnen verwachten. Op die manier zullen opdrachtgevers met positieve en hoge verwachtingen architecten inhuren om complexe problemen op te lossen. En daarmee kunnen we meer en beter de ruimte en het vertrouwen afdwingen om daadwerkelijk beter te presteren en onze bijdrage aan het oplossen van al die complexe vraagstukken te leveren.

Ik wens ons wat van dat Pygmalion-effect toe.

De complete serie: Gehospitaliseerd vakgebied, De bodem, Ontwijken, Vinkje, Blauwe ogen, De Friese Elf Steden en Pygmalion.

Jan Peter Wingender is architect en partner van Office Winhov. Jan Peter geeft regelmatig lezingen in binnen- en buitenland, is redactielid van de lezingenreeks ‘Design by thinking of...’ en redacteur van ‘Local Heroes'. Daarnaast is hij gebiedssupervisor voor de gemeente Amsterdam en bestuurslid van de BNA.

Trefwoorden

column jan peter wingender architectenbranche cao pygmalion pygmalion-effect

1	Wooncomplex in zilver en goud voor Rotterdamse Wilhelminapier maandag, 24 maart
2	Start verbouwing van monumentale toren aan Coolsingel Rotterdam woensdag, 26 maart
3	Buiksloterham – stedenbouw volgens Cityplot concept krijgt vorm woensdag, 26 maart
4	Bouw van Schoemaker Toren in Delft gestart maandag, 24 maart
5	De Witte Panden in Rotterdam Noord – een tweede leven voor jaren 80-architectuur maandag, 24 maart

Gerelateerde nieuwsberichten

De Friese Elf Steden

19 juni 2024

Blauwe ogen

13 juni 2024

Vinkje

6 juni 2024

Zeven columns door Jan Peter Wingender over de cao als basis voor de architectenbranche

4 juli 2024

Ontwijken

30 mei 2024

De bodem

23 mei 2024

Gehospitaliseerd vakgebied

16 mei 2024

Wingender: ‘Als de cao zijn algemene geldigheid verliest, dan zakt de hele Nederlandse architectenmarkt in elkaar’

1 februari 2024

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Gesprek met Oana Bogdan en Jan Peter Wingender over de lage honoraria in België en de wankele cao in Nederland

1 februari 2024

Andere nieuwsberichten

Beschut wonen in een coulissenlandschap

28 maart, 9:30

Net buiten een dorp in De Peel wordt een nieuw landgoed ontwikkeld, waarin besloten landschapskamers ontstaan. In een van deze landschapskamers ligt een familiehuis, ontworpen door HilberinkBosch architecten in opdracht van de familie.

Space Encounters ontwerpt ShowDepot voor collectie De.Groen aan haven in Arnhem

27 maart, 3:43

Net voorbij het punt dat de IJssel zich afsplitst van de Rijn, ligt een lang havenbekken met daarachter Industriepark Kleefse Waard (IPKW). Aan de kade daar verrijst komend jaar een hybride van tentoonstellingsruimte en depot voor collectie De.Groen.

Strategische visie van MVRDV voor ‘kwaliteitssprong’ Roosendaal

27 maart, 2:05

De gemeenteraad van Roosendaal heeft op 17 maart RSD40 goedgekeurd, een strategische toekomstvisie tot 2040 voor de stad, dorpen en buitengebieden van de gemeente. Dit plan is ontwikkeld door een team onder leiding van MVRDV.

Nieuwe Bibliotheek Bonaire ademt couleur locale

27 maart, 11:28

Toegankelijk, uitnodigend en vol lokale inspiratie: de langverwachte community library van Bonaire heeft deze maand officieel de deuren geopend. Het ontwerp van het Groningse bureau includi geeft kleur en warmte aan deze huisvesting.

Wateroverlast en bodemdaling kunnen woningbouw bedreigen

27 maart, 10:36

Het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) deed onderzoek naar de gevolgen van bodemdaling en wateroverlast in gebieden waar gebouwd kan worden.

Organisaties willen sneller actie van politiek in stikstofcrisis

27 maart, 10:02

Verschillende organisaties vinden dat het kabinet nu echt vaart moet maken met het aanpakken van de stikstofcrisis.

Kampen begint kort geding tegen Enexis om aansluiting schoolgebouw

26 maart, 10:56

De gemeente Kampen spant een kort geding aan tegen netbeheerder Enexis omdat die een nieuw duurzaam Kindcentrum niet zou kunnen aansluiten op het stroomnet.

Ballast Nedam ziet nettowinst en omzet stijgen

25 maart, 4:37

Ballast Nedam zag de nettowinst vorig jaar verdrievoudigen tot 74 miljoen euro. De omzet steeg licht tot 1,2 miljard euro.

Provincies willen drinkwaterbesparing in nieuwe huizen

25 maart, 10:02

Provincies vragen om regels die ervoor moeten zorgen dat bij de bouw en renovatie van huizen waterbesparende technieken worden toegepast.

Parijs stemt voor autovrij maken van 500 straten

24 maart, 10:30

Parijzenaars hebben er in een referendum voor gestemd om vijfhonderd straten in de stad af te sluiten voor auto’s. Slechts 4% van de stemgerechtigden bracht een stem uit.

Ga naar het nieuws-archief