Abonneer je nu op onze nieuwsbrieven!

Abonneren

Nee, bedankt

Ja, denk met me mee rond de
materialisering van mijn project

Jan Peter Wingender

Vinkje

6 juni, 9:00

In een zevendelige, wekelijkse serie columns reflecteert architect Jan Peter Wingender op de rol van de cao als zakelijke en professionele basis voor architecten en architectenbureaus. In dit vierde deel vraagt hij zich hardop af waarom bij de aanbesteding van architectuuropdrachten het niet verplicht is dat daarbij de cao voor architectenbureaus gevolgd wordt.

Best een mooi begrip; werkingssfeer. In cao-land wordt daarmee bedoeld welke bedrijfsactiviteiten onder de reikwijdte van een cao vallen. In de cao voor architectenbureaus staat die werkingssfeer beschreven in artikel 2.

Artikel 2, lid b; Architectenbureau

Een architectenbureau verricht architectenwerkzaamheden. Een bureau mag de titel architect in of bij de bureaunaam alleen voeren als ten minste de helft van het bestuur als architect staat ingeschreven in het architectenregister. De cao is ook van toepassing op werknemers van bureaus die niet de naam architectenbureau voeren maar wel voldoen aan de criteria zoals opgenomen in artikel 2 lid c.

Artikel 2, lid c; Architectenwerkzaamheden

1. Het ontwerpen van gebouwen of van vernieuwingen, veranderingen, uitbreidingen of restauraties van gebouwen in de ruimste zin van het woord,

en/of

2. Het in een juridische en/of organisatorische constructie met de onder 1 genoemde werkzaamheden in overwegende mate verrichten van een of meerdere van de volgende activiteiten:

›› het maken van het bestek
›› het maken van bouwvoorbereidingstekeningen
›› het maken van de begroting
›› het verrichten van werkzaamheden die voortvloeien uit het uitvoeringscontract
›› het maken van uitvoeringstekeningen
›› het voeren van de directie en projectmanagement
›› het verrichten van de oplevering
›› het verrichten van (voor)onderzoek, planvorming en gebiedsontwikkeling
›› het maken van onderhouds- en beheersplannen
›› het geven van architectonisch/bouwkundig advies
›› het verrichten van andere werkzaamheden in samenhang met de hiervoor onder 1 en 2 genoemde werkzaamheden

Ik herken mijn vak hier goed in en begrijp welke werkzaamheden er allemaal nodig zijn voor een ontwerp en de uitwerking daarvan. De cao is algemeen verbindend verklaard door de overheid en dus voor iedereen van toepassing die deze werkzaamheden verricht.

Het is ook interessant om te zien hoe die ‘werkingssfeer’ uit de cao zich verhoudt tot de Europese aanbestedingen. De werkzaamheden die in Europese aanbestedingen worden uitgevraagd, staan beschreven in de zogenaamde ‘Common Procurement Vocabulary’ – CPV codes. Een paar voorbeelden:

71000000-8: Dienstverlening op het gebied van architectuur, bouwkunde, civiele techniek en inspectie
71200000-0: Dienstverlening op het gebied van architectuur en dergelijke
71210000-3: Architectonische adviezen
71220000-6: Maken van bouwkundige ontwerpen
71240000-2: Dienstverlening op het gebied van architectuur, bouwkunde en planning
71251000-2: Architecten- en bouwinspectiediensten

De lijst is langer, maar ik herken ook hier welke werkzaamheden worden uitgevraagd. Een opvallende en vanzelfsprekende overeenkomst met de werkingssfeer van de cao, denk ik dan.

Als je met jouw bureau bij een Europese aanbesteding mee wil dingen, dan zijn er zeven verplichte uitsluitingsgronden en fiscale en sociale verplichtingen waar je aan moet voldoen. Door de betreffende eisen aan te vinken in het Uniform Europees Aanbestedingsdocument (UEA), geef je aan dat je aan die eisen voldoet.

Naast deze verplichte uitsluitingsgronden kan de uitschrijvende partij ook nog kiezen uit negen facultatieve uitsluitingsgronden. Een van die facultatieve uitsluitingsgronden die er steevast inzit, is de eis tot inschrijving in het architectenregister. Dat is logisch gezien de werkzaamheden die uitgevraagd worden. Leve het register, denk ik dan.

De facultatieve uitsluitingsgrond die ik nog nooit ben tegengekomen, is de eerste van die negen; het nakomen van verplichtingen op het gebied van milieu, sociaal of arbeidsrecht. Op basis hiervan kunnen uitschrijvende partijen, vaak verbonden aan de overheid, eisen dat werkzaamheden worden uitgevoerd onder de cao voor architectenbureaus. Dat doen ze niet.

Dus de overheid vereist aan de ene kant dat architectenbureaus zich aan de cao houden, maar als diezelfde overheid als opdrachtgever ‘de markt opgaat’ om diezelfde werkzaamheden ‘in te kopen’, dan vergeet ze die cao gemakshalve maar even onder het mom van marktwerking. Het gevolg is dat bedrijven die zich buiten de werkingssfeer van de cao plaatsen, bijvoorbeeld stedenbouwkundige bureaus of tekenbureaus, wel kunnen meedingen bij een Europese aanbesteding voor architectenwerkzaamheden maar bij het honorariumbod – dat altijd een belangrijk gunningscriterium is – dus niet gebonden zijn aan de cao waaraan architectenbureaus zich wel moeten houden. Er ontstaat op die manier een ongelijk speelveld.

Waar je zou verwachten dat de overheid de werkingssfeer van de cao zou respecteren, vergeet ze die gemakshalve bij aanbestedingen. Het resulteert in een ongelijk speelveld en houdt de grauwsluier van arbeidsuitbuiting die om honorariumduiken heen hangt, in stand. Het zou met een simpel aanvinkboxje in de UEA of in het aanmeldformulier toch moeten kunnen? ‘De gegadigde verklaart dat alle werkzaamheden die betrekking hebben op de opdracht onder de cao voor architectenbureaus worden uitgevoerd.’

De Rijksbouwmeester maakt zich terecht zorgen over een gezonde aanbestedingscultuur. Wellicht dat het cao-vinkje op zijn agenda kan worden gezet?

Eerdere delen: Gehospitaliseerd vakgebied, De bodem en Ontwijken.

Jan Peter Wingender is architect en partner van Office Winhov. Jan Peter geeft regelmatig lezingen in binnen- en buitenland, is redactielid van de lezingenreeks ‘Design by thinking of...’ en redacteur van ‘Local Heroes'. Daarnaast is hij gebiedssupervisor voor de gemeente Amsterdam en bestuurslid van de BNA.

Trefwoorden

column tenders werkingssfeer jan peter wingender collectieve arbeidsovereenkomst cao aanbestedingen europese aanbestedingen

1	Plannen voor nieuw rijkskantoor naast pand Belastingdienst en DUO in Groningen vrijdag, 21 juni
2	Huis voor de Stad Helmond opent officieel zijn deuren vrijdag, 21 juni
3	Cepezed ontwerpt gebouw voor kwantumonderzoek op campus TU Delft donderdag, 20 juni
4	Korteknie Stuhlmacher realiseert nieuw woonhuis binnen ensemble Jan David Zocher donderdag, 20 juni
5	Gemeenteraad Den Haag akkoord met renovatieplannen Haags Historisch Museum vrijdag, 21 juni

Gerelateerde nieuwsberichten

30 mei

23 mei

13 juni

19 juni

Gehospitaliseerd vakgebied

16 mei

Column

Pygmalion

1 minuut geleden

Wingender: ‘Als de cao zijn algemene geldigheid verliest, dan zakt de hele Nederlandse architectenmarkt in elkaar’

1 februari

Terugluisteren: Jan Peter Wingender in Nooit Meer Slapen

5 januari

Elf lessen uit symposium rond ontwerpen in analogie met het bestaande

23 oktober 2023

Architectenweb symposium: ontwerpen in analogie met het bestaande

20 september 2023

Awards

Office Winhov

30 augustus 2020

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Gesprek met Oana Bogdan en Jan Peter Wingender over de lage honoraria in België en de wankele cao in Nederland

1 februari

Andere nieuwsberichten

Woontoren Prince of Delft biedt veel ruimte voor starters en collectiviteit

Gisteren, 16:22

In de naoorlogse wijk Voorhof in Delft is een 65 meter hoge woontoren met 260 betaalbare huurappartementen gerealiseerd. De toren, Prince of Delft genaamd, is ontworpen door Groosman architecten.

D/Dock presenteert twee Premium Lounges op Schiphol Airport

Gisteren, 12:30

Het betreft de eerste oneworld Alliance Lounge die in Europa is geopend en de volledig opnieuw ontworpen Aspire Executive Lounge, waarbij materialen en meubels uit de vorige lounge zijn hergebruikt.

Een sculpturaal object voor het atrium van Valley

Gisteren, 10:01

De eigenaar van Valley in Amsterdam vroeg Heyligers Architects ontwerpen te maken om het interieur op vergelijkbaar hoog niveau af te werken als het exterieur. Als laatste onderdeel heeft het bureau een sculpturaal object aan het atrium toegevoegd.

Powerhouse Company ontwerpt hotel nabij Noors regeringskwartier

24 juni, 4:19

Naar verwachting start in september de bouw van een door Powerhouse Company ontworpen hotel in Oslo. De vestiging van hotelketen The Hoxton in Noorwegen komt op de plek van een bestaand gebouw nabij het nieuwe regeringskwartier.

Senaat neemt vlak voor kabinetswissel Wet betaalbare huur aan

Gisteren, 17:18

Daarmee wordt de wet, die de huren in de middensector en de sociale huursector omlaag moet brengen, al aanstaande maandag van kracht.

AI-presentaties verbeelden Amsterdam waar mensen en natuur in harmonie samenleven

Gisteren, 14:09

In het Groote Museum van de Amsterdamse dierentuin Artis is deze zomer de presentatie The Symbiotic City te zien.

Studie: fijnstof luchtvaart risico voor miljoenen Europeanen

Gisteren, 11:50

Volgens die studie gaat het om 52 miljoen mensen die leven binnen een straal van 20 kilometer van de 32 drukste vliegvelden van Europa die risico lopen.

Inschrijving Haagse Openbare ruimte Prijs 2024 geopend

24 juni, 4:51

De prijs is bestemd om ontwerpers, ontwikkelaars en initiatiefnemers van projecten in de openbare ruimte van Den Haag in het zonnetje te zetten.

Huizenprijzen in mei flink gestegen tot nieuw record

24 juni, 10:17

De vorige piek was in juli 2022, waarna de prijzen iets daalden door de hogere hypotheekrente.

Raad Rotterdam stemt in met herziene plannen Feyenoord City

21 juni, 12:02

In het gebied komen tussen de 7000 en 9500 nieuwe woningen, een nieuw treinstation, een brug over de Nieuwe Maas, andere infrastructuur, groene ruimte en publieke voorzieningen.

Ga naar het nieuws-archief