Hub – Stadhuis Antwerpen

Happel Cornelisse Verhoeven – Fierenshoven, Antwerpen

Happel Cornelisse Verhoeven – Oude situatie Fierenshoven, Antwerpen

Happel Cornelisse Verhoeven – Fierenshoven, Antwerpen

Civic – Schoenenkwartier, Waalwijk

Rapp+Rapp – De Nieuwe Molens, Gent

Bedaux de Brouwer – Singer Laren

DVDP – TechMed, Universiteit van Twente

Korteknie Stuhlmacher – Stadsbibliotheek, Mechelen

Office Winhov – Pillows Maurits at the Park, Amsterdam

Architectenweb symposium: ontwerpen in analogie met het bestaande

20 september 2023, 16:00

Niet het contrast met het bestaande opzoeken, maar ontwerpen in analogie met het bestaande. Een groeiende groep architecten werkt op deze nieuwe manier verder aan bestaande gebouwen. Hoe pakken ze dit aan? En kunnen we met elkaar tot een methode hiervoor komen? Op maandagmiddag 9 oktober 2023 organiseren Architectenweb en Office Winhov hierover een symposium in Pakhuis de Zwijger.

Bij de vernieuwing of transformatie van een bestaand gebouw zijn er van oudsher twee benaderingen te onderscheiden. Allereerst is er renovatie; het terugbrengen van een bestaand gebouw in zijn oorspronkelijke vorm. Daarnaast is er de contrasterende vernieuwing; de toevoeging van elementen of gebouwdelen die duidelijk verschillen van het bestaande gebouw, dus afleesbaar zijn als nieuw, en het liefst ook nog reversibel zijn uitgevoerd. Deze twee benaderingen zijn vastgelegd in het Charter van Venetië en onderdeel geworden van het beleid vanuit monumentenzorg.

Een groeiende groep architecten ziet echter een derde manier om bestaande gebouwen klaar te maken voor de toekomst, een benadering waarin voortgebouwd wordt op het bestaande gebouw. Deze alternatieve benadering stelt hen in staat de beperkingen van het oorspronkelijke gebouw niet te fixeren, maar het gebouw te updaten, in de geest van hoe het destijds ontworpen was. Zo kunnen bestaande gebouwen een vitalere toekomst tegemoet zien.

Er is een enorme voorraad aan bestaande gebouwen, vooral ook van na de Tweede Wereldoorlog, die om vernieuwing vraagt. Daarbij komt de duurzaamheidsopgave om zo min mogelijk te slopen en zoveel mogelijk te behouden. In het licht daarvan kunnen we ons niet veroorloven met een beperkt instrumentarium te werken, stellen de architecten, maar moet dat instrumentarium verbreed worden.

Op de wetmatigheden van typologie kan in dat instrumentarium niet meer probleemloos worden geleund. Tegenwoordig is een gebouw immers minder dan voorheen een bestendig in materie gestolde functie. In de huidige diensteneconomie wordt een gebouw verondersteld optimaal flexibel te zijn voor vele vormen van gebruik, wat significante gevolgen heeft voor de mogelijkheid tot aanpassen.

Wanneer we bestaande gebouwen niet fixeren maar erop voortbouwen kunnen we wat betreft architect Jan Peter Wingender van Office Winhov spreken van ‘ontwerpen in analogie met het bestaande’. In de negentiende eeuw hanteerde Viollet-le-Duc al een dergelijke benadering bij het ‘voltooien’ van de Gotische kerken in Frankrijk. In Nederland werkte Pierre Cuypers op die manier. Na de Tweede Wereldoorlog werd in Duitsland onder de noemer weiterbauen op een vergelijkbare manier aan bestaande gebouwen gewerkt. En de afgelopen jaren wordt in Nederland en België hier weer op een eigen manier invulling aan gegeven.

Hoog tijd om de ervaringen op dit vlak in een symposium bij elkaar te brengen, om zo van elkaar te leren, en te onderzoeken of er een start gemaakt kan worden om deze benadering in een methode te vatten.

Programma

13:00u-13:30u – Inloop

13:30u-15:00u – Korte presentaties

Jan Peter Wingender (Office Winhov) definieert de opgave;
Bernard Colenbrander (TU/e) gaat in op de analoge benadering bij de vernieuwing van de campus van de TU Eindhoven, en presenteert een architectuurhistorisch en architectuurtheoretisch kader voor de middag;
Bart Biermans (Hub) presenteert de uiterst precieze, analoge vernieuwing van Stadhuis Antwerpen;
Ninke Happel (Happel Cornelisse Verhoeven) gaat in op hun analoge benadering bij de renovatie van woningbouw in Brussel;
Gert Kwekkeboom (Civic) toont bij de vernieuwing van het Schoenenkwartier in Waalwijk dat radicale ingrepen vanuit een analoge benadering een vanzelfsprekend eindresultaat kunnen opleveren.

15:00u-15:30u – Pauze

15:30u-17:00u – Korte presentaties

Christian Rapp (Rapp+Rapp) laat zien hoe de verschillende onderdelen van een oude meelfabriek nu verschillende woonprogramma’s huisvesten en hoe het nieuwe woongebouw ernaast is ontworpen in analogie met de oude fabriek.
Joyce Verstijnen (Bedaux de Brouwer) toont hoe bij Singer Laren via een analoge benadering een verrommeld ensemble van gebouwen zijn eenheid terug kreeg;
Peter Defesche (DVDP) presenteert de transformatie van een voormalig laboratorium van de Universiteit Twente tot onderwijsgebouw en hoe door analoog ontwerpen het bestaande karakter van het gebouw daarbij niet verzwakt maar juist versterkt is;
Mechthild Stuhlmacher (Korteknie Stuhlmacher) vertelt hoe bij de transformatie van het Predikherenklooster in Mechelen tot stadsbibliotheek een analoge benadering hen in staat stelde om tot de kern van het gebouw te komen en vanuit de kracht daarvan te blijven werken.
Annuska Pronkhorst (Crimson) en Dirk Baalman reflecteren op de gehouden presentaties. Welke rode lijnen zien zij? En kunnen zij al een aanzet geven voor een methode?

17:00u-18:00u – Netwerkborrel

Schrijf je nu gratis in voor het symposium (Pakhuis de Zwijger)

Alle deelnemers aan het evenement zullen ruim van tevoren publiek gemaakt worden, zodat op deze middag effectief nieuwe contacten gelegd kunnen worden.

Architectenweb symposia
Vanuit Architectenweb worden door het jaar heen verschillende symposia georganiseerd, steeds rond een ander actueel thema. Eerder zijn zo bijvoorbeeld symposia georganiseerd rond het hybride stadsblok, de maakstad en modulair bouwen in hout.

Voor architecten, opdrachtgevers en adviseurs zijn de symposia gratis toegankelijk. Wat betreft de maakindustrie zijn de evenementen exclusief toegankelijk voor de Partners van Architectenweb. Leveranciers in de bouw die de symposia graag willen bijwonen, maar nog geen Partner zijn van Architectenweb, vragen wij contact met ons op te nemen.

Trefwoorden

korteknie stuhlmacher architecten office winhov analogie jan peter wingender weiterbauen civic architects bedaux de brouwer architecten peter defesche gert kwekkeboom voortbouwen pakhuis de zwijger bestaande gebouwen dirk baalman mechthild stuhlmacher christian rapp bernard colenbrander joyce verstijnen analoog bouwen happel cornelisse verhoeven architecten dvdp hub ontwerpen in analogie met het bestaande bart biermans rapp+rapp architectenweb annuska pronkhorst ninke happel crimson historians & urbanists symposium tu eindhoven

1	Realisatie woongebouw Atlas I naast Essalammoskee in Rotterdam-Zuid gestart woensdag, 10 december
2	Architecten tonen voorstellen voor woningbouw in tussenruimtes Wallengebied donderdag, 11 december
3	Gebouwen niet slopen, maar langzaam laten rijpen donderdag, 11 december
4	Nieuwe gebouwen zorgen voor 1.100 woningen in Pompenburg Rotterdam donderdag, 11 december
5	Rijksmuseum krijgt vestiging in nieuw gebouw in Eindhoven donderdag, 11 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Elf lessen uit symposium rond ontwerpen in analogie met het bestaande

23 oktober 2023

Civic Architects vormt oud abattoir in Luxemburg om tot cultuurhal

19 september 2023

Office Winhov verkozen tot Architect van het Jaar 2023

8 november 2023

Gerelateerde video's

Ontwerpen in analogie met het bestaande

Symposium

Andere nieuwsberichten

Powerhouse Company en SO-IL delen ontwerp voor toren naast Whitney Museum

Gisteren, 14:21

MVRDV heeft een prijsvraag voor voor een toren naast het Whitney Museum of American Art in New York gewonnen. Powerhouse Company en SO-IL namen ook deel aan de prijsvraag en delen hun ontwerp.

Realisatie woningbouwproject De Bund op Katendrecht van start

Gisteren, 11:40

Maandag is de eerste damwand geslagen voor de realisatie van woningbouwproject De Bund in Rotterdam. Het door KCAP ontworpen complex op Katendrecht bestaat uit twee woontorens met in totaal 482 woningen.

Open Call voor Folly Art Norg 2026

15 december, 11:49

Ontwerpers van allerlei pluimage kunnen vanaf vandaag tot en met 28 februari een ontwerp indienen voor een folly die komende zomer mogelijk wordt gerealiseerd tijdens het steeds populairder wordende evenement in het Drentse Norg.

Inschrijving voor Gouden Piramide 2026 geopend

15 december, 9:59

Tot en met 15 januari kunnen projecten worden voorgedragen voor de tweejaarlijkse rijksprijs voor inspirerend opdrachtgeverschap.

Renovatie Helderse vuurtoren Lange Jaap blijkt mogelijk

Gisteren, 12:19

De monumentale vuurtoren Kijkduin in Den Helder, in de volksmond beter bekend als Lange Jaap, wordt gerenoveerd.

Nederland telt voor het eerst meer ouderen dan jongeren

Gisteren, 10:56

Ongeveer 3,76 miljoen mensen zijn 65 jaar of ouder, terwijl er bijna 3,72 miljoen mensen van jonger dan 20 zijn.

KNVB praat verder met Almere en Zeist over nieuw complex

15 december, 12:28

Almere en Zeist zijn de overgebleven kandidaten om het nieuwe complex van de KNVB te huisvesten.

Datacenters gebruiken evenveel stroom als twee miljoen woningen

15 december, 10:53

De datacenters in Nederland gebruiken steeds meer elektriciteit.

RIVM: verbeterde luchtkwaliteit leidde tot afname sterfte

12 december, 12:27

Een verbeterde luchtkwaliteit heeft ervoor gezorgd dat er tussen 1995 en 2019 een kwart minder mensen zijn overleden na dagen met verhoogde concentraties van luchtverontreinigende stoffen.