Projecten
Producten
Bedrijven
Vacatures
Agenda
Awards
Podcasts
more_horiz
Videos
Magazine
Thema's
Favorieten
Profiel
Uitloggen
Nieuw
Populair
Toon alles
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #12
Kantoren
Architectenweb magazine #11
Scholen
Architectenweb magazine #10
Zorg
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #10
Zorg
Architectenweb magazine #12
Kantoren
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #6
Transformatie en Renovatie
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Architectenweb Awards 2024
Architectenweb Awards 2023
Architectenweb Awards 2022
Architectenweb Awards 2021
Architectenweb Awards 2020
Architectenweb Awards 2019
Architectenweb Awards 2018
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Prijsuitreiking Architectenweb Awards 2024
Impressie van een feestelijke avond
Avond met Office Winhov
Martens, Willems & Humblé Architecten
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
Studio Nauta
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
LEVS architecten
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
Avond met Office Winhov
Martens, Willems & Humblé Architecten
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
Ontwerpen in analogie met het bestaande
Symposium
De Zwarte Hond
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
Studio Nauta
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
HA-HA
Design & Development
My Cloud Factory
Schroefbare stalen deuren
AbyC Architectenbureau
architecture by co-creation
Architect ir. Niek Hilgen
Boeijenjong Architecten
Een ontwerpbureau voor architectuur en bouwkunde
&deBlauw
Lead to Change!
Dijkman Coating
Omdat het altijd beter kan!
Architect ir. Niek Hilgen
STREEP Architecten
Maarten van Kesteren architecten
Boeijenjong Architecten
Een ontwerpbureau voor architectuur en bouwkunde
&deBlauw
Lead to Change!
Architecten
Architectuur
Mobiliteit en infrastructuur
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Leveranciers
Gevels
Daken
Ramen en deuren
Trappen, liften en balustrades
Binnenwanden
Vloeren
Plafonds
Verlichting
Sanitair
Projectinrichting
Installaties
Constructies
Buitenruimte
Software
Adviseurs
Bestekschrijvers
Bouwmanagement
Installatie adviseurs E
Bouwfysica
Calculators
Installatie adviseurs G/W
Bouwkundig tekenwerk
Constructeurs
Lichtadviseurs
Adviseur beveiliging
Juristen
Intermediairs, Payrolling
Aannemers
Overig
Presentatie
Instellingen / onderwijs
Overig
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Gesprek met Daan Zandbelt over hoogbouw als emotie
Gesprek met Fenna Haakma Wagenaar over woonkwaliteit in hoogbouw
Gesprek met Erik Moederscheim over ruimte laten binnen strategische visies
Gesprek met Christian Rapp over hoogbouw in Berlijn, Den Haag en Antwerpen
Gesprek met Paul van Bergen over de verduurzaming van gebouwen
Gesprek met Fenna Haakma Wagenaar over woonkwaliteit in hoogbouw
Gesprek met Paul van Bergen over de verduurzaming van gebouwen
Gesprek met Christian Rapp over hoogbouw in Berlijn, Den Haag en Antwerpen
Gesprek met Ronald Huikeshoven over hoogbouw binnen gebiedsontwikkeling
Gesprek met Erik Moederscheim over ruimte laten binnen strategische visies
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
Base II bankje (Base X Eversom)
Nieuwbouw hal BPA Blueprint Automation
The Family Delft
Nieuw leven door een moderne uitbouw!
Gorter voorziet in veilige daktoegang nieuwbouw
Moderne schuurwoning
Zalmhaven
Het Bachmanhof Princenhage
Tuinen van Zandweerd - Deventer
Nieuw leven door een moderne uitbouw!
Architectuur
Woningbouw
Zorg
Hotels
Restaurants en café’s
Winkels
Sportgebouwen
Culturele gebouwen
Overheidsgebouwen
Scholen
Kantoren
Bedrijfsgebouwen
Paviljoens en kunst
Overig
Mobiliteit en infrastructuur
Trein- en metrostations
Luchthavens
Busstations
Parkeergarages
Fietsparkeren
Wegen
Bruggen
Water
Energie
Tankstations en laadstations
Waterzuivering en afvalverwerking
Overig
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Regionale visies
Gebiedsvisies
Plannen stedelijk weefsel
Amusementsparken en dierentuinen
Lichtontwerpen
Openbare ruimte
Pleinen
Parken
Tuinen
Speelplaatsen
Uitkijktorens
Overige (bijv. begraafplaatsen)
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
hansgrohe Xarita
De spiegel die meer kan
Het Metalura Art Program
Waar Uw Visie Overtroffen Wordt
Oregon Pine
Duurzame gevelbekleding
EASYfelt Bureau- en tafelschermen
Stijlvolle akoestische schermen voor privacy en rust op de werkplek
WoodFrame Slim
Wij denken mee met het behalen van de duurzaamheidscriteria bij verbouwingen.
Amparo zonneoverkapping
Verhoogt de waarde van het pand en reduceert uw energielabel
Promisol S Hybrid
Dragend gevelsysteem
TopAccess Dakluik met kooiladder
Veilig voor hoge ruimtes en weinig vloeroppervlak nodig
Daglichtoplossingen voor zwembaden
Neem een duik in daglicht
Profiled Window
Dakraam gootstukken voor sandwichdakpanelen
Gevels
Gevelbekleding
Vliesgevels
Zonwering buiten
Isolatie
Gevelconstructies
Signing
Overig
Daken
Dakafwerkingen
Dakisolatie
Dakconstructies
Dakranden, dakgoten en HWA's
Dakramen
Lichtkoepels
Lichtstraten
Schoorstenen
Overig
Dakluiken
Ramen en deuren
Raam- en deursystemen / kozijnen
Vliesgevels
Hang- en sluitwerk
Beveiliging en luiken
Dorpels en vensterbanken
Lateien
Roosters
Glas
Dakramen
Dakkoepels
Lichtstraten
Zonwering buiten
Zonwering binnen
Buitendeuren
Binnendeuren
Postvakken en brievenbussen
Overig
Dakluiken
Trappen, liften en balustrades
Trappen
Roltrappen
Liften
Balustrades en hekwerken
Galerijen
Binnenwanden
Binnenwanden
Wandafwerking
Vloeren
Constructieve vloeren
Verhoogde vloeren
Vloerafwerkingen
Overig
Plafonds
Tegels
Lineair
Grill
Open en roosters
Naadloos
Eilanden en baffles
Plafondafwerkingen
Ophangsystemen
Overig
Klimaatplafonds
Verlichting
Binnenverlichting
Buitenverlichting
Sanitair
Kranen en douchesets
Wastafels
Douchewanden en douchebakken
Baden
Waterclosets
Accessoires
Overig
Projectinrichting
Stoelen
Banken
Tafels
Kasten
Balies
Vrijstaande wanden
Keukens
Accessoires
Overig
Cabines
Interieurbeplanting
Stoffering
Installaties
Verwarming, koeling en ventilatie
Elektrotechnische installaties
Schakelmateriaal
Domotica
Deurcommunicatie
Beveiliging
Liften
Onderhoudsinstallaties
Overig
Brandbeveiliging
Constructies
Draagconstructies
Funderingen en kelders
Overig
Brandbeveiliging
Buitenruimte
Bestratingen en verhardingen
Afwateringen
Terreinafscheidingen en geluidsschermen
Buitenmeubilair
Fietsparkeren
Terrassen
Terrasoverkappingen
Bruggen
Accessoires
Overig
Beplanting
Speeltoestellen
Software
Tekenen 2D
Modelleren 3D / BIM
Visualisatie / rendering
Parametrisch ontwerpen
Bouwfysica
Draagconstructie
Overig
Virtual Reality
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Film & Landscape Architecture
Arcam
NRP-congres en uitreiking Gulden Feniks
De Vasim, Winselingseweg 41 in Nijmegen
Barcam Architects Cafe
Arcam
BAIpraat Coöperatief Wonen | Een ‘derde vorm’ van wonen tussen koop en huur
Clubzaal, Verkadefabriek (Boschdijkstraat 45, 5211 VD ‘s-Hertogenbosch)
Stadmakerscongres 2024
Theater Zuidplein
Barcam Architects Cafe
Arcam
NRP-congres en uitreiking Gulden Feniks
De Vasim, Winselingseweg 41 in Nijmegen
Energetische prestaties van massieve baksteengevels in woonhuismonumenten
RCE, Smallepad 5, Amersfoort + online
Film & Landscape Architecture
Arcam
Archicad 28 is live!
Online
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Toon alles
Design
Duurzaamheid
Gevel
Infrastructuur
Interieur
Kantoren
Leisure
Openbare ruimte
Publieke gebouwen
Scholen
Transformatie en Renovatie
Woningbouw
Zorg
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Toon alles
Marketing & Communicatiemedewerker (32 uur per week)
Natrufied zoekt Technisch Ontwerper
Architecture Intern with passion for sustainability
BIM modelleur Archicad
Stage TU
Stage HBO Bouwkunde
Ontwerper Architectuur & Interieur
Architect (medior)
Enthousiast ontwerptalent gezocht bij FAAM architects
Bouwkundig tekenaar/modelleur
Ontwerper | Architect met passie voor renovatie
junior architect
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Jan Peter Wingender van Office Winhov
Copyright: Jan Paul Mioulet / DAPh
Jan Peter Wingender van Office Winhov
Copyright: Jan Paul Mioulet / DAPh
Bernard Colenbrander
Copyright: Jan Paul Mioulet / DAPh
Bernard Colenbrander
Copyright: Jan Paul Mioulet / DAPh
Bart Biermans van Hub
Copyright: Jan Paul Mioulet / DAPh
Bart Biermans van Hub
Copyright: Jan Paul Mioulet / DAPh
Ninke Happel van Happel Cornelisse Verhoeven Architecten
Copyright: Jan Paul Mioulet / DAPh
Ninke Happel van Happel Cornelisse Verhoeven Architecten
Copyright: Jan Paul Mioulet / DAPh
Rick ten Doeschate van Civic Architects
Copyright: Jan Paul Mioulet / DAPh
Rick ten Doeschate van Civic Architects
Copyright: Jan Paul Mioulet / DAPh
Christian Rapp van Rapp+Rapp
Copyright: Jan Paul Mioulet / DAPh
Christian Rapp van Rapp+Rapp
Copyright: Jan Paul Mioulet / DAPh
Joyce Verstijnen van Bedaux de Brouwer Architecten
Copyright: Jan Paul Mioulet / DAPh
Joyce Verstijnen van Bedaux de Brouwer Architecten
Copyright: Jan Paul Mioulet / DAPh
Peter Defesche van DVDP
Copyright: Jan Paul Mioulet / DAPh
Peter Defesche van DVDP
Copyright: Jan Paul Mioulet / DAPh
Mechthild Stuhlmacher van Korteknie Stuhlmacher Architecten
Copyright: Jan Paul Mioulet / DAPh
Mechthild Stuhlmacher van Korteknie Stuhlmacher Architecten
Copyright: Jan Paul Mioulet / DAPh
v.l.n.r. Jan Peter Wingender (Office Winhov), Dirk Baalman, Annuska Pronkhorst (Crimson) en Michiel van Raaij (Architectenweb)
Copyright: Jan Paul Mioulet / DAPh
v.l.n.r. Jan Peter Wingender (Office Winhov), Dirk Baalman en Annuska Pronkhorst (Crimson).
Copyright: Jan Paul Mioulet / DAPh
v.l.n.r. Jan Peter Wingender (Office Winhov), Dirk Baalman en Annuska Pronkhorst (Crimson).
Copyright: Jan Paul Mioulet / DAPh
v.l.n.r. Jan Peter Wingender (Office Winhov) en Dirk Baalman.
Copyright: Jan Paul Mioulet / DAPh
Elf lessen uit symposium rond ontwerpen in analogie met het bestaande
23 oktober 2023, 9:00
Niet het contrast met het bestaande opzoeken, maar ontwerpen in analogie met het bestaande. Een groeiende groep architecten werkt op deze nieuwe manier verder aan bestaande gebouwen. Hoe pakken ze dit aan? En kunnen we met elkaar tot een methode hiervoor komen? Op maandagmiddag 9 oktober 2023 organiseerde Architectenweb en Office Winhov hier een symposium over in Pakhuis de Zwijger waar elf lessen uit getrokken kunnen worden.
1. Transitie naar duurzame gebouwde omgeving zet debat rond behoud van bestaande gebouwen op scherp
Tot voor kort werd de wens om bestaande gebouwen te behouden vooral onderbouwd vanuit de overweging om de culturele continuïteit in onze gebouwde omgeving te bewaren. Onze gezamenlijke geschiedenis willen we niet uitwissen, daar willen we op voortbouwen. Want onze geschiedenis maakt ook wie we zijn.
De afgelopen jaren is daar vanuit het duurzaamheidsdebat een argument aan toegevoegd, constateerde architect Jan Peter Wingender van Office Winhov. Het hergebruik van bestaande gebouwen is veel milieuvriendelijker dan ze te slopen en er nieuwe gebouwen voor in de plaats te bouwen. Bij de sloop gaat immers enorm veel materiaal verloren dat voor het nieuwe gebouw weer nieuw gemaakt moet worden, met alle CO2-uitstoot die daarbij hoort. De roep om een sloopverbod klinkt steeds luider en het is niet ondenkbaar dat zo’n verbod er ooit zal komen.
De verbreding van de opgave is volgens Wingender aanleiding om de traditionele overwegingen, die ten grondslag liggen aan het ontwerpen aan bestaande gebouwen, opnieuw te overdenken. Waar in de traditionele erfgoedbenadering de naduk ligt op behoud van het bestaande, verschuift die nu steeds meer naar de aanpassing van het bestaande om hernieuwd gebruik mogelijk te maken. Hoe krijgt de wens om de culturele continuïteit in onze gebouwde omgeving te bewaren in die nieuwe context vorm?
2. Door historisch onderzoek begrijp je gebouw veel beter
Onderzoek naar de historie van een gebouw – waarom is het destijds opgericht, wat voor gedachten lagen daaraan ten grondslag en hoe is het destijds ontworpen? – zorgt voor werkelijk begrip van het gebouw, constateert architectuurhistoricus Annuska Pronkhorst van Crimson Historians & Urbanists. Het is een open deur, maar in de praktijk ziet ze dat dergelijke onderzoek nog te vaak wordt overgeslagen.
Bij alle presentaties op het symposium zag Pronkhorst dat de architecten zich echt verdiept hadden in de historie van de gebouwen en dat dat hen in staat stelde om zelfverzekerd met de bestaande gebouwen aan de slag te gaan en dat hun onderzoek hen argumenten gaf om af en toe ook stevige ingrepen te doen, zoals in het geval van het Stadhuis Antwerpen de zeventiende eeuwse zolder toch te verbouwen.
Architectuurhistoricus Dirk Baalman onderscheidt een materiële en intellectuele benadering van het architectenvak. Bij een bijna symmetrisch gebouw of ensemble zou vanuit een materiële benadering bijvoorbeeld voor volledige symmetrie gepleit kunnen worden. Alles wat links is moet ook rechts komen. Naar zijn idee is dat de domme benadering. In een intellectuele benadering zou in dezelfde situatie gerefereerd kunnen worden aan het concept pondération van de negentiende eeuwse architect Eugène Viollet-le-Duc, waarin ernaar gestreefd wordt alles wat links is hetzelfde ‘gewicht’ te geven als alles wat rechts is. Voor een dergelijke intellectuele benadering van het vak mag wat Baalman betreft meer ruimte gemaakt worden. De uitverkochte zaal deze maandagmiddag geeft wat hem betreft aan dat daar ook veel behoefte aan is.
3. Denk voorbij de waarderingsplattegronden
Bij beschermde gebouwen wordt door de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed voorgeschreven dat er waarderingsplattegronden gemaakt worden waarbij, in verschillende kleuren, gradaties van monumentaliteit aangegeven worden. Die plattegronden zijn vaak te nietszeggend, werd gezamenlijk geconstateerd. Er wordt een logica gesuggereerd die er vaak helemaal niet is, gaf Wingender aan. Zeker bij jong erfgoed – waar het ook kan gaan over een structuur, een repetitie of een leegte – is het gewoon te summier, vulde Pronkhorst aan.
Haar collega-historici riep Pronkhorst op om, in aanvulling op de waarderingsplattegronden, de ruimtelijke essentie en kwaliteiten van projecten ook op andere manieren onder woorden te brengen en te visualiseren, om architecten concrete handvatten te geven voor de omgang met bestaande gebouwen. Wanneer een plattegrond blauw is gekleurd, dus hoogmonumentaal is bevonden, betekent het niet dat er niks aan kan veranderen, gaf ze aan, het betekent dat je hele goede argumenten zal moeten hebben om erin in te grijpen. In relatie tot de kleuren op de waarderingsplattegronden, merkte Baalman op dat het helpt om als architect enigszins kleurenblind te zijn. Bezie als architect vooral ook zelf wat behouden moeten blijven en wat niet.
4. Het gebouw vertelt je wat je moet doen
In de gepresenteerde ontwerpen deze middag zag Pronkhorst dat het onderzoek naar de historie van de gebouwen de architecten in veel gevallen als het ware vertelde wat ze moesten doen. Cruciaal daarbij is dat het programma zowel in functionele als in ruimtelijke zin wel in het bestaande gebouw te realiseren is. Een van tevoren dichtgetimmerde business case met een te groot programma dat in het bestaande gebouw geforceerd moet worden is dodelijk. De beste resultaten worden behaald als het bestaande gebouw leidend kan zijn of op zijn minst het toekomstige gebruik kan informeren.
Pronkhorst zag ook dat in het historische onderzoek aanleidingen gevonden werden waar in de nieuwe ingrepen op voortgeborduurd werden. Die aanleidingen werden gevonden in de typologie, materialiteit, leegte, gebruiksgeschiedenis of in een combinatie daarvan.
5. In de geschiedenis van een gebouw ben je als architect een passant
“Alles ist umbau”, stelde architect Hermann Czech vijftig jaar geleden al: “Als je je realiseert dat elk ontwerpproces een serie beslissingen is waarbij latere beslissingen worden bepaald door eerdere beslissingen, dan maakt het geen verschil of de eerdere beslissingen van jezelf waren of van anderen.”
In haar lezing haalde architect Ninke Happel van Happel Cornelisse Verhoeven Architecten de Oostenrijkse architect aan om te benadrukken dat je als architect in de geschiedenis van een gebouw of gebouwensemble toch eigenlijk een passant bent. Daarmee wilde ze zeggen dat je als architect vanuit een bescheiden houding de kracht van een bestaand gebouw kunt onderkennen en die in je ontwerp kan versterken. Bij de vernieuwing van de Fierenshoven in Antwerpen heeft ze daarnaar gestreefd.
Wat Happel niet zei, maar wel bedoelde, is dat een onbescheiden ontwerp de kwaliteiten van een bestaand gebouw ook teniet kan doen, wat op termijn het bestaansrecht ervan in gevaar kan brengen.
Een bescheidener houding ten opzichte van het bestaande zou architecten sieren, vulde Pronkhorst later aan: “Besef als architect dat je een passant bent en dat er na jou ook weer andere architecten zullen zijn die het een en ander zullen doen.”
6. Een nieuwe geheel door versmelting of gelaagdheid
De ontwerpen, die op het symposium gepresenteerd werden, hebben gemeenschappelijk dat er niet gezocht is naar een contrast. Het nieuwe staat niet tegenover het oude. In plaats daarvan is een nieuw geheel ontworpen. Daarbij zijn er twee benaderingen te onderscheiden: versmelting en gelaagdheid.
Bij versmelting is het verschil tussen het oude en nieuwe op het oog verdwenen. Alleen de kenner zal het nog kunnen aanwijzen. Oud en nieuw werken naadloos samen, vormen samen een coherent beeld. Voorbeelden hiervan zijn TechMed (DVDP), Fierenshoven (Happel Cornelisse Verhoeven Architecten en Molenaar & Co) en Singer Laren (Bedaux de Brouwer Architecten).
Bij gelaagdheid is het verschil tussen oud en nieuw nog wel te zien maar werken alle lagen – als de verschillende muziekinstrumenten in een orkest – samen om een nieuw geheel te vormen. Daarbij kan het nieuwe het oude ook opnieuw kaderen. Voorbeelden hiervan zijn het Schoenenkwartier (Civic), Stadhuis Antwerpen (Hub) en De Nieuwe Molens (Rapp+Rapp). Het project dat deze benadering waarschijnlijk het beste illustreert is het Predikherenklooster in Mechelen (Korteknie Stuhlmacher).
Natuurlijk kunnen projecten op verschillende plekken meer een versmelting laten zien en op andere plekken meer een gelaagdheid.
Het symposium rond ontwerpen in analogie met het bestaande hieronder of in de
videogids van Architectenweb
terug te kijken.
https://vimeo.com/873700047
7. Bouwdelen uit andere perioden kunnen ook anders behandeld worden
Wat Pronkhorst opviel bij de gepresenteerde ontwerpen was dat bouwdelen, of lagen, uit andere perioden ook anders behandeld werden. Die gevoeliger houding plaatst ze tegenover een houding waarin een enkel ontwerpconcept over een gebouwencomplex wordt uitgerold en alles – te geforceerd – met elkaar verbonden wordt. Een genuanceerdere benadering werkt wat haar betreft beter.
8. Slopen is onderdeel van ontwerpinstrumentarium
Het strategisch wegnemen van delen is net zo belangrijk als het strategisch toevoegen van nieuwe delen, was een les die Wingender meenam uit het symposium. De cirkelvormige snedes die Civic nam uit een kantoorgebouw uit de jaren tachtig om het te kunnen transformeren tot schoenenmuseum is het meest tot de verbeelding sprekende voorbeeld van dit strategisch slopen.
Maar ook bij het Stadhuis Antwerpen moest bijvoorbeeld historisch waardevol materiaal wijken om bovenin nieuwe trappenhuizen te kunnen maken. Bij Singer Laren is een oude vleugel grotendeels gesloopt om plaats te maken voor een passender nieuwe vleugel. Bij Fierenshoven is een kleiner hoekpand, waar destijds een populair café zat, gesloopt om met een groter hoekgebouw het bouwblok nu te kunnen sluiten, wat destijds ook al beoogd was. Bij het Predikherenklooster zijn bijgebouwen van latere datum gesloopt. Bij de De Nieuwe Molens bleven zelfs alleen enkele gevels behouden om het karakter van het pakhuis te kunnen transponeren naar een woongebouw.
9. Laat ruimte voor improvisatie tijdens ontwerp
In het Stadhuis van Antwerpen liggen de voornaamste ruimtes op de eerste en tweede verdieping, op de piano nobile en secondo piano nobile. Als passende entree voor die verdiepingen had Hub een stevige opwaardering ontworpen voor de ondertussen wat armoedige begane grond. Tijdens de eerste werkzaamheden op de begane grond kwamen de architecten er echter achter dat die verdieping destijds was ontworpen om met paard en wagen in te rijden. Ook waren er verschillende stallen ontworpen. Daarop is het ontwerp van de begane grond omgegooid en veel eenvoudiger gemaakt, passend bij de originele betekenis van die verdieping.
Bij het werken aan bestaande gebouwen zou het goed zijn als we ons op die manier openstellen voor de verrassingen die tijdens het historische onderzoek of tijdens de bouw naar voren komen, stelde Pronkhorst. Het zou goed zijn als iets meer onzekerheid toegelaten wordt in de ontwerp- en bouwprocessen.
Improviseren, zoals Hub bij Stadhuis Antwerpen gedaan heeft, zijn we als architecten verleerd, constateerde Wingender. Het is een vaardigheid die architecten zich opnieuw eigen moeten maken. Het is een benadering die hij ook terugzag in het werk van Korteknie Stuhlmacher Architecten aan het Predikherenklooster in Mechelen.
10. Deze nieuwe benadering is helemaal niet zo nieuw
Het ontwerpen in analogie met het bestaande is geen helemaal nieuwe benadering, stelde Baalman. In de achttiende en negentiende eeuw was een dergelijke omgang met bestaande gebouwen gemeengoed. In die tijd werd gesproken over het ‘karakter’ van een gebouw en hoe daarop voortgebouwd kon worden. Misschien helpt het wanneer we in het vakgebied dat soort begrippen opnieuw zouden gaan hanteren, opperde hij.
Met de opkomst van het modernisme en in de bouwwoede na de Tweede Wereldoorlog zijn we deze traditie verloren. Hoewel er op de achtergrond altijd architecten zijn geweest die op die manier zijn blijven ontwerpen, vertelde Wingender in zijn inleiding van de middag. Daarbij noemde hij het werk van Edwin Lutyens, Carlo Scarpa en Herzog & de Meuron, en specifieke projecten als de Alte Pinakothek in München door Hans Döllgast, de uitbreiding van het Raadhuis in Göteborg door Gunnar Asplund en het Neues Museum in Berlijn door David Chipperfield.
In zijn lezing ging architect Christian Rapp van Rapp+Rapp dieper in op het ontwerp van de Alte Pinakothek München en hoe het begrijp weiterbauen dat daaruit ontstond hem in zijn werk inspireert.
11. Naar een nauwere samenwerking tussen historici en architecten
In veel ontwerpprocessen worden architectuurhistorici en erfgoeddeskundigen tegenover architecten en hun opdrachtgevers geplaatst, stelt Pronkhorst, om de onafhankelijke positie van de historici en deskundigen te waarborgen. Maar de op het symposium gepresenteerde projecten laten wat haar betreft zien dat samenwerking rond opgaven toch het meeste oplevert. In plaats van tegenover elkaar zouden historici en architecten vaker naast elkaar moeten gaan zitten, om de beperkingen van bestaande gebouwen niet te fixeren, zoals Wingender het omschrijft, maar tot oplossingen te komen die bestaande gebouwen op de lange termijn vitaal houden.
Het symposium bestond uit bijdragen van achtereenvolgens Jan Peter Wingender (Office Winhov), Bernard Colenbrander (TU/e), Bart Biermans (Hub), Ninke Happel (Happel Cornelisse Verhoeven), Rick ten Doeschate (Civic), Christian Rapp (Rapp+Rapp), Joyce Verstijnen (Bedaux de Brouwer), Peter Defesche (DVDP), Mechthild Stuhlmacher (Korteknie Stuhlmacher), Annuska Pronkhorst (Crimson) en Dirk Baalman.
Trefwoorden
hub
happel cornelisse verhoeven architecten
bernard colenbrander
jan peter wingender
happel cornelisse verhoeven
annuska pronkhorst
ontwerpen in analogie met het bestaande
architectenweb
christian rapp
bart biermans
office winhov
korteknie stuhlmacher architecten
symposium
peter defesche
crimson historians & urbanists
rapp+rapp
rick ten doeschate
dvdp
verslag
mechthild stuhlmacher
joyce verstijnen
bedaux de brouwer architecten
ninke happel
michiel van raaij
civic architects
Best gelezen
1
De Zwarte Hond is Architect van het Jaar 2024
woensdag, 6 november
2
Supermarkt en versteende omgeving in Assen transformeren naar groene woonomgeving
donderdag, 7 november
3
Rijksmonumentale boerderij op Fries platteland omgebouwd tot eigentijds klooster
vrijdag, 8 november
4
Sport- en wooncomplex vormt poort naar Nijmeegse wijk Winkelsteeg
dinsdag, 5 november
5
Republica bekroond als Woongebouw van het Jaar 2024
woensdag, 6 november
Gerelateerde nieuwsberichten
Architectenweb symposium: ontwerpen in analogie met het bestaande
20 september 2023
Niet alles is erfgoed – alles is erfenis
12 januari
Gerechtsgebouw Sint Annadal geschikt gemaakt voor inhuizing OM
21 maart
Boek ‘Bouwmaterialen 1940-1990’ gaat in op materiaalgebruik naoorlogse architectuur
15 mei
Renovatie en vernieuwing Fierenshoven in Antwerpen afgerond
8 februari
Korteknie Stuhlmacher realiseert nieuw woonhuis binnen ensemble Jan David Zocher
20 juni
Civic Architects
1 september
Terugluisteren: Jan Peter Wingender in Nooit Meer Slapen
5 januari
Architect Ninke Happel verzorgt Rietveldlezing 2023
26 oktober 2023
Boek pleit voor onderzoek onderliggend systeem van de stad
2 november 2023
Vier winnaars NRP Gulden Feniks
7 november 2023
Civic Architects – genomineerd voor prijs Architect van het Jaar 2024
9 september
Eerste Jos. Bedaux-lezing met Mechthild Stuhlmacher
27 maart
Een thuiskomen voor Bedaux de Brouwer Architecten
28 november 2023
Architectenweb organiseert Avond met Office Winhov
17 juli
Woonhuis Bedaux de Brouwer geïnspireerd op hooischuren en langgevelboerderijen Blaricum
21 oktober
Office Winhov verkozen tot Architect van het Jaar 2023
8 november 2023
Luxe woongebouw door Office Winhov aan Park Somerlust
18 januari
Architectenweb symposium: ontwerpen in analogie met het bestaande
20 september 2023
Niet alles is erfgoed – alles is erfenis
12 januari
Gerechtsgebouw Sint Annadal geschikt gemaakt voor inhuizing OM
21 maart
Boek ‘Bouwmaterialen 1940-1990’ gaat in op materiaalgebruik naoorlogse architectuur
15 mei
Renovatie en vernieuwing Fierenshoven in Antwerpen afgerond
8 februari
Korteknie Stuhlmacher realiseert nieuw woonhuis binnen ensemble Jan David Zocher
20 juni
Civic Architects
1 september
Terugluisteren: Jan Peter Wingender in Nooit Meer Slapen
5 januari
Architect Ninke Happel verzorgt Rietveldlezing 2023
26 oktober 2023
Boek pleit voor onderzoek onderliggend systeem van de stad
2 november 2023
Vier winnaars NRP Gulden Feniks
7 november 2023
Civic Architects – genomineerd voor prijs Architect van het Jaar 2024
9 september
Eerste Jos. Bedaux-lezing met Mechthild Stuhlmacher
27 maart
Een thuiskomen voor Bedaux de Brouwer Architecten
28 november 2023
Architectenweb organiseert Avond met Office Winhov
17 juli
Woonhuis Bedaux de Brouwer geïnspireerd op hooischuren en langgevelboerderijen Blaricum
21 oktober
Office Winhov verkozen tot Architect van het Jaar 2023
8 november 2023
Luxe woongebouw door Office Winhov aan Park Somerlust
18 januari
Toon alles
Gerelateerde podcasts
Gesprek met Christian Rapp over hoogbouw in Berlijn, Den Haag en Antwerpen
29 augustus
Gerelateerde video's
Civic Architects
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
Avond met Office Winhov
Andere nieuwsberichten
Vier woongebouwen in ‘Amersfoortse traditie’ door Steenhuis Bukman Architecten
Gisteren, 16:00
Als eerste fase van het project Parkweelde 3 in Amersfoort zijn vier woongebouwen met 214 woningen opgeleverd. Steenhuis Bukman Architecten heeft ingezet op een zorgvuldig gedetailleerde architectuur en tijdloze materialisatie.
Bouw Hotel Chicago op Rotterdamse Wilhelminapier gestart
Gisteren, 15:13
Het hotel naar ontwerp van Team V Architectuur telt tweehonderd kamers. Daarnaast worden zeven penthouses gerealiseerd in het gebouw.
Centrale Markthal in Amsterdam heeft tijdelijke loopbrug over Food Center-terrein
Gisteren, 12:16
De Centrale Markthal in Amsterdam-West wordt door BOEi herbestemd tot plek voor creatieve, circulaire en culinaire ondernemers.
Minimalistische details voor een gerenoveerde en uitgebreide woning
Gisteren, 10:32
Voor een particuliere opdrachtgever heeft Bas Vogelpoel Architecten twee appartementen in de Amsterdamse Spaarndammerstraat samengevoegd tot een woonhuis.
Voormalig Floriade-wethouder voelde geen steun van collega's
43 minuten geleden
Loes Ypma had onder meer het idee dat haar collega-wethouder haar ondermijnde door een afgewezen idee via de D66-fractie als amendement in te brengen.
Liesbeth Spies beoogd als nieuwe voorzitter Aedes
Gisteren, 16:30
De selectiecommissie en het bestuur van Aedes zien in Spies een verbindende en maatschappelijk zeer betrokken voorzitter, laat de vereniging van woningcorporaties weten.
ABN AMRO: aanbod huurwoningen en winkelpanden blijft afnemen
Gisteren, 11:46
De Nederlandse vastgoedmarkt is nog altijd volop in beweging, meldt de bank.
Monumentale status voor voormalige cementfabriek ENCI
8 november, 1:54
Het is de bedoeling dat vijf bouwwerken rijksmonument worden, waaronder een 180 meter lange buisoven.
Nederlander pakt steeds vaker en langer de fiets
8 november, 9:34
De toename van het aantal kilometers hangt volgens brancheverenigingen RAI en BOVAG samen met de groei van het aantal elektrische fietsen.
Job Dura Prijs 2024 toegekend aan Pauluskerk
7 november, 2:23
Volgens de jury voldoet de kerk het best aan het thema van de tweejaarlijkse prijs, ‘luwte in de stad’.
Ga naar het nieuws-archief
Michiel van Raaij
Hoofdredacteur
1
0
0
0
Voor een optimale gebruikservaring plaatst Architectenweb functionele cookies. Wat de verschillende cookies precies doen leggen we uit in een
overzicht
. Cookies van social media kun je optioneel
aanzetten
.
Akkoord
Instellingen
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan
Feedback
Feedback
Wij horen graag jouw feedback. Laat je reactie achter en eventueel jouw e-mail adres.
Reactie
Verstuur