Accu- en pompengebouw

Dorpswoning

Haagwoning

Hoofdkantoor

Leywoning

Magazijnwoning

Portierswoning

Textielwoning

Appertementengebouw Van Besouw 3801

Vijverwoning

Weverijhof

Situatietekening

Evenwichtige woonomgeving op voormalig fabrieksterrein Van Besouw Goirle

6 mei, 14:55

Aan de zuidrand van Goirle is het voormalig terrein van textielfabriek Van Besouw getransformeerd tot een aantrekkelijke woonwijk. Het stedenbouwkundig en architectonisch ontwerp voor de wijk is gemaakt door Bedaux de Brouwer Architecten en Mulleners + Mulleners Architecten na het winnen van een prijsvraag. In zijn plandeel heeft Bedaux de Brouwer gezocht naar een balans tussen vernieuwing en behoud, met tevens aandacht voor de historisch ontstane ruimtelijke en landschappelijke patronen.

De locatie is bijzonder geschikt voor een nieuwe, aantrekkelijke woonwijk: het voormalige fabrieksterrein ligt op de grens van dorp en landschap. De kern van Goirle en alle voorzieningen zijn op loopafstand, terwijl het groene beekdal van de Leij de ‘achtertuin’ vormt. Het totale plan voor het Van Besouw-terrein beslaat zes hectare en omvat zo’n 190 appartementen en grondgebonden woningen. De wijk is gefaseerd gebouwd tussen 2021 en 2025.

In opdracht van de Nederlandse Bouw Unie ontwierpen Bedaux de Brouwer en Mulleners + Mulleners samen het stedenbouwkundig plan. Daarnaast ontwierpen beide een deel van de wijk, zowel architectonisch als stedenbouwkundig, Buro Lubbers ontwierp de buitenruimte.

Behoud en inbedding
Het plandeel van Bedaux de Brouwer omvat het gebied dat wordt begrensd door de voormalige fabriekstraat (passend hernoemd als: Keper), de Kerkstraat, de bergingsvijver en de Nieuwe Leij. De eerste opgave was het vinden van een goede balans tussen behoud en vernieuwing, meldt het bureau. Bedaux de Brouwer heeft recht willen doen aan de historie van de plek, ook al verkeerden grote delen van het voormalige fabrieksterrein in dermate slechte staat dat behoud onhaalbaar was.

Toch heeft het architectenbureau de projectontwikkelaar kunnen overtuigen om sloop te beperken en een aantal markante structuren en elementen te behouden. Door die in te bedden in de nieuwe omgeving, bouwt het plan voort op de eigenheid van de locatie.

De transformatie van het terrein betekende niet alleen de herbestemming van de overgebleven fabrieksgebouwen, maar ook de herwaardering van de ruimtelijke en landschappelijke patronen die ooit door de textielfabriek waren gevormd. De oorspronkelijke waterstructuren, zoals de Oude en Nieuwe Leij, speelden een essentiële rol in de industriële bloei van Goirle; nu vormen ze de basis van een integraal klimaatadaptief ontwerp, legt het architectenbureau uit.

Regenwater wordt op een zichtbare manier door de wijk geleid. Het wordt opgenomen in wadi’s en vertraagd in natuurvriendelijke oevers. Het centrale fabrieksplein, waar funderingen van oude silo's zijn geïntegreerd in de openbare ruimte, biedt extra bergingscapaciteit voor extreem natte periodes wanneer de Nieuwe Leij buiten haar oevers treedt, vertellen de architecten.

Transformatie en referentie
De fabrieksstraat vormt de ruggengraat van het plan. Ze is de centrale as, die loopt van de fabrieksentree tot de schoorsteen, waar de straat zich verbreedt tot een plein. Dit vormt een verblijfsruimte voor de buurt. De markante schoorsteen, de beeldbepalende, langgerekte gevel van het voormalige hoofdkantoor aan de Kerkstraat en de portiersloge bij de – in standgehouden – hoofdentree van de wijk zijn als waardevolle, behouden elementen uit het verleden in het plan opgenomen.

De portiersloge is onderdeel van een verbijzonderde woning. Achter de gerenoveerde jaren 50-gevel van het hoofdkantoor gaan royale nieuwe woningen schuil. Om die nieuwe functie te faciliteren, zijn bestaande vierkante ramen subtiel tot deuren getransformeerd en zijn renovatiekozijnen geplaatst. Een naar achteren geplaatste dakopbouw vormt een extra laag, zonder het historische straatbeeld aan te tasten. Tegenover de portiersloge is ruimte gecreëerd voor een keramiekwerkplaats op zonne-energie met een gastenkamer, waardoor de oude fabrieksentree wordt geactiveerd.

Weverijen, magazijnen en kantoren hebben plaatsgemaakt voor woningen. Om de oorspronkelijke sfeer te behouden, kent het ontwerp tal van referenties aan de oudbouw, vertelt Bedaux de Brouwer. Zo komt het karakter van het accu- en pompengebouw, dat te vervallen was om te behouden, terug in een nieuw appartementenblok: niet alleen wat betreft het silhouet, maar ook in toegepaste materialen – een gele baksteen in kruisverband, renovatiekozijnen – en gevelcompositie. De Weverijhof, met zijn rondom lopende gevelwanden, echoot het wezen van de voormalige weverij.

Woningtypes
Het plan kent verschillende buurtjes met elk een eigen karakter en een verscheidenheid aan woningtypes: tweekappers, rijwoningen, getransformeerde woningen, vrijstaande huizen en appartementen .Aan het fabrieksplein ligt het robuuste, ingetogen appartementengebouw Van Besouw 3801; de naam is een verwijzing naar een tapijtklassieker uit 1969.

Het gebouw heeft een ingetogen metselwerkraster aan de zijdes van het plein en het landschap en een serre-achtige, glazen gevel aan de dorpskant van het plan. De vorm van het complex verwijst naar de contouren van de voormalige textielfabriek. Parkeren wordt aan het zicht onttrokken in groene parkeerkoffers of gebeurt op eigen terrein.

Rust en eenheid
Om rust in het plan te brengen en de eenheid te versterken is voor heel het wijkdeel – met uitzondering van de ‘herbouw’ van het accu- en pompengebouw – één baksteenkleur gebruikt. De consistentie in materiaalgebruik zorgt ervoor dat oud en nieuw niet concurreren, maar elkaar versterken, legt het architectenbureau uit.

Variatie is onder meer gecreëerd door voordeuren en ramen terug te leggen, de begane grond te verbijzonderen door staand metselwerk of door metselwerkreliëf in de gevels toe te passen. Ook de tuinmuren zijn in dezelfde steen gemetseld en verbinden de gebouwgroepen. De zorgvuldig vormgegeven groene openbare ruimte werkt verzachtend.

“Van Besouw Goirle laat zien hoe hergebruik, transformatie en voortbouwen op het bestaande kunnen resulteren in een toekomstbestendige woonomgeving waarin erfgoed, landschap, architectuur, stedenbouw, klimaatadaptatie en belevingswaarde in balans zijn”, stelt Bedaux de Brouwer. De wijk biedt geen verzameling willekeurige industriële relicten tussen nieuwbouw, maar “een doordacht geheel waarin de bestaande structuren de basis vormen voor een nieuwe laag in de geschiedenis van Goirle.”

Trefwoorden

grondgebonden appartementen goirle nederlandse bouw unie van besouw mulleners + mulleners architecten bedaux de brouwer architecten woningbouw gebiedstransformatie industrieel erfgoed woonwijk van besouw goirle transformatie herbestemming

1	Nominaties Schoolgebouw van het Jaar 2025 bekend woensdag, 17 september
2	Rijksmonumentaal tankstation Groningen getransformeerd tot Dudok aan het Diep dinsdag, 16 september
3	Architectenweb symposium: klein maar fijn wonen? dinsdag, 16 september
4	Inside Outside, Arons en Gelauff en Office Raumplan winnen tender Strandeiland donderdag, 18 september
5	Expositie in Museum Het Schip belicht vrouwen van de Amsterdamse School donderdag, 18 september

Gerelateerde nieuwsberichten

Jacq. de Brouwer ontvangt koninklijke onderscheiding

15 januari

Woonhuis Bedaux de Brouwer geïnspireerd op hooischuren en langgevelboerderijen Blaricum

21 oktober 2024

Zeven architectenbureaus ontwerpen eerste woningen De Suikerzijde

15 april 2024

Een thuiskomen voor Bedaux de Brouwer Architecten

28 november 2023

Elf lessen uit symposium rond ontwerpen in analogie met het bestaande

23 oktober 2023

Bedaux de Brouwer Architecten ontwikkelt concept voor modulaire buurt

3 januari 2023

Bedaux de Brouwer Architecten uitgeroepen tot Architect van het Jaar 2022

12 oktober 2022

Vakjury en publiek kennen Engelse Park Groninger Architectuurprijs toe

28 september 2022

Renovatie en uitbreiding Singer Laren verkozen tot BNA Beste Gebouw van het Jaar

12 mei 2022

Pieter Bedaux gaat verder als zelfstandig architect

5 april 2022

Witte wijk met getrapte straatwanden in Maastricht naar ontwerp Bedaux de Brouwer

22 maart 2022

Vernieuwd Singer Laren biedt heldere en samenhangende museumervaring

9 maart 2022

Bedaux de Brouwer: monografie met onverstoorbare architectuur

25 november 2021

Herbestemming pand maakt verbinding tussen centrum Rotterdam en Oude Westen

29 april 2021

Herontwikkeling Gasthuiskwartier Den Bosch nadert derde fase

13 april 2021

Villa met harmonieuze eenheid van interieur en architectuur

21 oktober 2020

Bouwstart laatste fase woonwijk Zuiderlei in Rosmalen

18 juni 2020

Grootschalig project Gasthuyspoort Breda verfijnd ingepast

16 mei 2019

Bedaux de Brouwer ontwerpt nieuwe vleugel Singer Laren

14 maart 2019

H.I.P. 2018 voor Ontvangstpaviljoen Steenfabriek Vogelensangh

14 juni 2018

Voormalig klooster wordt zelfvoorzienende oase

31 oktober 2017

Complex met 125 woningen voor Leidsche Rijn Centrum

26 mei 2017

Bakstenen ontvangstpaviljoen voor traditionele steenfabriek

3 mei 2017

Gerenoveerde Houtloods heeft eiken meubel

23 november 2015

Bedaux de Brouwer transformeert Falcongebouw

17 maart 2014

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Boek en onderzoek naar metamorfose Nederlandse Delta

Gisteren, 16:30

De publicatie 'Reporting the Delta' wordt uitgegeven door NAI010 en komt voort uit verschillende onderzoekstrajecten en -labs van de TU Delft i.s.m. Eye Filmmuseum.

Tweede Abe Bonnema-woning binnen pilotproject verduurzaamd

Gisteren, 12:07

In Leeuwarden is een tweede Bonnema-woning binnen een pilotproject verduurzaamd. Het huis in de wijk Aldlân is bijna-energieneutraal gemaakt en voorzien van nieuw koudebruggenwerend gevelmateriaal.

KRFT – genomineerd voor prijs Architect van het Jaar 2025

Gisteren, 09:00

Emotie, dat roepen de ontwerpen van KRFT volgens de jury op, met hun verrassend tactiele architectuur die vormgeeft aan het publieke domein.

College van Rijksadviseurs presenteert agenda voor komende vier jaar

19 september, 2:45

Het College van Rijksadviseurs werkt de komende jaren onder meer aan een veelomvattende visie op volkshuisvesting. Daarbij gaat het CRa naar eigen zeggen voorbij aan het bouwen.

Keijzer door met wet tegen voorrang statushouders na kritiek RvS

Gisteren, 13:34

De Raad van State oordeelt vernietigend over het wetsvoorstel dat een einde moet maken aan voorrang voor statushouders bij de toewijzing van een sociale huurwoning.

Burgerinitiatief dagvaardt gemeente Amsterdam om massatoerisme

Gisteren, 10:25

De gemeente Amsterdam moet voor de rechter verschijnen omdat inwoners vinden dat de stad niet genoeg doet tegen massatoerisme.

Bouw megatunnel tussen Duitsland en Denemarken opnieuw vertraagd

19 september, 1:40

Het miljarden euro's kostende project moest in 2029 klaar zijn, maar dat verwacht de ontwikkelaar niet meer te halen.

Gelderland wil bescherming voor oude bosgronden versoepelen

19 september, 10:39

Dit zou gebruik van de grond voor zaken als woningbouw en wegenaanleg vergemakkelijken.

Kabinet koerst op moderne verzorgingshuizen voor ouderen

18 september, 1:48

Voor ouderen die niet meer zelfstandig thuis kunnen of willen wonen, maar nog te goed zijn voor verblijf in een verpleeghuis, kan een nieuwe woonvorm komen.