Projecten
Producten
Bedrijven
Vacatures
Agenda
Awards
Podcasts
more_horiz
Videos
Magazine
Thema's
Favorieten
Profiel
Uitloggen
Nieuw
Populair
Toon alles
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #12
Kantoren
Architectenweb magazine #11
Scholen
Architectenweb magazine #10
Zorg
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #10
Zorg
Architectenweb magazine #12
Kantoren
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #6
Transformatie en Renovatie
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Architectenweb Awards 2025
Architectenweb Awards 2024
Architectenweb Awards 2023
Architectenweb Awards 2022
Architectenweb Awards 2021
Architectenweb Awards 2020
Architectenweb Awards 2019
Architectenweb Awards 2018
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Post-Growth City
Symposium
Prijsuitreiking Architectenweb Awards 2024
Impressie van een feestelijke avond
Avond met Office Winhov
Martens, Willems & Humblé Architecten
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
Studio Nauta
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
De Zwarte Hond
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
Ontwerpen in analogie met het bestaande
Symposium
Avond met Office Winhov
Martens, Willems & Humblé Architecten
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
Uitreiking van Architectenweb Awards 2020
Impressie van de prijsuitreiking via Zoom
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
Compofloor
Vegger
Growing Green Spaces
BURO013 Architecten
Anculus bv
Hoogeboom BV
Duurzame zeilconstructies & oplossingen
Eginstill
RHAW architecture
Hoogeboom BV
Duurzame zeilconstructies & oplossingen
Eginstill
Bloot Architecture
BURO013 Architecten
Anculus bv
Architecten
Architectuur
Mobiliteit en infrastructuur
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Leveranciers
Gevels
Daken
Ramen en deuren
Trappen, liften en balustrades
Binnenwanden
Vloeren
Plafonds
Verlichting
Sanitair
Projectinrichting
Installaties
Constructies
Buitenruimte
Software
Adviseurs
Bestekschrijvers
Bouwmanagement
Installatie adviseurs E
Bouwfysica
Calculators
Installatie adviseurs G/W
Bouwkundig tekenwerk
Constructeurs
Lichtadviseurs
Adviseur beveiliging
Juristen
Intermediairs, Payrolling
Aannemers
Overig
Presentatie
Instellingen / onderwijs
Overig
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Gesprek met Job Floris over het ontwerpen van gelaagde architectuur
Gesprek met Francesco Veenstra over de ruimtelijke opgaven in Nederland
Gesprek met Daan Roggeveen over zijn werk in Nederland en in China
Gesprek met Jalal Fitoury over de gevels van hoogbouw
Gesprek met Tim Vermeend over bouwen met hout
Gesprek met Francesco Veenstra over de ruimtelijke opgaven in Nederland
Gesprek met Tim Vermeend over bouwen met hout
Gesprek met Karin Dorrepaal en Saskia Oranje over het opschalen van duurzaam bouwen
Gesprek met Richard Koek over Haagse hoogbouw
Gesprek met Daan Roggeveen over zijn werk in Nederland en in China
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
ROC Mondriaan Aspasialaan
Maatwerk buitenbanken bij AFAS Leusden
Interieurontwerp die ambacht en sfeer ademt
Maatwerk FalcoLinea straatmeubilair in Pijnacker
Vista Royal Villa – Tropische villa – Jan Thiel
Cantilever Villa Noordwijk
Eurostar UK Terminal Amsterdam Centraal
Nimeto's 3D wayfinding showcase
Moderne woning in landelijke omgeving
Ringoevers, Hillegom
Architectuur
Woningbouw
Zorg
Hotels
Restaurants en café’s
Winkels
Sportgebouwen
Culturele gebouwen
Overheidsgebouwen
Scholen
Kantoren
Bedrijfsgebouwen
Paviljoens en kunst
Overig
Mobiliteit en infrastructuur
Trein- en metrostations
Luchthavens
Busstations
Parkeergarages
Fietsparkeren
Wegen
Bruggen
Water
Energie
Tankstations en laadstations
Waterzuivering en afvalverwerking
Overig
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Regionale visies
Gebiedsvisies
Plannen stedelijk weefsel
Amusementsparken en dierentuinen
Lichtontwerpen
Openbare ruimte
Pleinen
Parken
Tuinen
Speelplaatsen
Uitkijktorens
Overige (bijv. begraafplaatsen)
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
Solarlux Ecoline M
Nieuwe thermisch geïsoleerde gevelmodule
LINK picknickelementen
Ontworpen voor verbinding: variatie in zitopties en moeiteloos aanpasbaar
ACO ExoDrain custom made lijnafwatering
Eindeloze ontwerpmogelijkheden
Enhanced Grain | Antique Oak
's Werelds meest natuurgetrouwe kunststof terras- en gevelplank. Recreëert de nuances van echt hout.
Verwol Returnity second life systeemwanden
Gebruikte glazen wanden van topkwaliteit
G110 ritsscreen
Strak design, optimale inbouwdiepte en een geïntegreerde onderlat
Plafondplaat rond opbouw Powerdaylight Daglichtbuis
Ontdek de nieuwe standaard in ontwerp en functionaliteit, Stem af op jouw interieur
A VIVA van JUNG
Afdekramen van gesatineerd glas
Betonlook wandpanelen
Jansen Janisol Arte 66
Get your kicks with Arte 66!
Gevels
Gevelbekleding
Vliesgevels
Zonwering buiten
Isolatie
Gevelconstructies
Signing
Overig
Daken
Dakafwerkingen
Dakisolatie
Dakconstructies
Dakranden, dakgoten en HWA's
Dakramen
Lichtkoepels
Lichtstraten
Schoorstenen
Overig
Dakluiken
Ramen en deuren
Raam- en deursystemen / kozijnen
Vliesgevels
Hang- en sluitwerk
Beveiliging en luiken
Dorpels en vensterbanken
Lateien
Roosters
Glas
Dakramen
Dakkoepels
Lichtstraten
Zonwering buiten
Zonwering binnen
Buitendeuren
Binnendeuren
Postvakken en brievenbussen
Overig
Dakluiken
Trappen, liften en balustrades
Trappen
Roltrappen
Liften
Balustrades en hekwerken
Galerijen
Binnenwanden
Binnenwanden
Wandafwerking
Vloeren
Constructieve vloeren
Verhoogde vloeren
Vloerafwerkingen
Overig
Plafonds
Tegels
Lineair
Grill
Open en roosters
Naadloos
Eilanden en baffles
Plafondafwerkingen
Ophangsystemen
Overig
Klimaatplafonds
Verlichting
Binnenverlichting
Buitenverlichting
Sanitair
Kranen en douchesets
Wastafels
Douchewanden en douchebakken
Baden
Waterclosets
Accessoires
Overig
Projectinrichting
Stoelen
Banken
Tafels
Kasten
Balies
Vrijstaande wanden
Keukens
Accessoires
Overig
Cabines
Interieurbeplanting
Stoffering
Installaties
Verwarming, koeling en ventilatie
Elektrotechnische installaties
Schakelmateriaal
Domotica
Deurcommunicatie
Beveiliging
Liften
Onderhoudsinstallaties
Overig
Brandbeveiliging
Constructies
Draagconstructies
Funderingen en kelders
Overig
Brandbeveiliging
Buitenruimte
Bestratingen en verhardingen
Afwateringen
Terreinafscheidingen en geluidsschermen
Buitenmeubilair
Fietsparkeren
Terrassen
Terrasoverkappingen
Bruggen
Accessoires
Overig
Beplanting
Sport- en speeltoestellen
Software
Tekenen 2D
Modelleren 3D / BIM
Visualisatie / rendering
Parametrisch ontwerpen
Bouwfysica
Draagconstructie
Overig
Virtual Reality
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Nieuwe verbindingen: tentoonstelling en regiogesprek voormalige industriegebieden
Atrium Carré Chassé, Chasséveld 3A, Breda
Het Vergeten Bombardement en de Vergeten Wederopbouw
Oud House, Jan Kobellstraat 78D, Rotterdam
De mensen van Geuzenhof
Arcam
Het GreenEvent - De openbare ruimte: van grijs naar groen
Inspyrium, Beerseweg 45, Cuijk
1.Lectures Mathieu Gontier (Wagon Landscaping
Academie van Bouwkunst
Nieuwe verbindingen: tentoonstelling en regiogesprek voormalige industriegebieden
Atrium Carré Chassé, Chasséveld 3A, Breda
BNO Interieurzaken: Van gesloten bastion naar transparante hub
Mosa Design Studio, Pedro de Medinalaan 1a, Amsterdam
Het GreenEvent - De openbare ruimte: van grijs naar groen
Inspyrium, Beerseweg 45, Cuijk
Het Paradijs van de Arbeider: Tuindorpen en Tuinsteden
Oostzaanstraat 45 1013 WG Amsterdam
C2C Café: “Duurzame herontwikkeling met oog voor zorg en gebruiker”
Het Slotervaart, Dijsselhofplantsoen 12, Amsterdam
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Toon alles
Design
Duurzaamheid
Gevel
Infrastructuur
Interieur
Kantoren
Leisure
Openbare ruimte
Publieke gebouwen
Scholen
Transformatie en Renovatie
Woningbouw
Zorg
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Toon alles
Stagiaire Marketing & Design
Medior Marketing & Design
Junior Architect(s)
Technical Designer
SVP zoekt per direct een BIM-modelleur / bouwkundige
Stagiairs stedenbouw en/of landschap hero (vanaf september 2025)
Urban Climate Architects zoekt een architect voor ons kantoor in Delft.
Junior/Medior Architect (NL)
Raumplan zoekt een Medior Architect [Nederlandstalig]
Junior Architect (NL/EN)
XML zoekt jr. architect / technisch ontwerper
Senior Architect (v/m)
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Jan Peter Wingender
Copyright: Architectenweb
Wingender: ‘Als de cao zijn algemene geldigheid verliest, dan zakt de hele Nederlandse architectenmarkt in elkaar’
1 februari 2024, 9:00
Op het moment dat alle BNA-bureaus samen minder dan zestig procent van de architect-werknemers in Nederland vertegenwoordigen – en dat punt komt in zicht – kan de cao in de architectenbranche door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid niet meer algemeen verbindend verklaard worden. Dat betekent dat er in de branche een concurrentie op prijs ontstaat, met een prijsspiraal omlaag. Daarvoor waarschuwt architect Jan Peter Wingender (Office Winhov) in een gesprek met architect Oana Bogdan (&bogdan) in de
Architectenweb Podcast
.
De cao in de architectenbranche komt tot stand in een onderhandeling tussen de
BNA
, dat daarbij de werkgevers vertegenwoordigt, en de vakbonden FNV, CNV en De Unie, die de werknemers vertegenwoordigen. Op het moment dat de branchevereniging en de vakbonden meer dan zestig procent van de architect-werknemers vertegenwoordigen, dan kan de cao door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) algemeen verbindend verklaard worden. Dan zijn architectenbureaus met eigen medewerkers wettelijk verplicht om de cao te volgen. In de afgelopen decennia lukte het steeds om de cao algemeen verbindend te verklaren. Maar zakken de BNA-bureaus samen onder die zestig procent, en dat dreigt nu te gebeuren, dan vervalt die wettelijke geldigheid.
In de podcast vertelt architect Oana Bogdan (&bogdan) dat de honoraria in België ongeveer half zo hoog zijn als in Nederland. In België is er geen cao die de lonen, en daaroverheen de honoraria, op niveau houden. Voor Wingender is dat het schrikbeeld.
“Op het moment dat de BNA-bureaus samen door de zestig procent zakken, en de branchevereniging hangt daar in een heel dun grijs gebied omheen, dan heb je geen cao meer die algemeen geldend is voor alle architectenbureaus”, vertelt Wingender. “Als er een cao is, dan concurreer je maar voor een heel klein deel op arbeidskosten. Wat in België gebeurt, dat de markt het naar beneden drukt, wordt in Nederland door de cao tegengehouden. De belangrijkste kostenpost voor architectenbureaus zijn arbeidskosten en die zijn in Nederland voor alle bureaus min of meer gelijk. Dat betekent dat ze op andere factoren concurreren: kwaliteit, efficiëntie, services die verleend worden, en ga zo maar door, maar niet op arbeidskosten. En dat beseffen de meeste architecten niet.”
“Op het moment dat die cao wegvalt onder dit systeem, gaan architectenbureaus op arbeidskosten concurreren met elkaar, want zo zit de markt in elkaar. Dat betekent dat de race to the bottom, wat je in België ziet, ook in Nederland wordt ontketend. De volgende bodem onder de markt is dan gewoon het minimum loon [...] De cao is dus cruciaal voor een gezond functionerende architectenmarkt.”
“De cao is ook de enige prijsafspraak die de mededingingsautoriteit toelaat in ons vakgebied. Het is een hele belangrijke bodem onder de markt. En wat veel architecten in Nederland zich niet realiseren is dat – als zij geen lid zijn van de BNA – zij feitelijk het draagvlak onder een goed functionerende sector aan het wegtrekken zijn. Als de BNA-bureaus samen onder de zestig procent zakken, is er op termijn geen algemeen verbindende cao meer.”
“Toen ik lid werd van het bestuur van de BNA, heb ik me voorgenomen om geen reclame te maken voor de BNA. Maar in dit geval is het een cruciaal gedeeld belang van alle architecten die werkzaam zijn op bureaus, maar ook van alle architectenbureaus zelf, om de cao overeind te houden. En niet lid zijn van de BNA betekent dat je je distantieert van die collectieve verantwoordelijkheid, met het risico dit onderuit gaat, en dan zakt de hele Nederlandse architectenmarkt in elkaar. Aansluiten bij de BNA doe je als bureau dus ook uit welbegrepen eigen belang, naast een medeverantwoordelijkheid voor het collectief.”
Het hele gesprek tussen Bogdan en Wingender over het verschil in honoraria in België en Nederland is te beluisteren op
Apple Podcasts
,
Spotify
of
Architectenweb.nl/podcasts
.
Trefwoorden
oana bogdan
jan peter wingender
bna
uurtarief
branchevereniging nederlandse architectenbureaus
nederland
honoraria
cao
honorarium
belgië
Best gelezen
1
Wooncomplex in zilver en goud voor Rotterdamse Wilhelminapier
maandag, 24 maart
2
Start verbouwing van monumentale toren aan Coolsingel Rotterdam
woensdag, 26 maart
3
Bouw van Schoemaker Toren in Delft gestart
maandag, 24 maart
4
Buiksloterham – stedenbouw volgens Cityplot concept krijgt vorm
woensdag, 26 maart
5
De Witte Panden in Rotterdam Noord – een tweede leven voor jaren 80-architectuur
maandag, 24 maart
Gerelateerde nieuwsberichten
Anne Schroën nieuwe directeur van de BNA
31 januari 2024
Vijfde editie Next Step Program van start
14 februari 2024
Simplicate: vrijwel alle architecten verhoogden tarief in 2023
14 februari 2024
Gehospitaliseerd vakgebied
16 mei 2024
VAi presenteert zestiende editie Architectuurboek Vlaanderen
23 oktober 2024
Conjunctuurmeting BNA: werkvoorraad blijft ruim onder niveau 2022
4 december 2023
Jury BNA Beste Gebouw van het Jaar 2024 bekend
16 februari 2024
De bodem
23 mei 2024
SFA organiseert evenement ‘Architect van je eigen werk!’
28 mei 2024
Zeven columns door Jan Peter Wingender over de cao als basis voor de architectenbranche
4 juli 2024
Anne Schroën: aantal BNA-lidmaatschappen terug op oude niveau
19 december 2024
'Blijf niet roepen aan de zijlijn, maar ga het veld in en maak verschil!'
24 augustus 2023
Ontwijken
30 mei 2024
BNA pleit voor ministerie van ruimtelijke ontwikkeling en wonen
1 december 2023
“Wij willen de condities voor architecten verbeteren”
15 maart 2024
BNA: geef de architect de rol van verbinder bij de woningbouwcrisis
21 mei 2024
Vinkje
6 juni 2024
BNA benoemt zes nieuwe bestuursleden
20 september 2023
Nominaties BNA Beste Gebouw van het Jaar 2024 bekend
18 maart 2024
Rijksbouwmeester: verlies van arbeidskrachten in architectuur werkt door in hele samenleving
6 september 2023
Blauwe ogen
13 juni 2024
De Friese Elf Steden
19 juni 2024
Paneldiscussie: oplossing werkdruk ligt bij opdrachtgevers én architecten
26 juni 2024
Jeroen de Willigen gekozen tot nieuwe voorzitter van de BNA
20 maart
Pygmalion
27 juni 2024
Anne Schroën nieuwe directeur van de BNA
31 januari 2024
Vijfde editie Next Step Program van start
14 februari 2024
Simplicate: vrijwel alle architecten verhoogden tarief in 2023
14 februari 2024
Gehospitaliseerd vakgebied
16 mei 2024
VAi presenteert zestiende editie Architectuurboek Vlaanderen
23 oktober 2024
Conjunctuurmeting BNA: werkvoorraad blijft ruim onder niveau 2022
4 december 2023
Jury BNA Beste Gebouw van het Jaar 2024 bekend
16 februari 2024
De bodem
23 mei 2024
SFA organiseert evenement ‘Architect van je eigen werk!’
28 mei 2024
Zeven columns door Jan Peter Wingender over de cao als basis voor de architectenbranche
4 juli 2024
Anne Schroën: aantal BNA-lidmaatschappen terug op oude niveau
19 december 2024
'Blijf niet roepen aan de zijlijn, maar ga het veld in en maak verschil!'
24 augustus 2023
Ontwijken
30 mei 2024
BNA pleit voor ministerie van ruimtelijke ontwikkeling en wonen
1 december 2023
“Wij willen de condities voor architecten verbeteren”
15 maart 2024
BNA: geef de architect de rol van verbinder bij de woningbouwcrisis
21 mei 2024
Vinkje
6 juni 2024
BNA benoemt zes nieuwe bestuursleden
20 september 2023
Nominaties BNA Beste Gebouw van het Jaar 2024 bekend
18 maart 2024
Rijksbouwmeester: verlies van arbeidskrachten in architectuur werkt door in hele samenleving
6 september 2023
Blauwe ogen
13 juni 2024
De Friese Elf Steden
19 juni 2024
Paneldiscussie: oplossing werkdruk ligt bij opdrachtgevers én architecten
26 juni 2024
Jeroen de Willigen gekozen tot nieuwe voorzitter van de BNA
20 maart
Pygmalion
27 juni 2024
Toon alles
Andere nieuwsberichten
Space Encounters ontwerpt ShowDepot voor collectie De.Groen aan haven in Arnhem
Gisteren, 15:43
Net voorbij het punt dat de IJssel zich afsplitst van de Rijn, ligt een lang havenbekken met daarachter Industriepark Kleefse Waard (IPKW). Aan de kade daar verrijst komend jaar een hybride van tentoonstellingsruimte en depot voor collectie De.Groen.
Strategische visie van MVRDV voor ‘kwaliteitssprong’ Roosendaal
Gisteren, 14:05
De gemeenteraad van Roosendaal heeft op 17 maart RSD40 goedgekeurd, een strategische toekomstvisie tot 2040 voor de stad, dorpen en buitengebieden van de gemeente. Dit plan is ontwikkeld door een team onder leiding van MVRDV.
Nieuwe Bibliotheek Bonaire ademt couleur locale
Gisteren, 11:28
Toegankelijk, uitnodigend en vol lokale inspiratie: de langverwachte community library van Bonaire heeft deze maand officieel de deuren geopend. Het ontwerp van het Groningse bureau includi geeft kleur en warmte aan deze huisvesting.
Team V stelt twee nieuwe partners aan
Gisteren, 09:57
Architecten Irène Horvers en Frank Bouwman zijn aangetreden als partners van Team V Architectuur. Sinds 25 maart 2025 geven zij samen met Do Janne Vermeulen en Jeroen van Schooten leiding aan het architectenbureau.
Wateroverlast en bodemdaling kunnen woningbouw bedreigen
Gisteren, 10:36
Het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) deed onderzoek naar de gevolgen van bodemdaling en wateroverlast in gebieden waar gebouwd kan worden.
Organisaties willen sneller actie van politiek in stikstofcrisis
Gisteren, 10:02
Verschillende organisaties vinden dat het kabinet nu echt vaart moet maken met het aanpakken van de stikstofcrisis.
Kampen begint kort geding tegen Enexis om aansluiting schoolgebouw
26 maart, 10:56
De gemeente Kampen spant een kort geding aan tegen netbeheerder Enexis omdat die een nieuw duurzaam Kindcentrum niet zou kunnen aansluiten op het stroomnet.
Ballast Nedam ziet nettowinst en omzet stijgen
25 maart, 4:37
Ballast Nedam zag de nettowinst vorig jaar verdrievoudigen tot 74 miljoen euro. De omzet steeg licht tot 1,2 miljard euro.
Provincies willen drinkwaterbesparing in nieuwe huizen
25 maart, 10:02
Provincies vragen om regels die ervoor moeten zorgen dat bij de bouw en renovatie van huizen waterbesparende technieken worden toegepast.
Parijs stemt voor autovrij maken van 500 straten
24 maart, 10:30
Parijzenaars hebben er in een referendum voor gestemd om vijfhonderd straten in de stad af te sluiten voor auto’s. Slechts 4% van de stemgerechtigden bracht een stem uit.
Ga naar het nieuws-archief
Michiel van Raaij
Hoofdredacteur
1
0
0
0
Voor een optimale gebruikservaring plaatst Architectenweb functionele cookies. Wat de verschillende cookies precies doen leggen we uit in een
overzicht
. Cookies van social media kun je optioneel
aanzetten
.
Akkoord
Instellingen
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan
Feedback
Feedback
Wij horen graag jouw feedback. Laat je reactie achter en eventueel jouw e-mail adres.
Reactie
Verstuur