Projecten
Producten
Bedrijven
Vacatures
Agenda
Awards
Podcasts
more_horiz
Videos
Magazine
Thema's
Favorieten
Profiel
Uitloggen
Nieuw
Populair
Toon alles
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #12
Kantoren
Architectenweb magazine #11
Scholen
Architectenweb magazine #10
Zorg
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #10
Zorg
Architectenweb magazine #12
Kantoren
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #6
Transformatie en Renovatie
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Architectenweb Awards 2025
Architectenweb Awards 2024
Architectenweb Awards 2023
Architectenweb Awards 2022
Architectenweb Awards 2021
Architectenweb Awards 2020
Architectenweb Awards 2019
Architectenweb Awards 2018
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Avond met De Zwarte Hond
Symposium
Post-Growth City
Symposium
Prijsuitreiking Architectenweb Awards 2024
Impressie van een feestelijke avond
Avond met Office Winhov
Martens, Willems & Humblé Architecten
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
Ontwerpen in analogie met het bestaande
Symposium
Martens, Willems & Humblé Architecten
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
De Zwarte Hond
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
Avond met Office Winhov
Uitreiking van Architectenweb Awards 2020
Impressie van de prijsuitreiking via Zoom
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
Indoorwrap
De specialist in Keukenwrappen
DimLight
Ledverlichting
Digibouw
Anvana Architects
Premium architectuur- en interieurprojecten.
AGORA MAKERS Nederland
Places for the People
Spring Studio interieurarchitecten
Interieurarchitectenbureau uit Groningen, geleid door Manon Westmeijer & Jasmijn Buijvoets
Spring Studio interieurarchitecten
Interieurarchitectenbureau uit Groningen, geleid door Manon Westmeijer & Jasmijn Buijvoets
Interior & Co
Karakter Erfgoed
DimLight
Ledverlichting
Digibouw
AGORA MAKERS Nederland
Places for the People
Architecten
Architectuur
Mobiliteit en infrastructuur
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Leveranciers
Gevels
Daken
Ramen en deuren
Trappen, liften en balustrades
Binnenwanden
Vloeren
Plafonds
Verlichting
Sanitair
Projectinrichting
Installaties
Constructies
Buitenruimte
Software
Adviseurs
Bestekschrijvers
Bouwmanagement
Installatie adviseurs E
Bouwfysica
Calculators
Installatie adviseurs G/W
Bouwkundig tekenwerk
Constructeurs
Lichtadviseurs
Adviseur beveiliging
Juristen
Intermediairs, Payrolling
Aannemers
Overig
Presentatie
Instellingen / onderwijs
Overig
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Gesprek met Ellen van Bueren over gebiedsontwikkeling en hoogbouw
Gesprek met Ma Yansong over ontwerpen die emotie oproepen
Gesprek met Paul de Ruiter over innovatieve en duurzame hoogbouw
Gesprek met Pi de Bruijn over zijn ontwerpen voor de Tweede Kamer toen en nu
Gesprek met Stijn Steenbakkers over verdichting en hoogbouw in Eindhoven
Gesprek met Ma Yansong over ontwerpen die emotie oproepen
Gesprek met Pi de Bruijn over zijn ontwerpen voor de Tweede Kamer toen en nu
Gesprek met Oresti Sarafopoulos over het ontwerpen van een kantoorgebouw met bijna geen installaties
Gesprek met Paul de Ruiter over innovatieve en duurzame hoogbouw
Gesprek met Stijn Steenbakkers over verdichting en hoogbouw in Eindhoven
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
De Ambacht
Woonhuis in Forster unico
School- en sportcomplex Nyon, Zwitserland
Kunstcentrum De Ploeg geopend in Rijksmonument
Huis voor de stad - Helmond
Unieke woningen binnen een collectief
Kunstcentrum De Ploeg geopend in Rijksmonument
Zwevend Woon/werkpand Mauritsstraat
Kantoorgebouw MK Administratie in Creil
Een duurzaam kantoor voor Convent Capital
Architectuur
Woningbouw
Zorg
Hotels
Restaurants en café’s
Winkels
Sportgebouwen
Culturele gebouwen
Overheidsgebouwen
Scholen
Kantoren
Bedrijfsgebouwen
Paviljoens en kunst
Overig
Mobiliteit en infrastructuur
Trein- en metrostations
Luchthavens
Busstations
Parkeergarages
Fietsparkeren
Wegen
Bruggen
Water
Energie
Tankstations en laadstations
Waterzuivering en afvalverwerking
Overig
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Regionale visies
Gebiedsvisies
Plannen stedelijk weefsel
Amusementsparken en dierentuinen
Lichtontwerpen
Openbare ruimte
Pleinen
Parken
Tuinen
Speelplaatsen
Uitkijktorens
Overige (bijv. begraafplaatsen)
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
HPL vloerstopcontact 50mm – Ruim, duurzaam en compleet
Al jaren een vertrouwde keuze voor kantoorvloeren
Terradure
Stijlvol en oersterk in dagelijks gebruik.
Troldtekt Tiles T24
Verlaagd en volledig demonteerbaar design plafond
CO2 gestuurde natuurlijke raamventilatie
Een gezond binnenklimaat begint met natuurlijk ventileren
De Renovatiewijzer
Duurzaam isoleren? De Renovatiewijzer van Knauf Insulation maakt het makkelijk
Klassieke aardetinten
De Colinal bewerking geeft het aluminium een natuurlijke kleur, verkrijgbaar van lichte tot donkere.
Jops - Industriele krukken
Vroeger stond de kruk in de werkplaats, nu in woonkamers, horeca en scholen
Pulastic Woodgrain
Een professionele en decoratieve uitstraling
Hardglazen deur
Transparantie ten top
Alaskan Yellow Cedar
Mooie toevoeging aan de gevel
Gevels
Gevelbekleding
Vliesgevels
Zonwering buiten
Isolatie
Gevelconstructies
Signing
Overig
Daken
Dakafwerkingen
Dakisolatie
Dakconstructies
Dakranden, dakgoten en HWA's
Dakramen
Lichtkoepels
Lichtstraten
Schoorstenen
Overig
Dakluiken
Ramen en deuren
Raam- en deursystemen / kozijnen
Vliesgevels
Hang- en sluitwerk
Beveiliging en luiken
Dorpels en vensterbanken
Lateien
Roosters
Glas
Dakramen
Dakkoepels
Lichtstraten
Zonwering buiten
Zonwering binnen
Buitendeuren
Binnendeuren
Postvakken en brievenbussen
Overig
Dakluiken
Trappen, liften en balustrades
Trappen
Roltrappen
Liften
Balustrades en hekwerken
Galerijen
Binnenwanden
Binnenwanden
Wandafwerking
Vloeren
Constructieve vloeren
Verhoogde vloeren
Vloerafwerkingen
Overig
Plafonds
Tegels
Lineair
Grill
Open en roosters
Naadloos
Eilanden en baffles
Plafondafwerkingen
Ophangsystemen
Overig
Klimaatplafonds
Verlichting
Binnenverlichting
Buitenverlichting
Sanitair
Kranen en douchesets
Wastafels
Douchewanden en douchebakken
Baden
Waterclosets
Accessoires
Overig
Projectinrichting
Stoelen
Banken
Tafels
Kasten
Balies
Vrijstaande wanden
Keukens
Accessoires
Overig
Cabines
Interieurbeplanting
Stoffering
Installaties
Verwarming, koeling en ventilatie
Elektrotechnische installaties
Schakelmateriaal
Domotica
Deurcommunicatie
Beveiliging
Liften
Onderhoudsinstallaties
Overig
Brandbeveiliging
Constructies
Draagconstructies
Funderingen en kelders
Overig
Brandbeveiliging
Buitenruimte
Bestratingen en verhardingen
Afwateringen
Terreinafscheidingen en geluidsschermen
Buitenmeubilair
Fietsparkeren
Terrassen
Terrasoverkappingen
Bruggen
Accessoires
Overig
Beplanting
Sport- en speeltoestellen
Software
Tekenen 2D
Modelleren 3D / BIM
Visualisatie / rendering
Parametrisch ontwerpen
Bouwfysica
Draagconstructie
Overig
Virtual Reality
Cloudoplossingen
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Hortamuseum: ‘(G)een motief,’
Amerikaansestraat 27, 1060 Sint-Gillis, Brussel, België
De 10 beste gebouwen van Amsterdam van 2025
Arcam
Foto-expositie Dromen zonder Drempels
In de pergola’s van RAUM, op het Berlijnplein te Utrecht
1.Lectures BC architects & studies & materials
Academie van Bouwkunst
Ramptoeristen op het IJ: Boottour door de Haven
De opstapplaats is de steiger naast de A’dam Toren in Amsterdam Noord
De 10 beste gebouwen van Amsterdam van 2025
Arcam
Zomerwandelingen Nieuwe Stad op Zondag 2025
Amsterdam
Tentoonstelling Bouwen op woongeschiedenis
Arcam
Hortamuseum: ‘(G)een motief,’
Amerikaansestraat 27, 1060 Sint-Gillis, Brussel, België
Ramptoeristen op het IJ: Boottour door de Haven
De opstapplaats is de steiger naast de A’dam Toren in Amsterdam Noord
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Toon alles
Design
Duurzaamheid
Gevel
Infrastructuur
Interieur
Kantoren
Leisure
Openbare ruimte
Publieke gebouwen
Scholen
Transformatie en Renovatie
Woningbouw
Zorg
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Toon alles
Stageplaats Studio Marco Vermeulen
(Senior) Project Manager
Medior Regionaal Ontwerper
Senior Regionaal Ontwerper
Projectvoorbereider/Tekenaar
Senior Projectmanager
Technisch ontwerper / bouwkundig tekenaar
Junior Architect
Technisch Ontwerper / Bouwkundig Tekenaar
Architect bij HA-HA
Junior architect
Intern architectural team
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Jan Peter Wingender
Copyright: Architectenweb
Wingender: ‘Als de cao zijn algemene geldigheid verliest, dan zakt de hele Nederlandse architectenmarkt in elkaar’
1 februari 2024, 9:00
Op het moment dat alle BNA-bureaus samen minder dan zestig procent van de architect-werknemers in Nederland vertegenwoordigen – en dat punt komt in zicht – kan de cao in de architectenbranche door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid niet meer algemeen verbindend verklaard worden. Dat betekent dat er in de branche een concurrentie op prijs ontstaat, met een prijsspiraal omlaag. Daarvoor waarschuwt architect Jan Peter Wingender (Office Winhov) in een gesprek met architect Oana Bogdan (&bogdan) in de
Architectenweb Podcast
.
De cao in de architectenbranche komt tot stand in een onderhandeling tussen de
BNA
, dat daarbij de werkgevers vertegenwoordigt, en de vakbonden FNV, CNV en De Unie, die de werknemers vertegenwoordigen. Op het moment dat de branchevereniging en de vakbonden meer dan zestig procent van de architect-werknemers vertegenwoordigen, dan kan de cao door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) algemeen verbindend verklaard worden. Dan zijn architectenbureaus met eigen medewerkers wettelijk verplicht om de cao te volgen. In de afgelopen decennia lukte het steeds om de cao algemeen verbindend te verklaren. Maar zakken de BNA-bureaus samen onder die zestig procent, en dat dreigt nu te gebeuren, dan vervalt die wettelijke geldigheid.
In de podcast vertelt architect Oana Bogdan (&bogdan) dat de honoraria in België ongeveer half zo hoog zijn als in Nederland. In België is er geen cao die de lonen, en daaroverheen de honoraria, op niveau houden. Voor Wingender is dat het schrikbeeld.
“Op het moment dat de BNA-bureaus samen door de zestig procent zakken, en de branchevereniging hangt daar in een heel dun grijs gebied omheen, dan heb je geen cao meer die algemeen geldend is voor alle architectenbureaus”, vertelt Wingender. “Als er een cao is, dan concurreer je maar voor een heel klein deel op arbeidskosten. Wat in België gebeurt, dat de markt het naar beneden drukt, wordt in Nederland door de cao tegengehouden. De belangrijkste kostenpost voor architectenbureaus zijn arbeidskosten en die zijn in Nederland voor alle bureaus min of meer gelijk. Dat betekent dat ze op andere factoren concurreren: kwaliteit, efficiëntie, services die verleend worden, en ga zo maar door, maar niet op arbeidskosten. En dat beseffen de meeste architecten niet.”
“Op het moment dat die cao wegvalt onder dit systeem, gaan architectenbureaus op arbeidskosten concurreren met elkaar, want zo zit de markt in elkaar. Dat betekent dat de race to the bottom, wat je in België ziet, ook in Nederland wordt ontketend. De volgende bodem onder de markt is dan gewoon het minimum loon [...] De cao is dus cruciaal voor een gezond functionerende architectenmarkt.”
“De cao is ook de enige prijsafspraak die de mededingingsautoriteit toelaat in ons vakgebied. Het is een hele belangrijke bodem onder de markt. En wat veel architecten in Nederland zich niet realiseren is dat – als zij geen lid zijn van de BNA – zij feitelijk het draagvlak onder een goed functionerende sector aan het wegtrekken zijn. Als de BNA-bureaus samen onder de zestig procent zakken, is er op termijn geen algemeen verbindende cao meer.”
“Toen ik lid werd van het bestuur van de BNA, heb ik me voorgenomen om geen reclame te maken voor de BNA. Maar in dit geval is het een cruciaal gedeeld belang van alle architecten die werkzaam zijn op bureaus, maar ook van alle architectenbureaus zelf, om de cao overeind te houden. En niet lid zijn van de BNA betekent dat je je distantieert van die collectieve verantwoordelijkheid, met het risico dit onderuit gaat, en dan zakt de hele Nederlandse architectenmarkt in elkaar. Aansluiten bij de BNA doe je als bureau dus ook uit welbegrepen eigen belang, naast een medeverantwoordelijkheid voor het collectief.”
Het hele gesprek tussen Bogdan en Wingender over het verschil in honoraria in België en Nederland is te beluisteren op
Apple Podcasts
,
Spotify
of
Architectenweb.nl/podcasts
.
Trefwoorden
oana bogdan
jan peter wingender
bna
uurtarief
branchevereniging nederlandse architectenbureaus
nederland
honoraria
cao
honorarium
belgië
Best gelezen
1
Transformatie cementfabriek tot wijk door MVRDV in Shanghai voltooid
vrijdag, 8 augustus
2
Architectenweb Sportzomer: Mark Hereijgers hervond zichzelf na jarenlang obsessief sporten
maandag, 11 augustus
3
Honderd jaar oud lyceumgebouw in Roosendaal vernieuwd tot flexibele leeromgeving
donderdag, 7 augustus
4
Nieuwe Instituut verwerft archief Aldo en Hannie van Eyck
dinsdag, 12 augustus
5
Architectenweb Sportzomer: roeien brengt Indira van ’t Klooster in contact met de omgeving
woensdag, 13 augustus
Gerelateerde nieuwsberichten
Anne Schroën nieuwe directeur van de BNA
31 januari 2024
Vijfde editie Next Step Program van start
14 februari 2024
Simplicate: vrijwel alle architecten verhoogden tarief in 2023
14 februari 2024
Gehospitaliseerd vakgebied
16 mei 2024
VAi presenteert zestiende editie Architectuurboek Vlaanderen
23 oktober 2024
Conjunctuurmeting BNA: werkvoorraad blijft ruim onder niveau 2022
4 december 2023
Jury BNA Beste Gebouw van het Jaar 2024 bekend
16 februari 2024
De bodem
23 mei 2024
SFA organiseert evenement ‘Architect van je eigen werk!’
28 mei 2024
Zeven columns door Jan Peter Wingender over de cao als basis voor de architectenbranche
4 juli 2024
Anne Schroën: aantal BNA-lidmaatschappen terug op oude niveau
19 december 2024
'Blijf niet roepen aan de zijlijn, maar ga het veld in en maak verschil!'
24 augustus 2023
Ontwijken
30 mei 2024
BNA pleit voor ministerie van ruimtelijke ontwikkeling en wonen
1 december 2023
“Wij willen de condities voor architecten verbeteren”
15 maart 2024
BNA: geef de architect de rol van verbinder bij de woningbouwcrisis
21 mei 2024
Vinkje
6 juni 2024
BNA wordt Koninklijke Bond van Nederlandse Architectenbureaus en heeft nieuwe huisstijl
1 juli
BNA benoemt zes nieuwe bestuursleden
20 september 2023
Nominaties BNA Beste Gebouw van het Jaar 2024 bekend
18 maart 2024
Rijksbouwmeester: verlies van arbeidskrachten in architectuur werkt door in hele samenleving
6 september 2023
Blauwe ogen
13 juni 2024
De Friese Elf Steden
19 juni 2024
Paneldiscussie: oplossing werkdruk ligt bij opdrachtgevers én architecten
26 juni 2024
Jeroen de Willigen gekozen tot nieuwe voorzitter van de BNA
20 maart
Pygmalion
27 juni 2024
Anne Schroën nieuwe directeur van de BNA
31 januari 2024
Vijfde editie Next Step Program van start
14 februari 2024
Simplicate: vrijwel alle architecten verhoogden tarief in 2023
14 februari 2024
Gehospitaliseerd vakgebied
16 mei 2024
VAi presenteert zestiende editie Architectuurboek Vlaanderen
23 oktober 2024
Conjunctuurmeting BNA: werkvoorraad blijft ruim onder niveau 2022
4 december 2023
Jury BNA Beste Gebouw van het Jaar 2024 bekend
16 februari 2024
De bodem
23 mei 2024
SFA organiseert evenement ‘Architect van je eigen werk!’
28 mei 2024
Zeven columns door Jan Peter Wingender over de cao als basis voor de architectenbranche
4 juli 2024
Anne Schroën: aantal BNA-lidmaatschappen terug op oude niveau
19 december 2024
'Blijf niet roepen aan de zijlijn, maar ga het veld in en maak verschil!'
24 augustus 2023
Ontwijken
30 mei 2024
BNA pleit voor ministerie van ruimtelijke ontwikkeling en wonen
1 december 2023
“Wij willen de condities voor architecten verbeteren”
15 maart 2024
BNA: geef de architect de rol van verbinder bij de woningbouwcrisis
21 mei 2024
Vinkje
6 juni 2024
BNA wordt Koninklijke Bond van Nederlandse Architectenbureaus en heeft nieuwe huisstijl
1 juli
BNA benoemt zes nieuwe bestuursleden
20 september 2023
Nominaties BNA Beste Gebouw van het Jaar 2024 bekend
18 maart 2024
Rijksbouwmeester: verlies van arbeidskrachten in architectuur werkt door in hele samenleving
6 september 2023
Blauwe ogen
13 juni 2024
De Friese Elf Steden
19 juni 2024
Paneldiscussie: oplossing werkdruk ligt bij opdrachtgevers én architecten
26 juni 2024
Jeroen de Willigen gekozen tot nieuwe voorzitter van de BNA
20 maart
Pygmalion
27 juni 2024
Toon alles
Andere nieuwsberichten
Architectenweb Sportzomer: roeien brengt Indira van ’t Klooster in contact met de omgeving
Gisteren, 09:16
Architectenweb interviewt deze zomer architecten die naast hun werk fanatiek sporten of een bijzondere sport beoefenen. In de tiende aflevering spreken we met Indira van ’t Klooster, die naast haar werk als directeur van Arcam roeit.
Nieuwe Instituut verwerft archief Aldo en Hannie van Eyck
12 augustus, 9:22
Tot het materiaal dat is toegevoegd aan de Rijkscollectie voor Nederlandse Architectuur en Stedenbouw behoren 23 maquettes van werken als het Burgerweeshuis in Amsterdam, de Pastoor van Arskerk in Den Haag en het Sonsbeekpaviljoen in Arnhem.
Architectenweb Sportzomer: Mark Hereijgers hervond zichzelf na jarenlang obsessief sporten
11 augustus, 9:08
Architectenweb interviewt deze zomer architecten die naast hun werk fanatiek sporten of een bijzondere sport beoefenen. In de negende aflevering spreken we met Mark Hereijgers, die een openhartig verhaal vertelt over obsessief sporten.
Transformatie cementfabriek tot wijk door MVRDV in Shanghai voltooid
8 augustus, 9:07
Het project maakt deel uit van een bredere culturele ontwikkeling van het West Bund district, aan de westelijke oever van de Huangpu-rivier.
Internationaal Gerechtshof oordeelt dat landen schade aan klimaat moeten voorkomen
25 juli, 10:06
Landen zijn verplicht om het klimaat te beschermen en schade te voorkomen, bepaalt het gerechtshof in Den Haag.
Jan Peter Legtenberg nieuwe algemeen directeur KuiperCompagnons
24 juli, 11:25
Hij volgt per 1 september Piet Besselink op, die binnenkort met pensioen gaat.
Helft arbeidsmigranten platteland na zes jaar nog in Nederland
23 juli, 11:06
Het Planbureau voor de Leefomgeving stelt dat hun positie verbetert naarmate zij langer in Nederland wonen.
Zoetermeer wil brug over spoor en A12 renoveren
22 juli, 11:59
Eind 2022 bleek de constructie van de brug te zwaar voor de ondersteuning.
Aanpak Zuid-Hollandse verkeersader kost tientallen miljoenen meer
21 juli, 12:29
De reconstructie van de N211, een van de drukste provinciale wegen in Nederland, kost tientallen miljoenen euro's meer dan begroot.
Hermans kiest Schiermonnikoogroute voor stroomkabel naar Noordzee
18 juli, 11:09
Er moeten zware kabels door de Waddenzee komen om windenergie van de Noordzee aan land te brengen.
Ga naar het nieuws-archief
Michiel van Raaij
Hoofdredacteur
1
0
0
0
Voor een optimale gebruikservaring plaatst Architectenweb functionele cookies. Wat de verschillende cookies precies doen leggen we uit in een
overzicht
. Cookies van social media kun je optioneel
aanzetten
.
Akkoord
Instellingen
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan
Feedback
Feedback
Wij horen graag jouw feedback. Laat je reactie achter en eventueel jouw e-mail adres.
Reactie
Verstuur