Abonneer je nu op onze nieuwsbrieven!

Abonneren

Nee, bedankt

Ja, denk met me mee rond de
materialisering van mijn project

Jan Peter Wingender

De bodem

23 mei, 9:00

In een zevendelige, wekelijkse serie columns reflecteert architect Jan Peter Wingender op de rol van de cao als zakelijke en professionele basis voor architecten en architectenbureaus. In dit tweede deel gaat hij in op hoe de cao de enige 'prijsafspraak' is die architecten onderling kunnen maken en hoe waardevol dat eigenlijk is.

Zet architecten bij elkaar en binnen de kortste keren gaat het over honoraria. Geklaag en gemopper; te laag, te beperkt, geen indexatie. Allemaal niet zonder reden, maar wat we ons niet lijken te realiseren is dat onder die honoraria een gezamenlijke bodem ligt: de collectieve arbeidsovereenkomst (cao) voor architectenbureaus.

Gek genoeg hoor je architecten zelden over die cao. Hooguit wanneer er een nieuwe wordt afgesloten. Dan is het voorspelbare 'werkgeversgemopper' over indexaties en stijgende loonkosten nog wel eens hoorbaar. Ik denk dat veel architecten zich helemaal niet realiseren dat onze architectenbureaus, via de BNA, zelf die cao afsluiten met de vakbonden. En dat wij ook zelf bij het ministerie de algemene verbindendverklaring van de cao aanvragen, waardoor deze voor alle architectenbureaus in Nederland verplicht wordt.

Met het afschaffen van de honorariumberekening uit de SR'97 is de cao de enige 'prijsafspraak' die wij als architecten onderling nog mogen maken. Het laatste benchmarkonderzoek van de BNA bevestigde nog maar eens wat we al wisten. Arbeidskosten zijn veruit de grootste kostenpost voor architectenbureaus; gemiddeld 70%. Dus bijna driekwart van onze kostenstructuur wordt gezamenlijk bepaald via de cao. Deze arbeidskosten rekenen we allemaal door in onze honoraria, en dat doen we dus allemaal op basis van diezelfde 'gemiddelde' uitgangspunten van de cao. Daarmee vormt de cao een belangrijke bodem onder onze honoraria die we zelf in de hand hebben.

We moeten die cao – als een oer-Hollands polderproduct – daarom koesteren. Het is goed voor alle medewerkers op architectenbureaus omdat ze faire arbeidsomstandigheden en een financiële bestaanszekerheid verzekeren. Deelname aan het pensioenfonds via de cao – ook zo'n onderwerp waar je eigenlijk nooit een architect over hoort – hoort daar ook bij. Het maakt architectenbureaus best een aantrekkelijke plek om te werken.

Voor architectenbureaus is de cao feitelijk van levensbelang. Het verschaft een gemeenschappelijke en objectieve basis voor honoraria en voorkomt dat we concurreren op arbeidskosten. Overzien we eigenlijk wel wat we als architecten met die cao in handen hebben?

Ik denk het niet.

Om de cao algemeen verbindend te laten verklaren, heeft de BNA een minimale representativiteit nodig, waarbij ze 60% van alle betrokken werknemers in de branche vertegenwoordigt. Het lidmaatschap van vakbonden in onze branche is erg laag, omdat we blijkbaar nog goede werkgevers zijn, en de verantwoordelijkheid voor die algemene verbindendverklaring van de cao ligt bij de BNA. En juist die 'representativiteit' door het lidmaatschap van architectenbureaus van de BNA neemt af. We voldoen nog ternauwernood en het kan de volgende keer zomaar misgaan. Dan hebben we misschien wel een cao-akkoord tussen vakbonden en de BNA, maar daar hoeven we ons dan niet meer aan te houden omdat de algemene verbindendverklaring vervalt. Wat dat oplevert, schetste Oana Bogdan over de ontluisterende situatie in België: het gemiddeld uurtarief van architecten ligt daar fors lager dan in Nederland.

Voor veel Nederlandse architecten is de cao een gegeven dat ze buiten zichzelf plaatsen. Dat deze wordt afgesloten door de BNA is wonderwel onbekend. Maar we zijn er dus echt zelf verantwoordelijk voor en we moeten in actie komen. Want de cao staat op het punt van omvallen.

Klachten over honoraria zijn niet ongegrond, maar moeten we niet als eerste de gezamenlijke verantwoordelijkheid nemen om de bodem daaronder op orde te hebben?

Eerdere deel: Gehospitaliseerd vakgebied

Jan Peter Wingender is architect en partner van Office Winhov. Jan Peter geeft regelmatig lezingen in binnen- en buitenland, is redactielid van de lezingenreeks ‘Design by thinking of...’ en redacteur van ‘Local Heroes'. Daarnaast is hij gebiedssupervisor voor de gemeente Amsterdam en bestuurslid van de BNA.

Trefwoorden

column cao jan peter wingender

1	Plannen voor nieuw rijkskantoor naast pand Belastingdienst en DUO in Groningen vrijdag, 21 juni
2	Huis voor de Stad Helmond opent officieel zijn deuren vrijdag, 21 juni
3	Cepezed ontwerpt gebouw voor kwantumonderzoek op campus TU Delft donderdag, 20 juni
4	Korteknie Stuhlmacher realiseert nieuw woonhuis binnen ensemble Jan David Zocher donderdag, 20 juni
5	Gemeenteraad Den Haag akkoord met renovatieplannen Haags Historisch Museum vrijdag, 21 juni

Gerelateerde nieuwsberichten

Column

Gehospitaliseerd vakgebied

16 mei

Column

Ontwijken

30 mei

Wingender: ‘Als de cao zijn algemene geldigheid verliest, dan zakt de hele Nederlandse architectenmarkt in elkaar’

1 februari

6 juni

13 juni

19 juni

1 minuut geleden

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Gesprek met Oana Bogdan en Jan Peter Wingender over de lage honoraria in België en de wankele cao in Nederland

1 februari

Andere nieuwsberichten

Woontoren Prince of Delft biedt veel ruimte voor starters en collectiviteit

Gisteren, 16:22

In de naoorlogse wijk Voorhof in Delft is een 65 meter hoge woontoren met 260 betaalbare huurappartementen gerealiseerd. De toren, Prince of Delft genaamd, is ontworpen door Groosman architecten.

D/Dock presenteert twee Premium Lounges op Schiphol Airport

Gisteren, 12:30

Het betreft de eerste oneworld Alliance Lounge die in Europa is geopend en de volledig opnieuw ontworpen Aspire Executive Lounge, waarbij materialen en meubels uit de vorige lounge zijn hergebruikt.

Een sculpturaal object voor het atrium van Valley

Gisteren, 10:01

De eigenaar van Valley in Amsterdam vroeg Heyligers Architects ontwerpen te maken om het interieur op vergelijkbaar hoog niveau af te werken als het exterieur. Als laatste onderdeel heeft het bureau een sculpturaal object aan het atrium toegevoegd.

Powerhouse Company ontwerpt hotel nabij Noors regeringskwartier

24 juni, 4:19

Naar verwachting start in september de bouw van een door Powerhouse Company ontworpen hotel in Oslo. De vestiging van hotelketen The Hoxton in Noorwegen komt op de plek van een bestaand gebouw nabij het nieuwe regeringskwartier.

Senaat neemt vlak voor kabinetswissel Wet betaalbare huur aan

Gisteren, 17:18

Daarmee wordt de wet, die de huren in de middensector en de sociale huursector omlaag moet brengen, al aanstaande maandag van kracht.

AI-presentaties verbeelden Amsterdam waar mensen en natuur in harmonie samenleven

Gisteren, 14:09

In het Groote Museum van de Amsterdamse dierentuin Artis is deze zomer de presentatie The Symbiotic City te zien.

Studie: fijnstof luchtvaart risico voor miljoenen Europeanen

Gisteren, 11:50

Volgens die studie gaat het om 52 miljoen mensen die leven binnen een straal van 20 kilometer van de 32 drukste vliegvelden van Europa die risico lopen.

Inschrijving Haagse Openbare ruimte Prijs 2024 geopend

24 juni, 4:51

De prijs is bestemd om ontwerpers, ontwikkelaars en initiatiefnemers van projecten in de openbare ruimte van Den Haag in het zonnetje te zetten.

Huizenprijzen in mei flink gestegen tot nieuw record

24 juni, 10:17

De vorige piek was in juli 2022, waarna de prijzen iets daalden door de hogere hypotheekrente.

Raad Rotterdam stemt in met herziene plannen Feyenoord City

21 juni, 12:02

In het gebied komen tussen de 7000 en 9500 nieuwe woningen, een nieuw treinstation, een brug over de Nieuwe Maas, andere infrastructuur, groene ruimte en publieke voorzieningen.

Ga naar het nieuws-archief