Projecten
Producten
Bedrijven
Vacatures
Agenda
Awards
Podcasts
more_horiz
Videos
Magazine
Thema's
Favorieten
Profiel
Uitloggen
Nieuw
Populair
Toon alles
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #12
Kantoren
Architectenweb magazine #11
Scholen
Architectenweb magazine #10
Zorg
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #10
Zorg
Architectenweb magazine #12
Kantoren
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #6
Transformatie en Renovatie
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Architectenweb Awards 2024
Architectenweb Awards 2023
Architectenweb Awards 2022
Architectenweb Awards 2021
Architectenweb Awards 2020
Architectenweb Awards 2019
Architectenweb Awards 2018
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Martens, Willems & Humblé Architecten
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
Studio Nauta
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
LEVS architecten
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
De Zwarte Hond
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
Civic Architects
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
Ontwerpen in analogie met het bestaande
Symposium
Marjolein van Eig
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2023
Amare
Een gestapelde wereld vol cultuur
Jonas
Orange Architects
Cedar / Hoofdkantoor ING
Benthem Crouwel Architects met HofmanDujardin
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
Artisize Creative Concepts
Een nieuwe generatie in moderne Architectuur
Inarchitects
MAKING REAL ESTATE MORE SUSTAINABLE
Decoproject
Meer dan projectinrichting
COS Seating
concept of seating
COS nv
creators of space
wehebbenallesinhuis.nl
Artisize Creative Concepts
Een nieuwe generatie in moderne Architectuur
Dijkman Coating
Omdat het altijd beter kan!
COS Seating
concept of seating
SeARCH bv
Maarten van Kesteren architecten
Inarchitects
MAKING REAL ESTATE MORE SUSTAINABLE
Architecten
Architectuur
Mobiliteit en infrastructuur
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Leveranciers
Gevels
Daken
Ramen en deuren
Trappen, liften en balustrades
Binnenwanden
Vloeren
Plafonds
Verlichting
Sanitair
Projectinrichting
Installaties
Constructies
Buitenruimte
Software
Adviseurs
Bestekschrijvers
Bouwmanagement
Installatie adviseurs E
Bouwfysica
Calculators
Installatie adviseurs G/W
Bouwkundig tekenwerk
Constructeurs
Lichtadviseurs
Adviseur beveiliging
Juristen
Intermediairs, Payrolling
Aannemers
Overig
Presentatie
Instellingen / onderwijs
Overig
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Gesprek met Erik Moederscheim over ruimte laten binnen strategische visies
Gesprek met Christian Rapp over hoogbouw in Berlijn, Den Haag en Antwerpen
Gesprek met Paul van Bergen over de verduurzaming van gebouwen
Gesprek met Ronald Huikeshoven over hoogbouw binnen gebiedsontwikkeling
Gesprek met Willemineke Hammer en Roemer Pierik over 50 jaar EGM architecten
Gesprek met Christian Rapp over hoogbouw in Berlijn, Den Haag en Antwerpen
Gesprek met Erik Moederscheim over ruimte laten binnen strategische visies
Gesprek met Carolien Schippers over hoogbouw in New York
Gesprek met Willemineke Hammer en Roemer Pierik over 50 jaar EGM architecten
Gesprek met Paul van Bergen over de verduurzaming van gebouwen
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
Verbouw jaren 30 woning
Nieuwbouw bedrijfspand Fazil Sahin Winterswijk
Bramante - Rotterdam
Villa - Broek in Waterland
Nieuwbouw Hessing Supervers B.V. Venlo
Nieuwbouw bedrijfspand Fazil Sahin Winterswijk
Station Rodenrijs
Kooi stadion - SC Cambuur
Groene oase op de Binckhorst
Duinvilla, Huisduinen
Architectuur
Woningbouw
Zorg
Hotels
Restaurants en café’s
Winkels
Sportgebouwen
Culturele gebouwen
Overheidsgebouwen
Scholen
Kantoren
Bedrijfsgebouwen
Paviljoens en kunst
Overig
Mobiliteit en infrastructuur
Trein- en metrostations
Luchthavens
Busstations
Parkeergarages
Fietsparkeren
Wegen
Bruggen
Water
Energie
Tankstations en laadstations
Waterzuivering en afvalverwerking
Overig
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Regionale visies
Gebiedsvisies
Plannen stedelijk weefsel
Amusementsparken en dierentuinen
Lichtontwerpen
Openbare ruimte
Pleinen
Parken
Tuinen
Speelplaatsen
Uitkijktorens
Overige (bijv. begraafplaatsen)
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
Fraké Noir
Thermisch gemodificeerd Frake hout van hoge kwaliteit
Vuré Noir
Thermisch gemodificeerd duurzaam Vurenhout
Obèche Noir
Thermisch gemodificeerd Ayous van hoge kwaliteit
Vingui Noir
Thermisch gemodificeerd Movingui
Dabé Noir
Duurzaam, sterk en uniek
Profiled Window
Dakraam gootstukken voor sandwichdakpanelen
Past Forward
Herzien, verfijnd en vernieuwd
Vingerklembeveiliging
Praktisch, prachtig & perfect
Tapp-e channel
Integreert naadloos elektronica, bekabeling en laadpunten in een compact en esthetisch design
Ophardt Hygiene Ingo-man
Stijlvolle en functionele hygiëneoplossingen voor sanitaire ruimtes
Gevels
Gevelbekleding
Vliesgevels
Zonwering buiten
Isolatie
Gevelconstructies
Signing
Overig
Daken
Dakafwerkingen
Dakisolatie
Dakconstructies
Dakranden, dakgoten en HWA's
Dakramen
Lichtkoepels
Lichtstraten
Schoorstenen
Overig
Dakluiken
Ramen en deuren
Raam- en deursystemen / kozijnen
Vliesgevels
Hang- en sluitwerk
Beveiliging en luiken
Dorpels en vensterbanken
Lateien
Roosters
Glas
Dakramen
Dakkoepels
Lichtstraten
Zonwering buiten
Zonwering binnen
Buitendeuren
Binnendeuren
Postvakken en brievenbussen
Overig
Dakluiken
Trappen, liften en balustrades
Trappen
Roltrappen
Liften
Balustrades en hekwerken
Galerijen
Binnenwanden
Binnenwanden
Wandafwerking
Vloeren
Constructieve vloeren
Verhoogde vloeren
Vloerafwerkingen
Overig
Plafonds
Tegels
Lineair
Grill
Open en roosters
Naadloos
Eilanden en baffles
Plafondafwerkingen
Ophangsystemen
Overig
Klimaatplafonds
Verlichting
Binnenverlichting
Buitenverlichting
Sanitair
Kranen en douchesets
Wastafels
Douchewanden en douchebakken
Baden
Waterclosets
Accessoires
Overig
Projectinrichting
Stoelen
Banken
Tafels
Kasten
Balies
Vrijstaande wanden
Keukens
Accessoires
Overig
Cabines
Interieurbeplanting
Stoffering
Installaties
Verwarming, koeling en ventilatie
Elektrotechnische installaties
Schakelmateriaal
Domotica
Deurcommunicatie
Beveiliging
Liften
Onderhoudsinstallaties
Overig
Brandbeveiliging
Constructies
Draagconstructies
Funderingen en kelders
Overig
Brandbeveiliging
Buitenruimte
Bestratingen en verhardingen
Afwateringen
Terreinafscheidingen en geluidsschermen
Buitenmeubilair
Fietsparkeren
Terrassen
Terrasoverkappingen
Bruggen
Accessoires
Overig
Beplanting
Speeltoestellen
Software
Tekenen 2D
Modelleren 3D / BIM
Visualisatie / rendering
Parametrisch ontwerpen
Bouwfysica
Draagconstructie
Overig
Virtual Reality
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Hittestress in Gebouwen
Archimedesstraat 9 3846 CT Harderwijk
Avond met Office Winhov
Pakhuis de Zwijger
Symposium De Groene Stad van de Toekomst
AFFR Opening Night
Theater Rotterdam
Architectonen - Luister naar de architectuur in muziek
Laurenskerk, Rotterdam
Symposium De Groene Stad van de Toekomst
Designroute GLUE Amsterdam
Diverse locaties in Amsterdam
Avond met Office Winhov
Pakhuis de Zwijger
Bijzondere lustrum-editie KNB Masterclass Baksteen #20 & Bonding Brick #5
Faculteit Bouwkunde, TU Delft, Berlagezaal, Julianalaan 134, Delft
Architectonen - Luister naar de architectuur in muziek
Laurenskerk, Rotterdam
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Toon alles
Design
Duurzaamheid
Gevel
Infrastructuur
Interieur
Kantoren
Leisure
Openbare ruimte
Publieke gebouwen
Scholen
Transformatie en Renovatie
Woningbouw
Zorg
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Toon alles
Staigaire architectuur / stedenbouw | Intern architecture or urbanism
Bouwkundig Tekenaar
Senior Architect
Architect
Junior ontwerper
Technisch ontwerp | BIM modelleur
Assistent ontwerper
Junior ontwerper
Site Practice zoekt 2x medior architect (Amsterdam)
Architecten
Architect
Medior Architect
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Introductie van het congres door SFA-directeur Marianne Berenschot en architect Frederik Vermeersch
Copyright: Liesbeth Dingemans
Paneldiscussie tijdens het congres 'Architect van je eigen werk'
Copyright: Liesbeth Dingemans
Paneldiscussie tijdens het congres 'Architect van je eigen werk'
Copyright: Liesbeth Dingemans
Paneldiscussie tijdens het congres 'Architect van je eigen werk'
Copyright: Liesbeth Dingemans
Het congres 'Architect van je eigen werk' was drukbezocht
Copyright: Liesbeth Dingemans
Introductie van het congres door SFA-directeur Marianne Berenschot en architect Frederik Vermeersch
Copyright: Liesbeth Dingemans
Paneldiscussie tijdens het congres 'Architect van je eigen werk'
Copyright: Liesbeth Dingemans
Paneldiscussie tijdens het congres 'Architect van je eigen werk'
Copyright: Liesbeth Dingemans
Paneldiscussie tijdens het congres 'Architect van je eigen werk'
Copyright: Liesbeth Dingemans
Het congres 'Architect van je eigen werk' was drukbezocht
Copyright: Liesbeth Dingemans
Paneldiscussie: oplossing werkdruk ligt bij opdrachtgevers én architecten
26 juni, 13:51
De
Stichting Fonds Architectenbureaus
(SFA) organiseerde vorige week in Utrecht het congres
Architect van je eigen werk
. Het centrale thema van deze bijeenkomst was werkdruk en hoe je daar als architect of bureau mee kunt omgaan. Architectenweb woonde de paneldiscussie met onder meer Rijksbouwmeester Francesco Veenstra en de architecten Rob Wesselink (rudy uytenhaak + partners), Annette van Baren (Neutelings Riedijk Architects) en Frederik Vermeesch (Rijnboutt) bij. “We zijn zo gedreven dat we soms bijna voor niets werken.”
Als er in één sector sprake is van werkdruk, dan toch wel in de architectuur. Als je het positief bekijkt, zie je dat de branche vol gedreven mensen zit die bereid zijn om tot het uiterste te gaan voor een zo goed mogelijk gebouw. Aan de andere kant werken veel bureaus ook tegen zeer lage vergoedingen en schrikken sommige er niet voor terug om hun medewerkers onder te betalen, terwijl van hen wel wordt verwacht dat ze overwerken wanneer daar bij bepaalde opdrachten om wordt gevraagd.
Zeker sinds het uitbreken van de kredietcrisis in 2007 is het steeds ‘normaler’ geworden dat er in de architectenbranche heel hard voor veelal karige beloningen wordt gewerkt. Dit is onder meer het gevolg van de verzwakte positie van de architect in het bouwproces en de lage of zelfs ontbrekende vergoedingen bij tenders. De werkdruk neemt hierdoor alleen maar toe, wat weer leidt tot minder werkplezier en serieuze gezondheidsklachten bij werknemers in de sector.
Paneldiscussie
Tijdens het SFA-congres in Utrecht werd op verschillende manier ingezoomd op dit thema. Er waren workshops over onderwerpen als stressvrij werken, sociale veiligheid als voorwaarde om te kunnen presteren en het versterken van de positie van de architect. Verder vertelde de Vlaamse psycholoog Elke Geraerts op onderhoudende wijze hoe je de werkdruk bij je zelf en je team kunt wegnemen en vond er een paneldiscussie plaats met negen mensen die alle een andere positie in de architectuur vertegenwoordigden, van studenten tot bureaupartners en van zzp’ers tot de Rijksbouwmeester.
Vermeesch en Wesselink gaven aan dat ze als leidinggevende bij hun bureau veel proberen te doen om de werkdruk bij hun medewerkers te verlichten. Volgens Vermeesch is dit niet voldoende. “Het komt neer op plannen, duidelijke afspraken met elkaar maken en onze HR-manager let heel scherp op burnout-symptomen, maar ik denk niet dat dit de enige oplossing is. We hebben te maken met een buitenwereld die extreem veel vraagt en veel afleiding creëert. Wij worstelen daar erg mee.”
“Ik denk wel dat een deel van de oplossing bij de partners ligt”, vulde Wesselink aan. “Een van mijn belangrijkste werkzaamheden als partner is om tijd en ruimte te creëren voor onze medewerkers, zodat zij de opdrachten op een goede manier kunnen uitvoeren. Het is aan de bureaupartners om bij opdrachtgevers op tijd op de rem te trappen en te zeggen dat iets wel of niet kan. Eigenlijk ben je zo bezig om de opdrachtgever op te voeden.”
Van Baren denkt dat er nog wel meer valt te winnen aan de opdrachtgeverskant. “Er bestaat ook een werkdruk die voortkomt uit een buitenwereld die niet vraagt wat wij willen doen. Er heerst in onze beroepsgroep, zeker bij de jonge generatie, een groot bewustzijn dat er veel moet veranderen in de wereld en dat de gebouwde omgeving hier een enorme invloed op heeft. We zouden daar ook graag aan willen werken, maar als de opdrachtgever dat niet vraagt of er geen ruimte voor biedt, zorgt dat voor een inhoudelijke druk. Dat is een andere druk dan die van bijvoorbeeld honoraria en zakelijke afspraken.”
Verkeerde kant van het proces
Over (lage) honoraria gesproken, die vormen zeker een belangrijke oorzaak van de werkdruk. Daar is ook Lilian Brinks (architect en partner bij A&R10 Architectuur en Restauratie) het mee eens. “Ik denk dat architecten aan de verkeerde kant van het proces zitten. Wij maken deel uit van het voortraject, met dromen, onzekerheden en mensen die vooral een bouwvergunning willen. Als de vergunning is verstrekt, gaat het geld pas rollen. Wij moeten ervoor zorgen dat we onze waarde koppelen aan het geld dat dan vrijkomt, nu wordt onze waarde niet vertaald naar wat we echt waard zijn. Die waarde willen onze medewerkers graag vertalen in het ontwerp, wat ook hun lol in het werk vergroot.”
Zelfstandig architect Hein Warnaars opperde dat het begrip en de waardering voor architecten bij opdrachtgevers wellicht groter wordt als beide partijen meer naar elkaar toegroeien. “Misschien gaan architecten wel iets te vroeg aan de slag met een ontwerp. Zelf denk ik weleens dat het veel meer tijd kost om je te vereenzelvigen met degene die tegenover je zit. Ga bij wijze van spreken een keer met elkaar de kroeg in en drink een biertje, dat levert heel andere gesprekken op dan wanneer je alleen maar aan een bureau zit. De vraagstelling van een opdrachtgever is niet zo eenduidig dat je er meteen een ontwerp voor kunt maken, je moet veel meer in gesprek gaan, vind ik.”
Financiële triggers
Mede door de lage honoraria en vergoedingen bij tenders, maar ook door de almaar voortdurende onzekerheid op de markt, tonen niet alle architectenbureaus zich een goede werkgever. Ze betalen medewerkers te weinig, laten afgestudeerde architecten onder een stagecontract werken of ontwijken de cao door zich
niet
als architectenbureau te registreren. Een kwalijke zaak, die de sector noopt om ook de hand in eigen boezem te steken. “Ik denk dat de oplossing voor deze problematiek heel breed is”, vertelde Wesselink. “We moeten bijvoorbeeld nadenken hoe we ons als branche beter kunnen opstellen en bureaus aanspreken op hun ethiek, maar er ook voor zorgen dat we beter betaald worden. Je moet financiële triggers inbouwen om de situatie te verbeteren. We zijn nu zo gedreven dat we soms bijna voor niets werken. Daarmee zijn we in Nederland het slechtste jongetje van de klas.” Hij wijst onder meer op de betere situaties in Frankrijk, waar hogere vergoedingen voor tenders worden uitgekeerd, en in Denemarken, waar het Rijk jaarlijks een extra pot beschikbaar stelt waaruit bureaus die hebben meegedaan aan een aanbesteding extra geld kunnen krijgen.
Rijksbouwmeester Veenstra ziet ook dat architectenbureaus zich niet altijd netjes gedragen richting hun werknemers. “Ik denk dat er geen eenduidige oplossing bestaat”, zei hij, “maar besef dat er aan de ene kant een grote verantwoordelijkheid bij opdrachtgevers ligt om het goede te doen en dat het aan architectenbureaus is om daarnaar te handelen. Bij tenders is de prijscomponent bijvoorbeeld een substantieel onderdeel en vaak wordt de prijs onbedoeld nog veel zwaarder meegewogen dan men van plan was. Daar zit een mechanisme in die de huidige situatie in de hand werkt. Tegelijk heb ik in mijn periode als BNA-voorzitter meegemaakt dat een aantal bureaus meteen zijn lidmaatschap opzegde toen we in onze uitgangspunten een minimumloom voor zzp’ers opnamen. We hebben een grote klus te klaren om dit soort zaken uit onze sector weg te masseren.”
Trefwoorden
hein warnaars
aanbestedingen
stichting fonds architectenbureaus
annette van baren
rob wesselink
werkgever
aanbesteding
werkgeverschap
cao
tender
francesco veenstra
sfa
frederik vermeesch
werkdruk
lilian brinks
Best gelezen
1
Nominatie Zorggebouw van het Jaar 2024 bekend
woensdag, 25 september
2
Aftiteling van architectuur
dinsdag, 24 september
3
KAAN Architecten voltooit Onderwijscentrum Rijksuniversiteit Groningen
dinsdag, 24 september
4
Universiteit Utrecht kiest Mecanoo voor herontwikkeling Van Unnikgebouw
dinsdag, 24 september
5
Vervangende uitbouw versterkt relatie tussen huis en tuin
donderdag, 26 september
Gerelateerde nieuwsberichten
Blauwe ogen
13 juni
Zeven columns door Jan Peter Wingender over de cao als basis voor de architectenbranche
4 juli
Vinkje
6 juni
Ontwijken
30 mei
De bodem
23 mei
Gehospitaliseerd vakgebied
16 mei
Wingender: ‘Als de cao zijn algemene geldigheid verliest, dan zakt de hele Nederlandse architectenmarkt in elkaar’
1 februari
SFA organiseert evenement ‘Architect van je eigen werk!’
28 mei
Blauwe ogen
13 juni
Zeven columns door Jan Peter Wingender over de cao als basis voor de architectenbranche
4 juli
Vinkje
6 juni
Ontwijken
30 mei
De bodem
23 mei
Gehospitaliseerd vakgebied
16 mei
Wingender: ‘Als de cao zijn algemene geldigheid verliest, dan zakt de hele Nederlandse architectenmarkt in elkaar’
1 februari
SFA organiseert evenement ‘Architect van je eigen werk!’
28 mei
Toon alles
Gerelateerde podcasts
Gesprek met Oana Bogdan en Jan Peter Wingender over de lage honoraria in België en de wankele cao in Nederland
1 februari
Andere nieuwsberichten
Den Haag gestart met herinrichting Spuiplein
27 september, 4:13
Het plein wordt vergroend, er komen meer zitplekken en er wordt een waterbassin gerealiseerd. OKRA landschapsarchitecten is verantwoordelijk voor het ontwerp.
Rotterdams college legt bestemmingsplan park in Maashaven voor aan gemeenteraad
27 september, 3:20
Rotterdam wil een park aanleggen in het water van de Maashaven. Het gaat om het zeven hectare grote Nelson Mandelapark, dat een heuvelachtig karakter krijgt.
UNStudio presenteert opgeleverd woningbouwproject in São Paulo
27 september, 12:03
In de Braziliaanse stad São Paulo is het door UNStudio ontworpen woningbouwproject EZ Parque da Cidade opgeleverd. De verdiepingen hebben een plattegrond in de vorm van een roterende windmolen, waardoor elke woning aan drie zijden uitzicht biedt.
Winnaars ARC24 Awards bekend
27 september, 9:28
In drie categorieën werden evenzoveel projecten onderscheiden met een award.
Nieuwe problemen rond kanaal in Overijssel 'slaan in als een bom'
27 september, 5:00
Omwonenden van Kanaal Almelo-De Haandrik in Overijssel zijn ‘enorm geschrokken’ van het bericht dat het grootste deel van de oevers instabiel is.
Directiewijziging bij jubilerend Bogaerds Architecten
27 september, 1:55
Afgelopen zaterdag heeft Bogaerds Architecten zijn tachtigjarig bestaan gevierd.
PBL: voorzieningen en werk slechter met ov bereikbaar geworden
27 september, 10:29
De effecten zijn vooral fors voor mensen die wonen in landelijk gebied, in de stadsranden en in dorpen.
Over de onafhankelijkheid van de jury van de Architectenweb Awards
26 september, 3:04
Onder de nominaties voor Schoolgebouw van het Jaar zijn dit keer ook twee nominaties voor onderwijsgebouwen van de architectenbureaus waar twee van de juryleden partner zijn. Hoe gaan we daarmee om?
Provincies ontvangen toch ruim 1,5 miljard voor geschrapt NPLG
26 september, 1:46
De provincies kunnen nu een deel van de plannen die ze hadden gemaakt voor het landelijk gebied gaan uitvoeren.
Weer minder woningen in aanbouw in Amsterdam dan gehoopt
26 september, 10:35
Ook de vooruitzichten voor volgend jaar zijn ‘niet heel gunstig’, meldt wethouder Reinier van Dantzig (Woningbouw).
Ga naar het nieuws-archief
Ronnie Weessies
Redacteur
0
0
0
0
Voor een optimale gebruikservaring plaatst Architectenweb functionele cookies. Wat de verschillende cookies precies doen leggen we uit in een
overzicht
. Cookies van social media kun je optioneel
aanzetten
.
Akkoord
Instellingen
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan
Feedback
Feedback
Wij horen graag jouw feedback. Laat je reactie achter en eventueel jouw e-mail adres.
Reactie
Verstuur