Harvey Otten

Ontwerpen voor echte mensen

28 januari, 9:00

Er zijn veel redenen waarom ik iedere architect kan aanraden zelf woonprojecten te ontwikkelen, maar de belangrijkste is dat door zelf het initiatief te nemen je weer in contact kunt komen met de mensen waarvoor je het allemaal doet: de mensen die er gaan wonen. In managementtermen worden dat de ‘eindgebruikers’ genoemd. Een scherpe ambtenaar zei eens dat die benaming hem deed denken aan junkies in hun laatste levensfase. Dat er zo over toekomstige bewoners gepraat wordt, wijst op een praktijk waarin mensen veroordeeld worden tot de woningen die ze krijgen aangeboden in plaats van dat ze bij het ontwerpproces worden betrokken.

Uit de tijd dat ik zelf voor grotere ontwikkelaars woningen ontwierp, weet ik hoe het was om tot aan de oplevering in het duister te tasten over de vraag wie er allemaal die woningen gingen kopen en huren. Soms kreeg je een verlanglijstje mee dat de lokale makelaar had gebaseerd op de laatste veertig woningen die hij had verkocht. Een dergelijk primitief algoritme heeft voornamelijk tot gevolg dat alle woningen steeds meer op elkaar gaan lijken.

Achteraf ben ik misschien te kritisch geweest op een conceptontwikkelaar van een grote woningcorporatie. Zij kwam met rode, blauwe, gele en groene persoonlijkheidsprofielen om de huurders uit de klankbordgroepen in te delen en wij hingen de dagen daarna grinnikend achter onze CAD-computers.

Wat ik nu vanzelfsprekend vind, kwam toen niet bij me op. In plaats van het geploeter met de klankbordgroepen weg te lachen, had ik moeten vragen of ik aan mocht schuiven. Natuurlijk wil ik als architect in gesprek met de mensen die komen wonen in de gebouwen die ik ontwerp. Het is belangrijk om uit de eerste hand te horen waar de echte wensen liggen. En dat geldt natuurlijk wederzijds. Door in gesprek te gaan kom je samen tot nieuwe ideeën.

Het ontwerpen voor echte mensen heeft me al heel wat avonden en late namiddagen beziggehouden. Het is een hele toer om mensen te informeren en ze mee te nemen in een ontwerpproces dat begrensd wordt door wat we technisch kunnen, wat we met elkaar eisen en helaas ook wat we kunnen betalen. Regelmatig worden die dingen die we als ontwerpers belangrijk vinden in een ontwerp door toekomstige bewoners ter discussie gesteld. Soms vraagt dat van ons dat we met nieuwe oplossingen komen en sommige wensen blijken niet mogelijk. Ook dat hoort bij het echte leven.

Het is enorm verhelderend om mee te maken hoe iedere koper en huurder op een andere manier in het proces zit. De ene keer heb je het over de draairichting van een deur of de plek voor de wasmachine. Met andere toekomstige bewoners zoek je naar een mogelijkheid om extra slaapkamers voor hun samengestelde gezin te maken, om de keuken toch af te sluiten of het toilet juist wel in de badkamer te plaatsen en dan is er ook iemand die een grote ruimte voor zijn jukebox-verzameling zoekt.

Iedere keer ontdek ik weer nieuwe wensen en nieuwe ideeën. Onze samenleving wordt steeds diverser. Omdat er een tekort aan woningen is, hoeft de gemiddelde woningbouwer en ontwikkelaar zich weinig van die vraag naar een grotere diversiteit aan woningen aan te trekken. De bouw heeft de mond vol van standaardisatie en zou liever zoveel mogelijk dezelfde woningen opleveren. Dat is leuk voor wie met weinig inspanning veel geld wil verdienen, maar dankzij onze BIM-modellen zijn we prima in staat iedere woning net iets anders uit te voeren. Uiteindelijk hebben we een divers woningaanbod nodig in plaats van botte aantallen.

Harvey Otten is zelfstandig architect en ontwikkelaar. Zijn architectenbureau, Harvey Otten Architectuur, maakt deel uit van coöperatie XOOMlab. Als ontwikkelend architect is hij partner bij Ruimtemaken. In 2022 is van zijn hand de roman Virmundt verschenen.

Trefwoorden

bewoners column participatie harvey otten

1	Fijne feestdagen en een gelukkig, gezond en succesvol 2026! woensdag, 24 december
2	2025 in acht podcasts door Michiel van Raaij maandag, 29 december
3	2025 in tien columns door Joost Ector maandag, 29 december
4	2025 in tien columns door Marjolein van Eig dinsdag, 30 december
5	2025 in tien columns door Jarrik Ouburg over Japan / Nederland dinsdag, 30 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Column

Er is geen wooncrisis

25 februari

Column

Verbouw die woningfabriek

25 maart

Column

Toch nog een goed idee voor Mona Keijzer

22 april

Column

Corruptie bij de NEN?

27 mei

Column

Los het woningtekort op met compacte woningen!

24 juni

23 september

28 oktober

De Nota Ruimte heeft alleen nog een visie nodig

25 november

Column

Architectuur als compromis

23 december

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein

24 december, 9:00

Kraaijvanger Architects gaat van Rotterdams wederopbouwstation een toekomstbestendig, hoogwaardig stedelijk knooppunt maken.

Concrete ontwerpt woongebouw in Philadelphia met gevelkunst door tattoo-artist Henk Schiffmacher

23 december, 12:00

Concrete heeft in een Philadelphia (VS) met Fishtown Urby een volgende bijdrage aan het Amerikaanse woonconcept Urby opgeleverd.

Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen

22 december, 11:20

De Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt Margit van Schaik aan als curator Architectuur en Jutta Hinterleitner als curator Stedenbouw.

Den Haag ziet ruimte voor meer woningen in gebied Laakhavens-Hollands Spoor

19 december, 3:15

De gemeente Den Haag ziet ruimte voor 11.000 nieuwe woningen in het gebied aan de Laakhavenzijde van station Hollands Spoor. Dat zijn er 2.400 meer dan de gemeente bij het begin van de planvorming dacht.

Fijne feestdagen en een gelukkig, gezond en succesvol 2026!

24 december, 1:00

Op maandag 5 januari is de redactie van Architectenweb terug met het dagelijkse architectuurnieuws.

Provincie Zuid-Holland: stroom van zee via Hoek van Holland naar Rotterdamse haven

23 december, 5:00

"Zo kunnen de Rotterdamse haven en regio uitgroeien tot de stekkerdoos van Nederland", stelt gedeputeerde Arne Weverling.

DNR geactualiseerd naar hedendaagse praktijk

19 december, 4:03

DNR2025 is compacter en beter op de hedendaagse praktijk afgestemd dan haar voorganger, met onder meer aandacht voor AI, privacy en kwaliteitsborging.