Harvey Otten

Toch nog een goed idee voor Mona Keijzer

22 april, 9:00

Als optimistisch mens hoop ik dat dit kabinet na bijna een jaar stilstand struikelt over de eerste stappen die het moet zetten, dan hoeven we het ook niet meer te hebben over de plannen die ze maken. Helaas is het nog niet zover. Op het bureau van Mona Keijzer ligt nu een conceptrapport van de adviesgroep Schrappen Tegenstrijdige Overbodige Maatregelen met de titel “Sneller, meer, goedkoper”. Het doet me denken aan de slogan die we voor de Eindhovense Studentenwinkel hadden bedacht: “Veel en vaak maar wel voor weinig”. Op de intenties is al heel veel af te dingen, maar hoe zit het met de concrete voorstellen? Met frisse tegenzin heb ik het rapport door geakkerd.

Meteen bij de eerste te schrappen regels rijzen de haren je al te berge. De commissie denkt met het terugzetten van de eisen uit het Bouwbesluit van 2003 een paar duizend euro op een woning te besparen. Dit betekent dat we het gebrek aan kwaliteit van de naoorlogse woningbouw weer de norm zouden maken. Lage plafonds, krappe deuren en woningtrappen waar je je nek over breekt.

Terwijl de commissie op pad is gestuurd om regelgeving eenduidiger te maken, wordt in het rapport hardnekkig vastgehouden aan het onderscheid tussen tijdelijke en permanente bouw. Iedereen weet dat ieder gebouw tijdelijk is en dat er niets zo permanent is als een tijdelijke woning. Om te voorkomen dat er willekeur ontstaat, zou tijdelijke woningbouw dus aan gewone bouwregelgeving moeten voldoen.

De wijze waarop de adviesgroep de milieuprestatie-eisen de prullenbak ingooit, ademt helemaal het beleid van de BoerBurgerBeweging. Toekomstgericht beleid uitstellen tot we niet anders meer kunnen. En dat is al snel. Binnen vijf jaar moet de Nederlandse bouw voldoen aan de WholeLifeCarbon-normering van de Europese Unie. Frankrijk, Duitsland en de Scandinavische landen sorteren hier al op voor. Nu een stap terugzetten betekent dat we over een paar jaar als bouwers net zo achter de feiten aanlopen als de boeren nu.

Is het dan allemaal kommer en kwel? Nee, er zijn enkele interessante voorstellen te lezen. Als je bijvoorbeeld een raam in een geluidsbelaste gevel wel mag openen, scheelt dat heel veel onnodige kosten. Ook lijkt het me niet meer dan vanzelfsprekend dat NEN-normen gratis beschikbaar worden gesteld. En het is wel zo prettig dat onderzoeken naar bodem, water, milieu en archeologie minstens vijf jaar geldig blijven. Terecht wordt overal in het rapport aangehaald dat er al jaren aan uniforme regelgeving wordt gewerkt, maar dat er nog altijd ijverige ambtenaren en politici zijn die denken zelf het wiel te moeten uitvinden.

Precies in dat overijverige zit het gevaar. De afgelopen dertig jaar zijn regels enorm vereenvoudigd. In 1992 werd het Bouwbesluit ingevoerd zodat niet meer iedere gemeente eigen bouwregels kon opstellen. In 2024 werd na jarenlang soebatten de Omgevingswet ingevoerd. In tegenstelling tot alle rampspoedverhalen vooraf is dit zonder noemenswaardige problemen gegaan.

Voor iedere regel die de overheid vereenvoudigde kwamen andere clubs die extra eisen gingen stellen. Woningcorporaties hebben er hele boekwerken voor liggen. Keurmerken stellen eisen en anders komt het wel van verzekeraars, belangenverenigingen en nutspartijen. Het is mooi dat de overheid minder eisen stelt, maar als de netbeheerder je niet op het elektriciteitsnet wil aansluiten omdat de meterkast een halve meter te ver van de voordeur zit, dan heb je weinig keus.

Misschien wel het beste voorbeeld zijn de bezwaarprocedures. Een buurtbewoner heeft het recht om bezwaar te maken tegen de beslissing van de gemeente om een omgevingsvergunning te verlenen. Als bouwer hoeft dat je niet tegen te houden. Je mag op eigen risico beginnen met bouwen. Het probleem is dat banken en financiers van projecten dat risico niet durven te nemen. Er is, hoe klein ook, een kans dat de bezwaarmaker in het gelijk wordt gesteld en dan moet ofwel het plan worden aangepast, ofwel alles weer worden afgebroken. De door Mona Keijzer opgetuigde adviesgroep wil met de banken in gesprek of ze niet wat meer risico willen nemen. Maar waarom zouden banken dat doen? Is het niet logischer dat de overheid borg staat voor dat risico? Tenslotte wordt er bezwaar gemaakt tegen de beslissing die de overheid zelf heeft genomen.

Stel de minister handhaaft voor iedereen het recht om bezwaar te maken op een verleende vergunning maar stelt een garantiefonds in voor het uitzonderlijke geval dat het bezwaar wordt toegekend? Waarschijnlijk zijn de kosten voor het aanpassen van die woningbouwprojecten lager dan de baten, helemaal als we de maatschappelijke baten meetellen. Bovendien zullen heel wat minder bezwaren worden ingediend als het toch nauwelijks vertraging tot gevolg heeft. Dat zou een maatregel zijn waarmee sneller, meer en goedkoper woningen gebouwd kunnen worden. Laten we voor de rest vooral kijken hoe we de regels Slimmer Beter en Duurzamer kunnen maken.

Harvey Otten is zelfstandig architect en ontwikkelaar. Zijn architectenbureau, Harvey Otten Architectuur, maakt deel uit van coöperatie XOOMlab. Als ontwikkelend architect is hij partner bij Ruimtemaken. In 2022 is van zijn hand de roman Virmundt verschenen.

Trefwoorden

column commissie stoer woningbouw harvey otten mona keijzer

1	Eerste grootschalige houten woongebouw van Rotterdam opgeleverd dinsdag, 13 mei
2	Office Winhov en Office Haratori herinterpreteren wederopbouw in ontwerp woontoren Opportuna woensdag, 14 mei
3	Nudus en Sweco Architects presenteren stedenbouwkundig ontwerp voor mogelijke nieuwe campus ASML vrijdag, 16 mei
4	Fenix, kunstmuseum over migratie, opent zijn deuren donderdag, 15 mei
5	Parametrisch ontworpen lattengevel golft rond Wolder Huus voor Sport en Cultuur maandag, 12 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Platform Woonopgave adviseert commissie STOER: kijk minder naar regels en meer naar systemen

16 april

Column

Verbouw die woningfabriek

25 maart

Advies STOER: tel vliegtuiggeluid niet mee voor woningbouw bij Schiphol

24 april

Column

Er is geen wooncrisis

25 februari

Column

Ontwerpen voor echte mensen

28 januari

Aedes: zo’n 140 corporaties schrappen investeringen

6 mei

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Nudus en Sweco Architects presenteren stedenbouwkundig ontwerp voor mogelijke nieuwe campus ASML

16 mei, 2:00

ASML, gemeente Eindhoven, Nudus en Sweco Architects hebben het Voorlopig Ontwerp Stedenbouwkundig Plan gepresenteerd voor een mogelijke uitbreiding van ASML aan de noordzijde van de Brainport Industries Campus.

Antonia Schreiber wint Kazerne Design Award 2025 met circulair pleistermateriaal

15 mei, 12:15

Wat als koeienmest geen probleem is, maar een waardevolle grondstof? Ontwerper Antonia Vincenza Schreiber zette die gedachte om in een concreet project en is nu met ‘Local Shit’ aangewezen als winnaar van de Kazerne Design Award 2025.

Nai010 presenteert architectuurgids Gebouwen door Vrouwen in Rotterdam

15 mei, 11:31

Op zaterdag 7 juni wordt de architectuurgids Gebouwen door Vrouwen: Rotterdam gepresenteerd. In het boek zijn vijftig Rotterdamse gebouwen te zien die door vrouwen zijn ontworpen, of waar ze een flinke bijdrage aan hebben geleverd.

AFFR biedt voorpremière van film Universal Language tijdens Rotterdam Architectuur Maand

15 mei, 10:15

In de film staat de Canadese stad Winnepeg centraal, maar dan in een setting dat Perzisch naast Frans de dominante taal van Canada is.

Ministerie onderzoekt oorzaak van daling nieuwbouwvergunningen

15 mei, 1:29

Het CBS meldde donderdag dat het aantal nieuwbouwvergunningen begin dit jaar met 3500 is gedaald tot 12.500 ten opzichte van het eerste kwartaal van 2024.

PBL: klimaatplannen Hermans onvoldoende voor klimaatneutraal 2050

15 mei, 10:04

Dat constateert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een zogenoemd position paper over het klimaatbeleid dat eind april is aangekondigd.

MOB erkent noodzaak Binnenhofrenovatie, maar hekelt geitenpaadjes

14 mei, 5:51

De milieuorganisatie is echter klaar met “geitenpaadjes” die de overheid volgens haar gebruikt om onder de eigen stikstofregels uit te komen.

Aantal vergunningen voor tijdelijke woningen weer fors gestegen

14 mei, 9:39

Om het woningtekort tegen te gaan komen er in Nederland steeds meer tijdelijke huizen bij. Vorig jaar is voor 6.166 van deze woningen een vergunning verstrekt, meldt het CBS.