Joost Ector

De tweede helft

3 september 2019, 9:00

Ik schrijf deze regels aan het eind van mijn vakantie, in de lounge op het vliegveld van Boston. Vorige week realiseerde ik me bij toeval dat het precies twintig jaar geleden is dat ik – ook tijdens mijn zomervakantie – het nieuws te horen kreeg dat ik mijn eerste echte grote opdracht in de wacht had gesleept. Komende week word ik zevenenveertig. Tel daar nog eens twintig bij op en je komt op zevenenzestig... Was deze vakantie bij nader inzien de rust voor de tweede helft?

Een mooi moment om de balans op te maken is het in ieder geval wel. Zes-, bijna zevenentwintig was ik inderdaad pas toen ik aan de slag ging met het ontwerp voor de Hogeschool voor Economische Studies in Amsterdam, onder de rook van de Arena. Het was de eerste Europese aanbesteding waar we als bureau aan deelnamen en we wonnen meteen. Jan Hoogstad, voor wie ik toen pas anderhalf jaar werkte (in mijn eerste en waarschijnlijk enige baan als architect), gaf me volledig de vrije hand. Of er achter die vrijheid een groter plan zat weet ik niet. Wel weet ik dat Jan er niets in zag, in dat Europees aanbesteden. Ook niet in ‘scholenbouw’, trouwens.

Het was mijn kans en ik greep hem. Het project bleek de meest fantastische leerschool die ik me had kunnen wensen; een vuurdoop van formaat, zowel letterlijk als figuurlijk. Het ontwerp van de HES was ambitieus en behoorlijk ingewikkeld. Ik wilde natuurlijk veel te veel, wat tot ieders verbazing – ook de mijne – nog lukte ook. En natuurlijk was het resultaat niet perfect, maar voor een eersteling ook beslist niet gek.

Terugkijkend was de kern van wat me vandaag de dag bezighoudt in dat ontwerp al aanwezig. De centrale vraag was ook toen al: hoe kunnen we ruimte zo regisseren dat mensen, individueel maar vooral collectief, worden uitgedaagd om te reflecteren en te ontdekken? Hoe kan architectuur eraan bijdragen dat ze daarbij boven zichzelf uitstijgen? De architectuur van ons bureau gaat boven alles over het mobiliseren en bundelen van menselijke kracht.

Er is veel gebeurd in twintig jaar. Tientallen projecten en vele tienduizenden vierkante meters vloeroppervlak verder heb ik het gevoel dat ik als ontwerper precies weet wat ik doe. Dat ik weet hoe ik ons team van betekenis kan laten zijn voor de mensen voor wie we ontwerpen. Met ervaring als vangnet en een nooit aflatende nieuwsgierigheid als garantie tegen de routine.

Over waardering hebben we gelukkig niet te klagen. De golf van enthousiaste reacties op de opening van ons project in Utrecht, het nieuwe stationsplein met daaronder ‘s werelds grootste fietsparkeergebouw, was in een woord ongelooflijk. Je bedenkt iets dat nog niet bestond. Iets dat zelfs als het inmiddels gerealiseerd is nog steeds het voorstellingsvermogen van mensen tart: een enorm gebouw, misschien wel als enige gebouw in de wereld speciaal ontworpen om doorheen te fietsen! Op die momenten voel je hoe groot je impact is. Er is simpelweg geen grotere bron van inspiratie.

Natuurlijk zijn er ook frustraties. Ik heb me als architectuurstudent nooit gerealiseerd dat mijn werkend leven zou uitdraaien op continu deelnemen aan wedstrijden. En ook niet wat de psychische belasting zou zijn van steeds maar weer afgewezen worden, soms zelfs op manieren waarvoor respectloos nog een onverdiend vriendelijke kwalificatie is. Het blijft verbazingwekkend dat het zo lastig is om mensen te vinden voor wie je je werk mag doen, terwijl alles er op wijst dat je er toch aardig goed in bent...

De tweede helft. Dit keer betekenen die woorden dus meer dan het nog resterende deel van het jaar. De rust en afstand van de vakantie hebben hun uitwerking gelukkig niet gemist. Waar ze toch steeds weer vandaan komen blijft een mysterie, maar ze waren weer, zoals vanouds. Ideeën voor de nieuwe projecten die op stapel staan en ideeën voor de vervulling van nog sluimerende ambities. Ideeën hoe we als collectief verder kunnen groeien in onze architectuur. Ideeën hoe we ons met onze voorliefde voor tijdloosheid, eenvoud en bescheidenheid staande kunnen houden in het vluchtige visuele geweld van de sociale media. Ideeën hoe we zichtbaar en voelbaar kunnen maken dat we – wij allemaal, iedereen – architectuur van het hoogste niveau verdienen. Ideeën hoe we in de toekomst zullen moeten ontwerpen op een manier die uitsluitend nog ten goede komt, en op geen enkele manier meer ten koste gaat van de wereld om ons heen.

De to-do-list wordt met de jaren alsmaar langer, de tijd onvermijdelijk schaarser. Ik voel geloof ik – nu al – een verlenging aankomen. Wellicht zelfs een derde helft.

Joost Ector is architect-directeur van Ector Hoogstad Architecten. Voor Architectenweb schrijft Joost Ector iedere maand een column, waarin hij ontwikkelingen die van invloed zijn op het architectenvak van duiding voorziet.

Trefwoorden

column joost ector

1	Gebiedsontwikkelaar AM en Wageningen University & Research onderzoeken mogelijkheden voor versnelling natuurinclusief bouwen maandag, 5 juni
2	Nieuwe stappen richting realisatie Hotel De Veste in Schiedam woensdag, 7 juni
3	Rijssen-Holten heeft bijzonder energiezuinig nieuw zwembadcomplex dinsdag, 6 juni
4	Dubbel woongebouw Space Encounters op Oostenburg opgeleverd maandag, 5 juni
5	Ontwerp Nederlands paviljoen Expo 2025 Osaka onthuld maandag, 5 juni

De tweede helft

Trefwoorden

Best gelezen

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

Signature presenteert zich als nieuwe gebieds- en natuurontwikkelaar

Bruisend festivalhart van Rotterdam Architectuur Maand in beeld

Met Nudus slaan Caro van de Venne, Albert Dijk en Tim Brans een nieuwe weg in

Zuider Gymnasium en Fridtjof Nansenschool winnen Rotterdam Architectuurprijs 2023

Sara van Popta en Marc Eijkelkamp treden toe tot directie 19 het atelier

Provincie Utrecht pakt verouderde bedrijventerreinen aan

Geen vergoeding vloerenbedrijf ingestorte parkeergarage Eindhoven

Voor het eerst meer energie uit zonnepanelen dan uit biomassa

Woongebouw in Amsterdam-Oost onbewoonbaar door grote brand

Nederland halverwege doel hernieuwbare energie: 15 procent