Copyright: Joost Ector ( Maarten van Haaff)
Copyright: Joost Ector ( Maarten van Haaff)

Een (on)mogelijk overmorgen

5 januari 2016, 14:01
“Ontwerp het onmogelijke!” Met die kreet spoorde architect Wijdeveld zijn studenten aan om ongehinderd door de beperkingen van de werkelijkheid na te denken over een betere wereld. In de overtuiging dat daaruit zulke krachtige ideeën zouden ontstaan dat ze de grenzen van het mogelijke zouden verleggen en hun idealen zouden kunnen verwezenlijken.

Hebben architecten nog idealen? De ‘ismen’ zijn dood. Onze meerwaarde staat niet buiten kijf. De markt bepaalt. De crisis, die terugkijkend vooral een vertrouwenscrisis bleek waarvan de maatschappij niet makkelijk herstelt, heeft ons op onszelf teruggeworpen. Dapper werken we nu, kleinschalig, ambachtelijk, autarkisch en bottom-up, aan bescheiden oplossingen voor duurzaamheidsvraagstukken die nieuw toekomstig onheil moeten voorkomen. En dat is goed.

Toch zijn er signalen dat het hoog tijd wordt om ook weer op andere manieren naar ons vak en de toekomst ervan te kijken. Dagelijks lopen onze tijdlijnen vol met links naar artikelen en video’s over baanbrekende wetenschappelijke ontdekkingen en spraakmakende technologische vernieuwingen. Is het technotainment of is er meer aan de hand?

Weinig recente publicaties weten wat dat betreft onze tijd zo scherp en aansprekend te duiden als The Second Machine Age (2014) van MIT-economen Erik Brynjolffson en Andrew MacAfee. Ze betogen dat we aan het begin staan van een tijdperk van revolutionaire technologische vernieuwing dat qua impact vergelijkbaar is met de Industriële Revolutie. Van die Industriële Revolutie tonen ze overtuigend aan dat die voor de mensheid grotere gevolgen heeft gehad dan enige andere gebeurtenis ervoor of erna. En de volgende revolutie staat dus alweer voor de deur.

De kracht van het boek is dat het de vertaalslag maakt van technologie naar economische gevolgen. Met de inmiddels gekende voorbeelden als zelfrijdende auto’s, 3D-printen, digitale valuta, robots en zo verder, illustreren Brynjolffson en McAfee een virtuoze gedachtegang over de toekomst van onze welvaart en de verdeling ervan. Ze verhullen niet dat robotisering de arbeidsmarkt zal verstoren, maar geloven er heilig in dat – zoals dat ook na de Industriële Revolutie gebeurde – een nieuw evenwicht op een hoger niveau kan worden bereikt. Dat lukt alleen als mensen en nieuwe technologieën op een succesvolle manier hun krachten weten te bundelen. Dat alles leidt tot een aanstekelijk beeld van een ‘world of plenty’, waarin we nauwelijks nog werken en baden in weelde, en het is nog geloofwaardig ook.

Al lezend, smullend eigenlijk, begon ik me af te vragen in wat voor fysieke wereld deze techno-idylle zich zou afspelen. Welke ruimtelijke consequenties zouden deze ontwikkelingen kunnen hebben? Het lijstje werd elk hoofdstuk langer.

De zelfrijdende solar-gezinsauto wordt een exponent van de deeleconomie, waardoor parkeren tot het verleden behoort, met een nieuwe aanblik van de stad als gevolg. Die redenering kenden we al. Maar als we meer vrije tijd zullen hebben, wat betekent dat dan voor het ruimtegebruik? Zullen kantoren, bij uitstek de verzamelplaatsen voor het type arbeid dat aan robots ten prooi zal vallen, niet uiteindelijk gewoon definitief verdwijnen? Worden we dan echte stadsnomaden, overal op jacht naar inspiratie voor de creatieve meerwaarde die we leveren en voortdurend op zoek naar nieuwe ontmoetingsplekken?

Wat voor plekken en nieuwe programma’s horen daarbij? Betekent meer vrije tijd de doorbraak van de recreatiestad waarin steeds grotere hoeveelheden toerisme op een leefbare manier kunnen worden geïntegreerd? Wonen we nog wel op een vaste plek in een eigen huis? Hoe kunnen we flexibiliteit van een hogere orde realiseren?

Werk aan de winkel, lijkt mij. Met het Tweede Machinetijdperk breken ook voor de ontwerpgemeenschap gouden tijden aan. Nadenken over en studeren op de wereld van overmorgen, wetend dat die waarschijnlijk radicaal verschilt van die van vandaag, is urgent en essentieel. Niet alleen om te reageren op de verandering van buitenaf maar ook om zelf, vanuit onze eigen vakgebieden, richtinggevend en voorwaardenstellend te zijn, de wetenschap en de techniek uit te dagen, innovatie af te dwingen en vooral te inspireren.

Ontwerpen aan de ideale landschappen, steden en gebouwen van het Tweede Machinetijdperk is de nieuwe agenda voor ontwerpend Nederland. Droom het onmogelijke!


Joost Ector is architect-directeur van Ector Hoogstad Architecten en bestuurslid van de BNA. Voor Architectenweb schrijft Joost Ector iedere maand een column, waarin hij ontwikkelingen die van invloed zijn op het architectenvak van duiding voorziet.

Trefwoorden

column joost ector zelfrijdende auto ector hoogstad architecten derde machinetijdperk

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

West 8 transformeert golfbaan Houston tot botanische tuin
1 uur geleden

Een hedendaags herenhuis met klassieke kenmerken
2 uur geleden

Korteknie Stuhlmacher Architecten – genomineerd voor de Architect van het Jaar-prijs
4 uur geleden

SVP presenteert ensemble woonblokken langs spoor Amersfoort
18 september, 1:39

Delfzijl huisvest eerste recycler van vervuild staal ter wereld
2 uur geleden

Tentoonstelling over lithium in Het Nieuwe Instituut
18 september, 2:54

Kabinet wil kijken naar verdere verlaging heffing wooncorporaties
18 september, 11:05

AD: opmars elektrisch vervoer niet te stuiten
18 september, 10:32

Feyenoord: komst van nieuw stadion is haalbaar
17 september, 11:16

CDA'er Heerma wil wel meer doen tegen 'nationale wooncrisis'

17 september, 9:02
Ga naar het nieuws-archief
Joost EctorArchitect
Reynaers B.V.
Jansenbyods
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Wicona
Kawneer
Pittsburgh Corning Nederland B.V. (FOAMGLAS)
OCS | Office Cabling Systems
Forster
Balink Glas & Aluminium BV
Sempergreen
Aluprof Nederland BV
Intal BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
iGuzzini
AGC Nederland Holding B.V.
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken B.V.
Foreco Dalfsen
Wienerberger B.V.
AluK Aluminium b.v.
Zoontjens
Duco Ventilation & Sun Control
IsoBouw Systems bv
ROCKWOOL B.V.
Van Bruchem Staircases
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederlands B.V.
Rockpanel
GEZE Benelux B.V.
Renson
Metaglas
VELUX Nederland B.V.
Jung | Hateha B.V.
Saint-Gobain Building Glass Benelux
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Plastica Groep
Holonite B.V.
OWA Benelux BV
FALK Bouwsystemen
Serge Ferrari
Alsecco
Tata Steel's Colorcoat®
Mobelli Soft Seating- True Design
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan