2050: slot (hoe 2050 nu al vorm krijgt)

30 januari 2013, 14:27

Is er een rode lijn te herkennen in de twaalf visies op 2050 die de afgelopen twee-en-een-halve week ter gelegenheid van het verschijnen van AWM 50 op Architectenweb.nl zijn verschenen? Een analyse.

Tekst Michiel van Raaij

De huidige economische crisis in de westerse wereld, maar Nederland in het bijzonder, markeert het einde van een tijdperk. Een enorme groei van de bevolking, een enorme groei in arbeidsproductiviteit en een enorme groei van krediet stuwde de bouwproductie de afgelopen decennia op tot ongekende hoogte. Uiteindelijk tot te grote hoogte. De overcapaciteit in de kantorenmarkt is hier een pregnant voorbeeld van.

Inmiddels is de groei van de bevolking afgevlakt, net als de groeit in arbeidsproductiviteit, en heeft nieuwe regelgeving de uitgifte van krediet aan banden gelegd. De verwachting is dat dit het nieuwe ‘normaal’ zal zijn. Een aantal van de ontwikkelingen die zich sinds het uitbreken van de crisis in 2008 hebben aftekend, zou daarom weleens een indicatie kunnen zijn van hoe de wereld van de architect er in 2050 uitziet.

In dat perspectief moeten de twaalf visies op 2050 die de afgelopen anderhalve week op Architectenweb.nl zijn gepubliceerd ook gezien worden. Via een ‘geïnformeerde speculatie’ kan een ontwikkeling die zich nu aftekent effectief geëxtrapoleerd worden.

Een heldere case hierbij is de toekomst van het architectenbureau. In de afgelopen jaren is met name het middelgrote bureau, gespecialiseerd in grootschalige woningbouw en kantoren, onder druk komen te staan. Het verschil tussen de grote bureaus en kleine bureaus wordt steeds groter. De grote bureaus overleven met een specialistisch of divers dienstenaanbod en opereren op de stabielere internationale bouwmarkt. De kleine bureaus, vaak eenmanszaken, zijn flexibel en huren extra krachten in op projectbasis.

Hoe ziet de wereld van de architect eruit als we deze ontwikkeling doortrekken? Fred Schoorl (BNA) en Ewout Dorleijn (Tebodin) denken hier vrijwel hetzelfde over. Aan de ene kant zullen er grote, multidisciplinaire bureaus ontstaan die een breed pakket aan diensten aanbieden en internationaal opereren. Aan de andere kant zal er een ‘wolk’ van creatieven ontstaan die zich vrij rond projecten organiseert.

De tijd van bouwen voor de ‘markt’ is daarbij definitief voorbij, benadrukt Adri Duivesteijn
(gemeente Almere). Steeds meer ontwerp- en bouwopdrachten zijn afkomstig van particulieren, collectieven en bedrijven die voor zichzelf iets willen realiseren. De schaal van deze opdrachten is vaak kleiner dan voorheen. Maar juist omdat deze opdrachtgevers voor zichzelf bouwen is hier veel meer aandacht voor architectonische kwaliteit. Het vakmanschap van de architect zal in die context een herwaardering krijgen, aldus Elsbeth Ronner (Lilith Ronner van Hooijdonk)

De opgave om alle tot nu toe gerealiseerde bebouwing bruikbaar te houden vormt voor architecten ook een spiegel. Kan een sterk op zijn functie afgestemd gebouw op de lange termijn nuttig blijven? Gijs Raggers (EGM architecten) denkt van niet. Er zullen flexibeler gebouwen neergezet moeten worden. Niet alleen de indeling van de gebouwen moet veranderbaar zijn, ook de functie zelf moet echt kunnen wisselen. Robert Mulder (Mulderblauw architecten) denkt dat de architect steeds meer een interieurarchitect zal worden die de flexibele casco’s steeds een nieuwe invulling geeft.

Daarbij zullen zowel de inrichting als de gebouwen zelf ook demontabel moeten worden.
Thomas Rau (RAU) ziet gebouwen als een ‘tijdelijke opslag van grondstoffen’. Grondstoffen die na hun levensduur zonder verlies elders hergebruikt moeten worden. Michiel Haas (NIBE) denkt dat bijvoorbeeld gevels in de toekomst daarom eigendom zullen blijven van de gevelleverancier. Bij renovatie vervangt de leverancier de gevel, bij sloop neemt deze de gevel terug. Het stimuleren van deze ontwikkeling door het belasten van de ecologische voetafdruk van producten, zoals Pepijn Verpaalen (Urbanus) voorstelt, is een interessant idee.

Tenslotte de media. De architectuurcriticus is dood verklaard, maar zou weleens op andere plekken weer kunnen opduiken. Binnen architectenbureaus zelf bijvoorbeeld, denkt Hans Teerds. De media zelf zullen daarbij ook een revolutie ondergaan. De introductie van de smartphone en de tablet lijkt hierbij pas het begin. In de toekomst zal mobiel altijd en overal informatie op te vragen zijn. Een van de mogelijkheden daarbij is het projecteren van informatie op een bril, speculeren Jeroen Beekmans en Joop de Boer (The Pop-Up City). Sites als Architectenweb.nl zijn dan op iedere plek ‘full screen’ te lezen. Bij Architectenweb kunnen we niet wachten tot het zover is!

Trefwoorden

awm 50 2050 michiel van raaij analyse

1	Eigenwijs vakantiehuis in dorp op Terschelling woensdag, 4 december
2	Bouw wooncomplex Nelson View in Amsterdam Zuidoost van start woensdag, 4 december
3	Woongebouwen met houten modules vervangen verouderde portiekflats Schalkwijk vrijdag, 6 december
4	Woningbouwcomplex Kop Dakpark geïnspireerd op winnend ontwerp Europan dinsdag, 3 december
5	Bouw 215 appartementen op oude kantoorlocatie in Amersfoort gestart dinsdag, 3 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Eerste steen voor psychiatriekliniek Herlaarhof

7 november 2013

Schoorl: 'Alles wordt duurder, maar niet per se slechter'

8 augustus 2013

EGM: ‘We hebben het gebouw zelfs geprogrammeerd’

15 februari 2013

Onderzoek naar gebruik 'donorskeletten'

7 februari 2013

Volledig archief Architectenweb magazine digitaal

28 juli 2015

Video: Thomas Rau, einde van bezit

13 november 2015

Gemeentehuis Brummen officieel geopend

20 september 2013

Een (on)mogelijk overmorgen

5 januari 2016

2050: duurzaamheid

22 januari 2013

2050: ketenintegratie

28 januari 2013

23 januari 2013

29 januari 2013

18 januari 2013

25 januari 2013

2050: architectuurkritiek

24 januari 2013

2050: vakmanschap

17 januari 2013

2050: introductie

14 januari 2013

2050: particulier initiatief

16 januari 2013

2050: transformatie

21 januari 2013

2050: vakgemeenschap

14 januari 2013

2050: onderwijs

15 januari 2013

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Team met diederendirrix ontwerpt grootschalig nieuwbouwproject bij Amsterdam Sloterdijk

Gisteren, 16:06

Direct naast Amsterdam Sloterdijk komt een omvangrijk stadsblok met bijna 400 huurwoningen, bedrijfsruimten en een fietsenstalling. Ondanks de extreme verdichting is het complex ontworpen met veel groen.

Bouw hoogbouwcomplex The Modernist tegenover Rotterdam Centraal gestart

Gisteren, 15:21

Het door MVRDV ontworpen project bestaat uit twee woontorens van respectievelijk 125 en zeventig meter bovenop een multifunctionele plint. Het complex vormt het sluitstuk van de herontwikkeling van het Weenapoint.

Gebouw voor gecombineerd oncologisch en neurologisch onderzoek op Zuidas klaar

Gisteren, 13:13

Op de Zuidas in Amsterdam het Research en Diagnostiek Centrum (RDC) Adore opgeleverd. Het 23.000 m2 omvattend complex voor het Amsterdam UMC is ontworpen door Atelier PRO.

Voormalig V&D-pand in Maastricht wordt woon- en winkelcomplex

Gisteren, 11:25

Belangrijke ingrepen in het ontwerp van Rijnboutt voor woon- en winkelcomplex Inde Lanscroon zijn een extra bouwlaag en het realiseren van een groen binnenhof in het hart van het pand.