Dit komt niet vanzelf goed

5 april 2016, 10:35

Heeft de e-forie u ook te pakken? Gaat uw groene hart ook sneller kloppen van die elektrische succesverhalen over nul-op-de-meter-woningen en keynotes van mensen als Elon Musk? Ze laten immers zien dat we lekker bezig zijn met de energietransitie. Want zie je wel: ‘ze’ lossen het op, alles komt goed, het is hooguit een kwestie van tijd.

De duurzaamheidsrevolutie gaat een gevaarlijke fase in. Optimisme is goed, maar misplaatst optimisme leidt tot genoegzaamheid en verlies aan focus, en dat kunnen we ons niet permitteren. Het probleem is er – althans volgens de overgrote meerderheid van ’s werelds wetenschappers – te ernstig en te urgent voor.

De cijfers zijn weerbarstig. Regelmatig hoor je weer die oneliner dat de zon ons op elk moment tienduizend keer meer energie levert dan we verbruiken. Gewoon opvangen! Een bevriende wetenschapper trok laatst tijdens een etentje de rekensom verder door. Die ging als volgt.

Om met zonne-energie in de volledige wereldenergiebehoefte te voorzien is minstens 15 TeraWatt vermogen nodig. Als we heel Spanje bedekken met zonnecellen, ongeveer 1 miljoen vierkante kilometer, levert dat (uitgaand van 10% overall rendement, dus rekening houdend met zo’n 8 opbrengsturen per etmaal, gemiddeld over zomer en winter) tussen de 20 en 40 TeraWatt op. Mooi!

Maar dan: bij een gemiddelde levensduur van 20 jaar moet je jaarlijks 50.000 km² aan zonnecellen produceren om Spanje te kunnen vullen en zo een ‘steady state’ te bereiken. De grootste ‘oppervlakte’-industrie die we wereldwijd kennen is de glasindustrie, die per jaar naar schatting zo’n 5.000 km² glas aflevert. LCD-schermen zijn gezien de vergelijkbare complexiteit een betere vergelijking. Daarvan verlaat jaarlijks slechts 250 km² de fabriek. De productiecapaciteit voor zonnecellen zou dus 10 keer zo groot moeten worden als van glas, en zelfs 200 keer zo groot als die van LCD-schermen. En dan nog: stel dat we vandaag over die capaciteit konden beschikken, dan nog ligt Spanje pas in 2035 vol. En we hebben het dan nog niet over ruimtebeslag, milieu-impact, energie benodigd voor productie, en zo voorts.

Ga er zelf maar eens mee aan de slag. Verander ergens een percentage, sjoemel een beetje hier en daar. Het maakt niks uit, dit brei je niet recht. Voor windenergie is het nog minder gunstig. Ontnuchterend? Nogal. Maar zonder alternatief is de enige mogelijke conclusie: maximaal versnellen op de ingeslagen weg. Vraag creëren dus.

Op politiek niveau is min of meer duidelijk wat te doen, hoewel niet eenvoudig. Stimuleren van onderzoek en industrie, verplichten tot maximale duurzaamheid (niet in 2050 – vandaag nog!) en serieus werk maken van overgangsoplossingen als CO₂-opslag en kernenergie, hoe impopulair ook. Wellicht dwingen partijen als Urgenda actie en voortgang af, hopelijk met behoud van draagvlak.

Maar de hamvraag blijft: waarom doen we niet uit ons zelf alles wat in ons vermogen ligt? Energieneutraal bouwen is geen tovenarij maar een ontwerpkeuze; veel gebouwen zouden zelfs netto leveranciers van energie kunnen zijn. Maar dan mogen we geen steken laten vallen. Niet kiezen voor suboptimale oplossingen, zoals nieuwe cellen met ‘mooiere’ kleuren maar inferieure opbrengsten, want dan verspillen we productiecapaciteit.

Opdrachtgevers moeten het willen. Letterlijk. Je kan niet enerzijds het probleem erkennen en anderzijds nalaten alles te doen wat in je vermogen ligt om het op te lossen. Wegkijken is kiezen voor escalatie. En nee, het gaat niet om geld. Deze maatregelen verdienen zichzelf terug, en bovendien: if not, so what? Mag het oplossen van dit probleem niks kosten? Ruil dan gewoon wat ruimte of afwerkingskwaliteit in voor iets dat nóg belangrijker is. Neem verantwoordelijkheid en word snel deel van de oplossing, want we hebben haast.

Slechts enkele architecten kunnen het zich permitteren alleen te willen werken voor opdrachtgevers met maximale duurzaamheidsambities. Maar de rest van ons mag niet achteroverleunen. We hebben de ondankbaardere taak onze opdrachtgevers te overtuigen, te verleiden, op te voeden, hoe je het ook noemen wilt. Doen! Want het komt niet vanzelf goed en wie er niet voor vecht heeft echt wat uit te leggen.

Joost Ector is architect-directeur van Ector Hoogstad Architecten en bestuurslid van de BNA. Voor Architectenweb schrijft Joost Ector iedere maand een column, waarin hij ontwikkelingen die van invloed zijn op het architectenvak van duiding voorziet.

Trefwoorden

transitie joost ector duurzaamheid column

1	Hoogwaardig blok met sociale huurwoningen voor Leidsche Rijn Centrum vrijdag, 22 september
2	Architectenweb symposium: ontwerpen in analogie met het bestaande woensdag, 20 september
3	Vastgoedbedrijf Certitudo valt om na problemen bij projecten donderdag, 21 september
4	Projectontwikkelaars vrezen ontslaggolf door crisis woningbouw woensdag, 20 september
5	NGA architecten wint selectie eerste zelfbouwkavel Amsterdam-Zuidoost donderdag, 21 september

Dit komt niet vanzelf goed

Trefwoorden

Best gelezen

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

Sfeervolle stadsdeelbibliotheek in oude supermarkt

Bouw houten woongebouw in gebiedsontwikkeling Oostenburg gestart

Herdenkingstuin in Charleroi voor slachtoffers Marc Dutroux

Winnaars Dutch Design Awards 2023 bekend

CPB: woningbeleggers profiteerden van strengere leennormen

Testcentrum voor hyperloops in Veendam gaat officieel beginnen

Duitse woningbouwsector wil 50 miljard om uit dip te komen

Hoogleraar: verbeter luchtkwaliteit snel om burgers te beschermen

Kadaster ziet dit jaar flink minder nieuwe hypotheken

Erfgoedvereniging in hoger beroep na besluit renovatie Amsterdam Museum