Gesprek met Cécilia Gross over het nieuwe Olympisch zwembad in Parijs

16 februari 2024

Voor de Olympische Spelen in Parijs, komende zomer, wordt één nieuw stadion gerealiseerd en dat is ontworpen door VenhoevenCS en Ateliers 2/3/4. In deze podcast gaat Michiel van Raaij, hoofdredacteur van Architectenweb, in gesprek met Cécilia Gross, architect en partner van VenhoevenCS, over het ontwerp voor het Olympisch zwembad en de spectaculaire houten overkapping die daar deel van uitmaakt. Met balken van maar 55 cm hoog wordt een overspanning van 90 meter gehaald – door het hout op trek te belasten.

https://www.buzzsprout.com/297197/14512864

Het leek uit het niets te komen, de winst van VenhoevenCS in de aanbesteding voor het Olympisch zwembad in Parijs. Maar het Amsterdamse bureau had al tien jaar eerder besloten om de Franse markt te betreden en had al aan meerdere aanbestedingen van sportcentra meegedaan – tot dan zonder succes. Of beter gezegd: zonder winst, want door de aanbestedingen had het bureau wel een netwerk opgebouwd in Frankrijk en was het in beeld bij opdrachtgevers van sportcentra.

Hoe lukte het om deze aanbesteding te winnen? “Je moet het beste team zijn”, vertelt architect Cécilia Gross in de podcast. In Ateliers 2/3/4 had VenhoevenCS een co-architect gevonden die op dezelfde manier werkt en vergelijkbare doelen nastreeft. Verder waren een goede bouwer, goede adviseurs en een goede exploitant aan boord. Want het ging bij het Olympisch zwembad om een DBFMO: Design, Build, Finance, Maintain & Operate. Na de bouw houdt het consortium het Olympisch zwembad nog 20 jaar in beheer.

Het belangrijkste doel van het ontwerpteam was daarom om een sportcentrum te ontwerpen dat de komende 20, nee zelfs 100 jaar, goed gebruikt zou worden. Gewoon een heel goed sportcentrum dat ook geschikt zou zijn om er een paar weken Olympische zwemwedstrijden in te organiseren waar 6.000 mensen naar komen kijken. Zo omschrijft Gross het in de podcast.

Het gebouw moest daarom in de eerste plaats een goed sportcentrum worden dat de komevan betekenis zou zijn voor Saint-Denis, de voorstad in het noorden van Parijs waar het ligt. Een gebouw dat daarbij ook geschikt zou zijn om een paar weken te gebruiken als Olympisch zwemstadion. Zo omschrijft Gross het in de podcast.

Na de Olympische Spelen zal het zwembad gebruikt blijven worden als officiële trainingslocatie van bijvoorbeeld de duikers. In de twee lagen onder het zwembad is ruimte gemaakt voor een oefenzwembad, wellness, fitness en bouldering (klimmen zonder touwen). Een centrale entree met restaurant betrekt de verschillende programmaonderdelen tot elkaar en stimuleert onderlinge interactie.

Terug naar het grote zwembad. In het ontwerp van de houten overkapping daar hebben VenhoevenCS en Ateliers 2/3/4 een aantal hele slimme ingrepen gedaan waardoor “een bloedmooie ruimte” is ontstaan die tegelijkertijd enorm duurzaam is. De meeste energie in een zwembad gaat naar de lucht boven het zwemwater, legt Gross in de podcast uit, waardoor het zaak was die ruimte te verkleinen. Het ontworpen hangende dak doet precies dat, terwijl vanaf de tribunes aan de zijkant nog steeds goed zicht is op het water. Door de houten dakconstructie op trek te belasten bleek die maar 55 cm hoog te hoeven zijn. Met die beperkte hoogte wordt maar liefst 90 meter overspannen.

Tijdens de Olympische Spelen vinden in dit Olympisch zwembad wedstrijden plaats voor wat betreft duiken, schoonzwemmen en waterpolo. Het zwembad moest wel geschikt zijn voor wedstrijdzwemmen, maar tijdens de Olympische Spelen vinden die wedstrijden elders plaats. Normaal gesproken worden voor die verschillende zwemsporten aparte baden gemaakt. Maar gedurende het ontwerpproces ontdekten VenhoevenCS en Ateliers 2/3/4 dat er altijd maar in twee baden tegelijkertijd wedstrijden plaatsvinden, niet in drie of zelfs vier. Daarop hebben VenhoevenCS en Ateliers 2/3/4 voorgesteld om een kleiner zwembad te maken, met een beweegbare wand daarin. Op die manier kunnen op verschillende momenten verschillende baden gevormd worden. Zoiets werkt in alles door, legt Gross in de podcast uit; daardoor kon het hele gebouw bijna 10 meter korter worden.

Mede daardoor lukte het om alle van tevoren gestelde ambities te behalen zoals de spectaculaire houten overkapping en de houten lamellen in de gevel, maar ook de glazen gevels op het oosten en het westen. Daardoor valt er altijd veel daglicht binnen. Voor een zwemstadion als dit is dat uniek, benadrukt Gross, maar het is ook cruciaal om er een fijne plek van te maken voor ná de Olympische Spelen.

Beschikbaarheid

Beluister je de podcast via Apple Podcasts? Laat ons daar in de comments dan weten wat je ervan vindt: dat helpt ons om daar beter gevonden te worden!

Is de podcast via jouw favoriete app daarvoor nog niet te beluisteren? Laat ons dan via redactie@architectenweb.nl weten welke app je gebruikt, dan proberen we ‘m ook daarop beschikbaar te maken.

Trefwoorden

olympisch zwembad podcast venhoevencs aquatic center michiel van raaij parijs saint-denis olympische spelen interview cecilia gross zwembad architectenweb