Gesprek met Karin Dorrepaal en Saskia Oranje over het opschalen van duurzaam bouwen

13 december 2024

Kan het herhalend toegepast worden? Dat vragen architecten Karin Dorrepaal en Saskia Oranje van DOOR architecten zich af bij ieder idee om gebouwen duurzamer te bouwen of te verbouwen. Oplossingen hebben volgens hen namelijk pas echt zin als ze opgeschaald kunnen worden. Want, geloven ze, op het moment dat de duurzame bouwstroom zo’n 25% is van de totale bouwstroom, dan zal er een omslag plaatsvinden en gaat de rest ook mee. Met dat doel voor ogen werken ze iedere dag om de bouwpraktijk stapje voor stapje duurzamer te maken.

https://www.buzzsprout.com/297197/episodes/16270177

In de podcast vertellen Saskia en Karin over het duurzame gemeentehuis dat ze samen met Ector Hoogstad Architecten in de Krimpenerwaard ontwerpen. Het wordt een volledig houten gebouw. Maar minstens zo interessant vinden ze dat er ook tweedehands materialen in worden verwerkt die via de lokale milieustraat verzameld worden. Zo wordt het gemeentehuis van iedereen, vertellen ze trots. Daarbij wordt het gemeentehuis ingezet om een stukje platteland te transformeren in een park met hoge natuurwaarde.

Met DOOR architecten, dat deze maand zijn tienjarig jubileum viert, werken Karin en Saskia aan allerlei opgaven. Zo zijn de architecten bijvoorbeeld langdurig betrokken bij de huisvesting van de gemeente Eindhoven. Maar met hun team werken ze ook in verschillende steden aan de grootschalige renovatie van sociale woningbouw.

In Amsterdam Zuidoost worden naar hun ontwerp bijvoorbeeld de laatste twee honingraatflats gerenoveerd: Geldershoofd en Gravestein. Van deze twee tegenover elkaar gelegen flats worden de gevels geïsoleerd, de installaties vernieuwd, de entrees gerenoveerd en de gesloten plinten geopend door toevoeging van onder andere maisonettes.

Waar bij de renovatie van andere honingraatflats de grote schaal van de woongebouwen is doorbroken door in de architectuur iedere entree te benadrukken, vonden de architecten het bij deze laatste twee flats belangrijk om de grote schaal in tact te laten, zodat het unieke karakter van deze architectuur behouden zou blijven voor de toekomst.

Misschien wel belangrijker dan de bouwkundige vernieuwing van het complex is de sociale transformatie die er ook is ingezet, denken Saskia en Karin. Naast sociale huur wordt een deel ook middenhuur, terwijl weer een ander deel koopwoningen wordt.

In Amsterdam Zuid werken de architecten aan de vernieuwing van het Rivierenhuis, een haakvormig flatgebouw vlakbij het Mirandabad. In de nu zeer gesloten plint van dit gebouw komt met de renovatie aan de stadszijde ruimte voor voorzieningen voor de buurt, terwijl aan de parkzijde nieuwe plintwoningen komen. Ook aan de parkzijde komt een gemeenschappelijke woonkamer, van waaruit er zorg wordt verleend aan kwetsbare bewoners, maar die ook door de buurt gebruikt kan worden.

Het Rivierenhuis stamt uit 1964 en wordt in deze renovatie vanaf het betonnen casco helemaal opnieuw opgebouwd. In nauwe samenwerking met de sloper wordt er gewerkt om zoveel mogelijk van het geoogste materiaal te hergebruiken.

In de podcast benadrukken Saskia en Karin een aantal keer hoe belangrijk ze het vinden dat de oplossingen die bedacht worden herhaalbaar zijn. Standaardisatie vinden veel architecten een vies woord, geven ze aan, maar zij niet. Zij zien het als een middel om op grote schaal architectonische kwaliteit te realiseren. We kunnen niet steeds het wiel blijven uitvinden, vinden ze; we moeten duurzame oplossingen herhalen en stapelen, zodat we verder en verder komen.

Karin en Saskia willen niet alleen de bouwpraktijk opnieuw uitvinden, dat geldt ook voor hun eigen bouwpraktijk. DOOR architecten wordt holacratisch bestuurd, omschrijven ze. Het betekent dat het bureau niet top-down bestuurd wordt, maar dat verantwoordelijkheden bij verschillende teams zijn ondergebracht en dat iedereen in de organisatie vanuit haar / zijn verantwoordelijkheden meestuurt. De volgende stap waar de oprichters van het bureau over nadenken is hoe het bureau ook steward owned kan worden, zodat het bureau niet van hen is maar van iedereen die er werkt, en waarbij de gemaakte winst dan geherinvesteerd wordt in het bureau ten dienste van de missie ervan.

Beschikbaarheid

Beluister je de podcast via Apple Podcasts? Laat ons daar in de comments dan weten wat je ervan vindt: dat helpt ons om daar beter gevonden te worden!

Is de podcast via jouw favoriete app daarvoor nog niet te beluisteren? Laat ons dan via redactie@architectenweb.nl weten welke app je gebruikt, dan proberen we ‘m ook daarop beschikbaar te maken.